Yangın ve Güvenlik Dergisi 171. Sayı (Kasım-Aralık 2014)

.$3$. .21868 0$.$/( <$1*,1 YH *h9(1/ø. 6$<, 62 Yang × n Tesisat × Sismik Uygulamalar × nda FM Onay × n × n Önemi S.Ahmet ÇA ø LAR Darhan û irket Orta ù × Yang × nlar, deprem sonras × nda meydana gelen kay × plar × n en önde gelen nedenlerinden biridir. Bu aç × dan yang × n tesisat birle ü enlerinin, deprem s × ras × nda ortaya ç × kabilecek yüklere dayan × kl × olacak ü ekilde sismik ask × lanmas × ve depremi zarars × z atlatabilmesi gerekmektedir. Ülkemiz aktif fay hatlar × n × n yo ù un oldu ù u bir bölgede yer almakta olup, topraklar × n × n yak- la ü × k % 40’l × k bir bölümü 1. derece deprem bölgesi durumundad × r. Birinci derece deprem bölgeleri 6 ve üzeri ü iddetinde depremlere maruz kalabilme riskini ta ü × maktad × r. Ülkemiz- de birinci derece deprem riski ta ü × yan bölge- ler ekonominin can damar × say × lacak sana- yile ü mi ü bölgeler olup bu durum deprem ve etkilerine kar ü × al × nacak önlemlerin önemini art × rmaktad × r. Yang × n Tesisatlar × nda Sismik Ask × lama Yang × nlar, deprem sonras × nda meydana ge- len kay × plar × n en önde gelen nedenlerinden biridir. Bu aç × dan yang × n tesisat birle ü enlerinin ,deprem s × ras × nda ortaya ç × kabilecek yüklere dayan × kl × olacak ü ekilde sismik ask × lanmas × ve depremi zarars × z atlatabilmesi gerekmektedir. Deprem an × nda ortaya ç × kan yüklerden zarar gören bir tesisat i ü levini yerine getiremez. 1995 Kobe depreminden sonra yap × sal olarak dep- remden zarar görmeyen binalar × n % 41’inde yang × n sprinkler sistemleri kullan × m d × ü × kalm × ü t × r. Ülkemizde yang × n tesisat dizayn × nda dikkate al × nan standartlar NFPA 13 ve FM Global gibi uluslararas × kabul görmü ü standartlard × r. Pom- pa, sprinkler, vana ya da yivli ba ù lant × lar gibi yang × n tesisat × komponentlerinin seçiminde olmas × gereken onaylar ise UL ve FM onay- lar × d × r. Bunlardan UL, ABD merkezli, temel ola- rak güvenlik konusuna yo ù unla ü an, ba ù × ms × z ürün güvenlik sertifikasyon kurumudur. UL, ço ù unlu ù u kendisi taraf × ndan geli ü tirilen gü- venlik standartlar × na uygun ürünlere (elektrik adaptörleri, kablolar, örgülü hortumlar vb.) UL sertifikas × verir. UL etiketinin Avrupa’daki ben- zeri CE etiketidir. Ülkemizde yang × n tesisat × birle ü enlerinin sismik ask × lamas × nda kullan × lan, kablolu ve rijit ba ù - lant × l × olmak üzere iki tür yöntem bulunmak- tad × r. Kablolu sistemler sadece UL onay × na sahip olup FM Global kablolu sismik ask × lama uygulamalar × na onay vermemektedir. Halatl × ask × lama ürünlerinin tercihinde dikkat edilecek husus ise, yang × n tesisat × nda kullan × lacak olan halatlar × n özellikle “Yang × n Tesisatlar × için UL belgesine” sahip olmas × d × r. Ülkemizde ne yaz × k ki elektrik tesisatlar × için al × nm × ü UL onaylar × ya da basit kopma testi sonuçlar × UL onay × olarak sunulmakta, hem yat × r × mc × lar hem de taa- hütçü firmalar fark × nda olmadan büyük riskler alt × na sokulmaktad × r. Bu tür durumlar ile kar ü × la- ü × lmamas × ad × na yang × n tesisat × için al × nm × ü UL onay × sorgulanmal × d × r. Neden FM Onay × FM Global ya da tam ad × yla “Factory Mutual Insurance Company” dünya çap × nda “loss prevention” (kay × plar × n önlenmesi) alan × nda faaliyet gösteren mütekabil bir sigorta firma- s × d × r. FM Global Euromoney dergisi taraf × n- dan “ Dünyan × n en iyi mülkiyet sigorta firmas × ” ödülüne lay × k görülmü ü tür. FM Global i ü mo- deli, kay × plar × n önlenmesi için risklerin gerekli mühendislik hesaplar × n × n yap × lmas × sonucu belirlenmesi ve önleyici tedbirlerin al × nmas × na yöneliktir. FM Global, dünya çap × nda tan × nm × ü