Yangın ve Güvenlik Dergisi 176. Sayı (Temmuz-Ağustos 2015)

YANGIN ve GÜVENL ø K SAYI 176 61 YANGIN - MAKALE • Asansör ü aftlar × n × n baca gibi görev yapmas × n × engelleyen ko ü ullar nelerdir? Bu problemler × ü × ù × nda Favro ve Bukows- ki; çocuk, ya ü l × , engelli ve hastalar × n tahliyesinde h × zl × yöntem olan asansör- lerin kullan × lmas × durumunda ya ü anan sorunlar × listelemi ü lerdir (Wong 2009). • Asansörlerin kullan × lmas × nda kar ü × la ü × la- cak en tehlikeli durum ü aftlar × n baca etkisi ile duman × çekerek kullan × c × lar × n û ekil 1.2 ’deki gibi bo ù ulmas × d × r. • Kullan × c × yükü fazla olan hastane ya- p × lar × nda asansörlerin sürekli dolup bo ü almas × dolay × s × yla ça ù × r × ld × ù × kata ula ü mas × oldukça zaman al × r. Yük kapasitesinin de s × n × rl × olmas × , ayn × dönü ü ümü tüm katlar için defalarca yapmas × n × gerektirir. Bu s × rada duman önce bulundu ù u mekana daha son- ra korunmas × z ü aftlardan di ù er üst katlara çok k × sa zamanda yay × larak, ayn × asansörü bekleyen bireyler için tehlikeli bir ortam yarat × r. • Kullan × c × lar, asansörün geç gelmesi veya sürekli me ü gul olmas × durumun- da panikleyerek olumsuz davran × ü lar- da bulunurlar. Asansör dü ù melerine sürekli bas × lmas × durumunda kabinin ara katta kalmas × söz konusu olur. • Yüksek s × cakl × k, asansörün mekaniz- malar × n × n bozulmas × na yol açabilir ve bu durumda kabin, katlar aras × nda kalabilir veya yang × n kat × nda durarak kullan × c × lar × n hayat × n × tehlikeye sokar. • Yeni acil durum asansörlerinin kap × lar × tamamen dolmadan s × k × ca kapan- maz. Kurtulma çabas × ndaki hastalar panikle kapasiteyi a ü arak asansörü bozabilirler. • Çat × dan zemin kata kadar ilerleyen kablolar önlem al × nmad × ù × takdirde alevleri di ù er bölümlere iletebilirler. Özellikle, yüksek yap × larda asansörler, teknolojinin geli ü mesi ile birlikte bu sorun- lara alternatif çözümler getirilerek, 1980 y × l × ndan bu yana, sadece itfaiye ekip- lerinin bulunaca ù × yang × n kurtarma fa- aliyetlerinde de kullan × labilecek ü ekilde tasarlanmaktad × r (Wong 2009). Averill ve Song (2007) bu sorunu daha geni ü ve fazla say × da merdivenler ile çözmeye çal × ü m × ü lard × r. Bu yöntem kul- lan × c × lar × n daha h × zl × yap × d × ü × na al × nmas × konusunda oldukça etkili bir yöntemdir. Bu yöntem, gerek maliyetin fazla olmas × gerekse proje üzerinde fazla yer kapla- mas × ndan dolay × uygulanmas × neredey- se olanaks × zd × r (Wong 2009). Özellikle, yüksek yap × larda engelli in- sanlar × n yang × n s × ras × nda asansörler ile tahliyelerinin gerçekle ü tirildi ù i örnekler de mevcuttur. National Institute of Stan- dartlar × ve teknolojisi (U.S.A) ve Amerika Makine Mühendisleri Birli ù i ve asansör endüstrisi kullan × c × lar × n asansörler ile tahliye edilmesi üzerine stratejiler ge- li ü tirmi ü lerdir (Bukowski 2007). Örne ù in Stratosphere Tower’da sadece acil du- rumlarda kullan × lacak 4 asansör bulun- maktad × r. Asansörlerden bir tanesi itfaiye ekiplerinin kullan × m × na aç × k di ù erleri ise o kattaki engelliler, ya ü l × lar ve çocukla- r × n tahliyesi için kullan × lmaktad × r. Asansör ü aftlar × katlar × n tümüne aç × lmamakta- d × r. Her asansör belirli katlarda duracak ü ekilde tasarlanm × ü . Bu durum asansör- lerin sürekli me ü gul olmas × na ve yang × n kat × ndaki duman × n ü aftlara dolmas × n × en az × ndan bir süre engeller. Klote ise bunlara ek olarak güvenilir elektrik gücü sa ù lanarak ve û ekil 1.3 ’teki gibi asan- sörlerin önünde dumana kar ü × korunmal × bas × nçland × r × lm × ü bekleme alanlar × n × n ve ü aftlar × n × n olu ü turulmas × ile birlikte, asan- sörlerin kullan × lmas × nda gerçekle ü ecek problemlerin üstesinden gelinece ù ini savunmaktad × r. 2. Dü ü ey Tahliye Alanlar × n × n Özellikleri Yang × n × n yatay tahliye kap × s × na yak × n noktalarda veya yatay tahliyenin ger- çekle ü tirilece ù i kompart × manda ç × kmas × durumunda dü ü ey tahliyenin yap × lmas × kaç × n × lmazd × r. Hastalar × n sa ù l × k durum- lar × incelendikten ve yetkili personel ile û ekil 1.2. Asansörlerin yang × n an × nda kullan × lmas × (Butcher ve Parnell 1983) û ekil 1.3 a.b. Dumana kar ü × korunmu ü bekleme alanlar × ve ü aftlar