Yangın ve Güvenlik Dergisi 176. Sayı (Temmuz-Ağustos 2015)

YANGIN ve GÜVENL ø K SAYI 176 69 YANGIN - TEKN ø K B ø LG ø mum güvenli maruz kalma süresi gerektiren tasar × m konsantrasyonlar × ile tasarlanan sistemler insanl × mahal- lerde kullan × lamaz. • Yang × n esnas × nda ortama bo ü ald × kla- r × nda, yap × lar × ndaki özelliklerden dola- y × yang × nla ya da s × cak yüzeylerle gir- dikleri kimyasal reaksiyonlardan sonra bozunma ürünleri olu ü abilir. • Halokarbon gazlar ozona zarar ver- mezler. Halokarbon gazlar × n sera etki- si potansiyeli yüksektir ancak sadece yang × n s × ras × nda veya kazara bo ü alan sistemlerin yaratt × ù × CO 2 sal × n × m × , dün- yadaki sera etkisi yapan günlük CO 2 sal × n × m × yla bile k × yaslanamayacak ka- dar az olmaktad × r. Inert gazlar × n seçiminde a ü a ù × daki konu- lar dikkate al × nmal × d × r. • Inert gazlar ortamdaki oksijen oran × n × yanma s × n × r × n × n alt × na dü ü ürerek, yan- g × n × söndürür. • Inert gazl × sistemler, gaz faz × nda de- poland × ù × ndan, daha fazla silindir ve buna ba ù l × olarak silindir yerle ü imi için daha fazla alan gerektirir. • Inert gazlar, yüksek bas × nçlar- da(200-300bar) gaz faz × nda depo- lanabilir. Inert gazlar × n sistem bas × nc × manifolddan (ya da son piyasaya ç × kan sistemlerden sonra direkt olarak vana ba ü l × ù × nda) itibaren 60 bar’a dü ü ürülür. Inert gazlar × n kullan × ld × ù × sis- temlerde a ü × r × bas × nç probleminden dolay × relief damper kullan × lmas × zo- runlu olabilir. • Inert gazlarda bo ü altma süresi 60sn’dir. Bo ü altma süresi ve sistem bas × nc × n × n yüksek olmas × , silindir oda- s × na uzak mesafede borulama ge- rektiren mahallerde kullan × lmas × na olanak sa ù lar. • Inert gazlar, her zaman her yerde ra- hatl × kla bulunabilen ve dolumu çok ucuz bir gazd × r. Bo ü alan sistemlerin yeniden dolumu ve sistemin yeniden i ü letmeye al × nmas × i ü letmeciye ciddi bir mali yük getirmeden mümkün ola- bilmektedir. • Normalde insan bulunan mahallerde kullan × m × na, ancak tasar × m konsant- rasyonunun insana zarar verebilecek en dü ü ük seviyenin (LOAEL) alt × nda oldu ù u yerlerde izin verilir. Normalde insan bulunan yerlerde kullan × m × nda, sistem üretici tasar × m manuelinde ve- rilen tasar × m konsantrasyonlar × n × n üze- rinde tasar × m yap × lmamas × na dikkat edilmelidir. • Inert sistemlerde, bir merkezden gö- rece daha uzakta bulunan korunmas × istenen hacimlere, ayn × anda birden fazla noktada yang × n riski olmaya- ca ù × kabulü yap × larak, seçici yönlen- dirme vanalar × kullan × m × ile koruma sa ù lanabilmektedir. Bu uygulamada en büyük hacim için sistem kapasitesi belirlenir ve di ù er odalar ayn × merkez- den koruma sa ù lan × r. • Inert gazlar ile yap × lan yang × n söndür- mede ölçülebilir bir bozunma ürünü olu ü maz. Bununla beraber yang × n × n kendisinden kaynaklanan bozunma ürünleri önemli miktarlarda olabilir ve insanlar × n bulunmas × için uygun olmayan ortam olu ü turabilece ù i unu- tulmamal × d × r. • Atmosferde do ù al olarak bulunurlar. Ozona zarar vermeyen ve sera etkisi potansiyeli olmayan gazlard × r. Mahalde bulunan yan × c × maddenin türü ve yang × n s × n × f × belirlenmelidir. (a) A s × n × f × yüzey yang × n: A s × n × f × yang × n- lar, yan × c × kat × maddeler yang × n × d × r. Odun, ka ù × t, kuma ü , plastikler gibi madde yang × nlar × bu s × n × fa girer. (b) A s × n × f × yüksek tehlike yang × n: A s × n × f × yang × nlarda a ü a ù × daki durumlardan herhangi birinin bulunmas × halinde A s × n × f × yüksek tehlike olarak tan × mlan × r. • Çap × 100mm’den fazla olan kablo demetleri • Dolum yo ù unlu ù u kesitinin %20’sin- den fazla olan kablo kanallar × Ya- tay veya dikey kablo kanal × raflar × (250 mm’den daha yak × n) • Söndürme süresince enerji sa ù la- nan ekipmanlar, güç tüketiminin 5kW’ × n üzerinde oldu ù u durumda (c) B s × n × f × yang × n: Yan × c × s × v × maddeler yang × n × d × r. Benzin, benzol, makine ya ù lar × , laklar, ya ù l × boyalar, katran, asfalt gibi madde yang × nlar × bu s × n × fa girer. Koruma Süresi, Söndürücü gaz kon- santrasyonunun elde edilmesi yeterli de ù ildir.Bu konsantrasyonun mahalde acil faaliyetlere olanak verecek sürede muhafaza edilmesi gereklidir.Bu durum tüm yang × n s × n × flar × nda e ü it öneme sa- hiptir.Korunan hacimde söndürücü ga- z × n konsantrasyonunun ne kadar süre ile muhafaza edilece ù i tespit edilmelidir. Bu süreye tutma süresi denir. Tahmi- ni tutma süresi kap × fan testi yap × larak veya a ü a ù × daki kriterleri sa ù lamak üzere tam bo ü altma testi yap × larak do ù rulan- mal × d × r. (a) Tutma süresi ba ü lang × c × nda, korunan hacmin her yerindeki konsantrasyonu, tasar × m konsantrasyonu olmal × d × r. (b) Tutma süresi sonunda, korunan hac- min içinde tehlikeye maruz en yüksek noktada söndürücü gaz konsantras- yonu, söndürme konsantrasyonun- dan az olmamal × d × r. (c) Tutma süresi yetkili kurulu ü larca farkl × tan × mlanmad × kça 10dk’dan az olma- mal × d × r. S × zd × rmazl × k, Söndürücü gaz × n, aç × kl × klar- dan biti ü ikteki tehlikeli alanlara veya ça- l × ü ma alanlar × na kaçmas × n × önlemek için, bu aç × kl × klar kal × c × olarak s × zd × rmaz biçim- de kapat × lmal × veya otomatik kapatma tertibatlar × na sahip olmal × d × r. Söndürü- cü gaz × belli hacimde tutmak uygula- mada mümkün de ù ilse, koruma biti ü ik tehlikeli ba ù lant × lar × kapsayacak ü ekilde geli ü tirilmelidir. Cebri çeki ü li havaland × r- ma sistemleri gaz bo ü almadan önce, otomatik olarak kapat × lmal × d × r. Korunan alan s × n × rlar × içinde söndürme sisteminin performans × n × etkileyici olas × tüm tesisat- lar (örne ù in; yak × t ve güç beslemeleri) uygulama öncesi veya bo ü alma ile e ü zamanl × olarak kapat × lmal × d × r.