Yangın ve Güvenlik Dergisi 176. Sayı (Temmuz-Ağustos 2015)

YANGIN ve GÜVENL ø K SAYI 176 68 YANGIN - TEKN ø K B ø LG ø Söndürücü temiz gazlar × n bo ü alt × lmas × ile insanlar üzerinde olu ü abilecek herhangi bir tehlike, sistem tasar × m × nda göz önü- ne al × nmal × d × r. Gazl × söndürme sistemleri, toplam hacim korumas × ile kapal × ha- cimlerdeki yang × n tehlikesine kar ü × koru- ma sa ù lamak üzere genellikle a ü a ù × da belirtilen mahallerde kullan × l × r: • 24 Saat esas × na göre çal × ü mas × gerekli mahaller:(Banka Bilgi úü lem Merkezleri, Radar ú zleme Mahalleri, Kesintisiz ve yüksek riskli proses, data vb. endüstriyel odalar, Hava Kontrol Merkezleri) • Ekipman hasar × n × n yang × n ve/veya su uygulamas × kar ü × s × nda önem kazand × - ù × mahaller: (Telefon Santralleri ‘Enerji Üretim Merkezleri Kontrol Odalar × , Ser- ver vb. Network Sistem Odalar × , Banka Kasa Daireleri) • Yerine konulamayacak de ù erlerin muhafaza edildi ù i alanlar: (El Yaz- mas × Eserlerin muhafaza edildi ù i alanlar, Tarihi Eser Saklama Mahalle- ri; El Yazmalar × , Osmanl × Eserleri, Yük- sek güvenlikli ve muhafaza edilmesi gereken de ù erlerin sakland × ù × ma- haller) • Geçmi ü e veya günümüze ait orijinal de ù erli evrak × n sakland × ù × mahaller: (Mukaddes Emanetler, MGK Kay × tlar × , ‘TBMM’nin kapal × oturum ve/veya ülke güvenli ù ini ve/veya politikas × n × belirle- yen tutanaklar × n × n muhafaza edildi ù i kay × t odalar × , Kripto odalar × vb. K × y- metli Ar ü iv odalar × ) • Alevlenebilir ve yanabilir s × v × lar ve gaz- lar × n bulundu ù u mahaller Inert gazlar ve halokarbon türevi gazlar, ayn × standartta yer alan ve otoritelerin ço ù u taraf × ndan ayn × standart kapsa- m × nda temiz gaz olarak birlikte de ù er- lendirilir. Söndürücü gaz tipi; insana ve çevreye olan etkilerin yan × s × ra, koru- nacak hacim özelliklerine ba ù l × olarak ilk yat × r × m ve i ü letme maliyet faktörleri dikkate al × narak seçilir. Söndürücü gaz tipleri için karakteristikler, a ü a ù × da veril- mi ü tir. Söndürücü Gazlar × n Karakteristikleri Halokarbon türevi gazlar × n seçiminde a ü a ù × daki konular dikkate al × nmal × d × r: • Halokarbon türevi gazlar, hem fiziksel hem de kimyasal olarak yang × n × sön- dürür. • Halokarbon türevi gazlar daha dü ü ük bas × nçlarda (25-42bar) s × v × halde de- polan × r. Tesisatlarda, sistem bas × nc × na göre dü ü ük et kal × nl × kl × boru kullan × labilir. • Halokarbon gazlar × n bo ü altma süresi 10 sn.’dir. Bu sürenin sa ù lanabilme- si için silindirlerin, korunan mahale mümkün olan en yak × n yere, tercihen mahalin d × ü × nda yerle ü tirilmelidir. • Halokarbon sistemlerde stoklama bas × nc × n × n dü ü ük olmas × ve daha az say × da silindir gerektirmesi nedeniyle i ü letme ve bak × m maliyetleri dü ü üktür. • Normalde insan bulunan mahallerde kullan × m × na, ancak tasar × m konsant- rasyonunun insana zarar verebilecek en dü ü ük seviyenin (LOAEL) alt × nda ol- du ù u yerlerde izin verilir. • Söndürücü gaz için öngörülen mak- simum güvenli maruz kalma süresi 5 dk.’d × r. Söndürücü gaza bu süreden daha uzun süre maruz kal × nmas × du- rumunda fiziksel veya toksik etkiler ola- bilir. 5 dk.’dan daha dü ü ük bir maksi- Söndürücü Gaz Tipi Seçim Kriterleri Söndürücü Gazlar HFC-227ea HFC-125 IG-01 IG-541 Özellikleri Kimyasal Formülü CF 3 CHFCF 3 CF 3 CHF 2 Ar N 2 / Ar / CO 2 Kimyasal Ad × Heptaflorpropan Pentafloretan Argon %52N 2 +%40Ar+%8CO 2 Renk Renksiz Renksiz Renksiz Renksiz Koku Hemen hemen kokusuz Hemen hemen kokusuz Kokusuz Kokusuz Elektrik iletkenli ù i Yok Yok Yok Yok Molekül Kütlesi 170 120,02 39,9 34 Kaynama Noktas × (1,013barda) -16,4 ºC -48,09 ºC -185,9 ºC -196 ºC Donma Noktas × -131,1 ºC -101 ºC -189,4 ºC -78,5ºC Depolama Bilgileri Silindir Bas × nc × 25 / 42 bar 25 / 42 bar 200 / 300 bar 200 / 300bar Maks. Doldurma Yo ù unlu ù u 1150kg/m³ 929 / 880 kg/ m³ Bas × nç/S × cakl × k grafiklerine uygun 50ºC’de Maks. Çal × ü ma Bas × nc × 34bar / 53 bar 40bar / 63bar 235 / 362bar 235 / 360bar ú nsana ve Çevreye Etkileri Yakla ü × k Ölümcül Konsantrasyon > %80 > %70 12%(O2) NOAEL 9,00% 7,50% 43% LOAEL 10,50% 10% 52% Ozon Tabakas × na Zarar 0 0 0 Sera Etkisi Potansiyeli (100 y × l) 2050 2800 0