Yangın ve Güvenlik Dergisi 176. Sayı (Temmuz-Ağustos 2015)

YANGIN ve GÜVENL ø K SAYI 176 67 YANGIN - TEKN ø K B ø LG ø Mühendislik tasar × ml × sistem: Söndür- me maddesi merkezi bir depodan bes- lenen, boru sistemi ve nozullarla bo ü alt- ma yapan, her bir boru parças × ve nozu- lun kesit ölçüsünün ilgili standarda göre hesapland × ù × sistem. Ön mühendislik tasar × ml × sistemler: ú zin verilen en yüksek tasar × ma kadar, den- gelenmi ü bir nozul dösenmesi ile boru tesisat × na ba ù l × , belirli kapasitede yang × n söndürme maddesi kayna ù × na sahip sis- tem. Toplam hacimsel koruma sistemi: Ka- pal × bir alan içerisinde, uygun tasar × m konsantrasyonunu elde etmek üzere, söndürme maddesini bo ü altmak için düzenlenmi ü sistem. Dolum Yo ù unlu ù u: Söndürücü gaz × n bulundu ù u kab × n birim hacmi ba ü × na, söndürücü gaz × n (kg/m3) cinsinden küt- lesidir. Bo ü alma Süresi: 20ºC s × cakl × kta, 1.3’lük güvenlik faktörü içeren tasar × m konsant- rasyonunun %95’ine eri ü mek için gerekli süre. Halokarbon türevi gazlar × n bo ü al- t × lmas × , ayr × ü ma ürünlerinin olu ü umu- nu s × n × rlamak ve yang × n × bast × rmak için mümkün oldu ù u kadar çabuk tamam- lanmal × ve hiçbir durumda 10 saniyeyi geçmemelidir; ú nert gazlar için bu süre 60 saniyedir. Ters etki gözlenen en dü ü ük seviye (LO- AEL): Zehirlilik veya fizyolojik olarak ters etki gösteren en dü ü ük konsantrasyon. Ters etki gözlenmeyen seviye(NOAEL): Zehirlilik veya fizyolojik olarak hiç bir ters etki göstermeyen en yüksek konsantras- yon. Yasal Gereklilikler; Gazl × sabit söndürme sistemleri, tesisin ni- telik ve ihtiyaçlar × na ba ù l × olarak uygun, güncel, sertifikal × ve ilgili TSE standartlar × - na göre tasarlanmal × d × r. Uyulmas × zorun- lu olan TS EN 15004 Standard × “Sabit Yan- g × nla Mücadele Sistemleri-Gaz Püskürten Sistemler-Tasar × m Montaj Ve Bak × m“ ge- nel ba ü l × ù × alt × nda yer alan a ü a ù × daki bö- lümleri kapsar: • TS EN 15004-1: Tasarim ,montaj ve ba- k × m • TS EN 15004-2:FK-5-1-12 söndürme maddesi için tasar × m ve fiziksel özellikler • TS EN 15004-3:HFC Kar × ü × m A söndür- me maddesi için tasar × m ve fiziksel özellikler • TS EN 15004-4:HFC227ea söndürme maddesi için tasar × m ve fiziksel özellikler • TS EN 15004-5:HFC125 söndürme maddesi için tasar × m ve fiziksel özellikler • TS EN 15004-6:HFC23 söndürme mad- desi için tasar × m ve fiziksel özellikler • TS EN 15004-7:IG01 söndürme mad- desi için tasar × m ve fiziksel özellikler • TS EN 15004-8:IG100 söndürme mad- desi için tasar × m ve fiziksel özellikler • TS EN 15004-9:IG55 söndürme mad- desi için tasar × m ve fiziksel özellikler • TS EN 15004-10:IG541 söndürme mad- desi için tasar × m ve fiziksel özellikler Özel söndürme sistemleri, suyun söndür- me etkisinin yeterli görülmedi ù i veya su ile reaksiyona girebilecek maddelerin bulundu ù u, depoland × ù × ve üretildi ù i hacimlerde uygun tipte söndürme siste- mi tesis edilir. Halon alternatifi gazlar ile tasar × m × yap × lm × ü gazl × yang × n söndürme sistemlerinde kullan × lan söndürücü ga- z × n, yerel ve uluslararas × yönetmelik ve standartlarla belgelenmi ü uzun süreli kul- lan × m geçerlili ù i olmal × d × r. Her türlü gazl × söndürme sistemleri kurulurken, otomatik gaz bo ü alt × m × esnas × nda veya sistemin aktive oldu ù unu i ü letici ve mahalde ça- l × ü an personele bildiren ve ki ü ilerin sön- dürme mahalini tahliye etmesini sa ù la- yacak sesli ve × ü × kl × uyar × lar temin ve tesis edilmek zorundad × r. AB mevzuat × nda 97/23/EC say × l × PED direktifi ve 99/36/EC say × l × TPED direktifi- ne kar ü × l × k gelen Türk mevzuat × na göre, 97/23/AT say × l × “ Bas × nçl × Ekipmanlar Yö- netmeli ù i” ve 99/36/AT “Ta ü × nabilir Ba- s × nçl × Ekipmanlar Yönetmeli ù i ” gere ù i, gazl × söndürme sistemlerinde kullan × lan silindirlerin üzerinde PED* ve TPED* di- rektiflerine uygunluk i ü areti bulunmal × d × r. Kaz × nm × ü “ š ” i ü areti, silindirlerin PED ve TPED direktiflerine uygunlu ù unu belirler. Ayn × zamanda 97/23/AT say × l × “ Bas × nçl × Ekipmanlar Yönetmeli ù i” gere ù i silindirle- rin “CE” i ü areti ta ü × mas × zorunludur. CE ve š markalama süreci ile sadece temel emniyet gereklerini tan × mlayan bu yö- netmeliklerin gerekliliklerinin kar ü × lanmas × de ù il, ayn × zamanda CE veya PI i ü areti ta ü × yan bir ürün; can ve mal emniyeti, insan sa ù l × ù × , çevre korumas × ile enerji tasarrufunu öngörmektedir. Söndürücü gaz × n, aç × kl × klardan biti ü ikteki tehlikeli alanlara veya çal × ü ma alanlar × - na kaçmas × n × önlemek için, bu aç × kl × klar kal × c × olarak s × zd × rmaz biçimde kapat × l- mal × veya otomatik kapatma tertibatla- r × na sahip olmal × d × r. Söndürücü gaz × belli hacimde tutmak uygulamada mümkün de ù ilse, koruma biti ü ik tehlikeli ba ù lant × - lar × kapsayacak ü ekilde geli ü tirilmelidir. Ortam bas × nc × n × n, standart deniz sevi- yesi bas × nc × na göre %11 oran × nda fark- l × l × k gösterdi ù i durumlarda, bas × nç fark × n × telafi etmek üzere “atmosferik düzeltme faktörleri” kullan × larak söndürücü gaz tasar × m miktar × nda yükseklik ayarlamas × yap × lmas × gerekmektedir. Atmosferik dü- zeltme faktörünün TS EN 15004’deki tab- losu a ü a ù × da verilmi ü tir. Atmosferik Düzeltme Faktörleri E ü de ù er Yükseklik (m) Düzeltme Faktörü (ideal gazlar için) -1000 1,130 0 1,000 1000 0,885 1500 0,830 2000 0,785 2500 0,735 3000 0,690 3500 0,650 4000 0,610 4500 0,565