Yangın ve Güvenlik Dergisi 171. Sayı (Kasım-Aralık 2014)

.$3$. .21868 0$.$/( <$1*,1 YH *h9(1/ø. 6$<, 58 zon pompas × n × n çal × ü mas × n × gerektirebi- lecek bir ak × ü oldu ù unda, gerekli gecik- me zamanlar × verilerek önce alt ve orta zon pompalar × çal × ü t × r × l × r ve en son olarak yüksek zon pompas × devreye girer. Yang × n pompalar × yüksek yap × l × bina- larda belki de en kritik öneme sahiptir. Bu nedenle yan × c × malzemeden yap × - lan pompa odalar × n × n da yang × na kar- ü × korunmas × gerekmektedir. Otomatik ya ù murlama sistemleri ile korunmayan pompa odalar × , herhangi bir yang × n an × nda zarar görecek ve yang × n k × sa sü- rede bina personeli veya itfaiye taraf × n- dan söndürülse bile pompa motor, kont- rol panellerinde kal × c × hasarlar meydana gelebilecektir. Bu da yüksek yap × larda binan × n kullan × lmamas × ve i ü duraklama- s × anlam × na gelecektir. Yang × n pompalar × n × n güvenilirli ù i, yap × - lan periyodik bak × mlar ile do ù rudan ili ü - kili oldu ù u gibi bak × m × n kimler taraf × ndan yap × ld × ù × ve yap × lan montajla da ili ü kilidir. Her ne kadar uluslararas × standartlara sahip bir pompa kullan × lsa da, periyodik bak × mlar yap × lmad × ù × sürece pompan × n güvenilirli ù i azalacak ve ar × za verme riski artacakt × r. Avrupa’da yüksek yap × larda bas × nç dü- ü ürücü vana kullan × m × na izin verilme- mektedir. Bu nedenle pompalar × n seri ba ù lanmas × istenmemektedir; çünkü bir pompada ç × kabilecek bir ar × za, tüm bi- nay × tehdit edebilecektir. Her zon için ayr × pompa kullan × m × öngörülmektedir. Bir di- ù er alternatif de çok kademeli, çok ç × k × ü - l × , yani farkl × bas × nç de ù erlerinde birden fazla basma hatt × na sahip pompalar × n kullan × lmas × d × r. Londra’da bulunan ve Avrupa’n × n en yük- sek yap × s × olan “The Shard”, günümüzde yüksek yap × larda yang × n pompalar × n × n kullan × m × na çok güzel bir örnek te ü kil et- mektedir. Be ü y × ld × zl × otel, restoranlar, ofis- ler ve rezidans blo ù undan olu ü an yap × , modern bir mimariye sahip olmas × n × n yan × nda söndürme sistemleri aç × s × ndan da özel bir yap × d × r. Yap × da ya ù murlama û ekil 2. EN12845 Standard × uyar × nca pompa beslemeli alçak ve yüksek zon genel tasar × m × . Anahtar: 1- Su tank × 2- Çok kademeli pompa 3- Ak × ü ölçer 4- Su besleme ölçüm noktas × 5- Alarm vana istasyonu 6- Ak × ü testi ve zon drenaj hatt × 7- Zon kontrol kesme vanas × 8- Ak × ü anahtar × 9- Ya ù murlama ba ü l × ù × (sprinkler) 10- Zon test ve drenaj vanas × sistemi ve yang × n dolab × sistemi pom- palar × ayr × olarak tasarlanm × ü t × r. Ya ù mur- lama sistemi için yap × 7 zona bölünmü ü ve her zon için 1 ç × k × ü × olan toplamda 7 ç × k × ü × olan ve 10 kademeden olu ü an çok kademeli (Multi-stage) pompa kullan × l- m × ü t × r. Her zon ayr × ayr × toplam 7 adet jokey pompa ile desteklenmi ü tir. Hidrant ve dolap sistemleri için ise yap × da 3 adet pompa istasyonu bulunmaktad × r. Bu pompalar × n 2 adeti yatay ayr × k göv- deli tip olup bodrum kata yerle ü tirilmi ü , orta zon ve üst zon pompa istasyonla- r × nda ise yine çok kademeli pompalar kullan × lm × ü t × r. Yüksek Yap × larda Bas × nç Zonlamas × Amerika Birle ü ik Devletleri ve ço ù u Av- rupa ülkesinde yüksek yap × l × binalarda otomatik ya ù murlama sistemlerinin ya- p × lmas × zorunludur. Yang × n ile mücade- lede can ve mal güvenli ù ini sa ù layan en etkili sistem otomatik ya ù murlama sistemleridir. Bunun yan × s × ra yang × na elle müdahale etmek için hortum sis- temleri ve yap × ya itfaiye müdahalesi- ni sa ù lamak amac × ile itfaiye vanalar × bulundurulmaktad × r. Bu sistemlerin her birinin farkl × çal × ü ma bas × nç de ù erleri vard × r. Yüksek yap × lara bas × nç zonla- mas × yap × l × rken bu sistemlerin her birinin ilgili standartlarda belirtilen minimum ve maksimum bas × nç de ù erlerinde ça- l × ü abilmesi sa ù lanmal × , maruz kalabile- cekleri statik bas × nc × n, sistem elemanlar × bas × nç s × n × f de ù erinden fazla olmamas × gerekmektedir. NFPA standartlar × nda yüksek yap × larda ya ù murlama sistemi için belirtilen bir teh- like s × n × f × bulunmamaktad × r; mahaller en ince ayr × nt × s × na kadar incelenmeli, tüm mahallerin ne amaçla kullan × laca ù × , mi- mari özellikleri önceden belirlenmeli ve yap × olabilecek en yüksek tehlike s × n × f × na göre de ù erlendirilmektedir. EN12845 standard × nda ise yüksek yap × lar Ola ù an Tehlike Grup – III olarak de ù erlendirilmek- tedir. Ya ù murlama sistemi yo ù unlu ù u ve tasar × m alan × buna göre belirlenmekte- dir. Ya ù murlama sistemi zonlar × aras × nda maksimum 45 metre mesafe olabilmek- tedir ( û ekil 2 ).