Yangın ve Güvenlik Dergisi 176. Sayı (Temmuz-Ağustos 2015)

YANGIN ve GÜVENL ø K SAYI 176 76 øù GÜVENL øöø - MAKALE li ù inde görülen membranlar × n ortaya ç × - k × ü × na ü ahit olmu ü tur. Ancak gerçek tekstil devrimi 1900’lu y × llarda ba ü lam × ü olup, süreç hala devam etmektedir. Güven içinde ve konforlu çal × ü ma iste ù i duyan ki ü ilerin gereksinimleri sentetik ve insan yap × m × liflerle sa ù lanm × ü t × r. Üretilen bu liflerin yeni nesilleri, ilk geli ü tirilenlerden çok farkl × d × r. Modern sentetik lifler art × k çok daha kullan × c × dostudur. Geçti ù imiz yakla ü × k 20 y × lda, karbon ve aramid gibi icat edilen lifler ve membranlar ile üç boyutlu olarak dokunan kuma ü lar, önce- likle askeri amaçlar için kullan × lm × ü lard × r. û imdilerde ise koruyucu eldivenler, ayn × anda koruma ve konfor sa ù layan, çev- resel olarak süreklili ù i bulunan, devaml × geli ü im gösteren malzemelerden yap × l- maktad × r. Bu makalede ergonomik koru- yucu eldivenlerin tasar × m × n × n geli ü iminde kullan × lan malzeme ve çözüm örnekleri sunulmaktad × r. Kesmeye Kar ü × Koruma Keskin kenarl × veya sert cisimlere maruz kalma gibi riskli durmalarda i ü çiler sen- tetik liflerden üretilmi ü eldivenler kullan × r- lar. Bu lifler, endüstriyel uygulamalardan spor malzemelerine ve koruyucu ürünle- re uyarlanm × ü lard × r. Bunlar yüksek gerilim gücü, kesme ve a ü × nmaya kar ü × göster- dikleri direnç ve kolay bak × m özellikleri ile ön plana ç × karlar. Üzerinde durulmas × gereken bir ba ü ka husus ise, bu tür liflerin çevre dostu olmas × d × r 3. Mekanik tehlikelere kar ü × korunmada, elin üst k × sm × n × darbelere kar ü × koruma amaç- l × olarak kullan × lan dokunmam × ü (non wo- ven) dolgu maddesi gibi modern tekstil malzemeleri de kullan × lmaktad × r. Bu tür çözümler in ü aat sektöründe, duvar ve ta ü ustal × ù × nda kullan × lmaktad × r. Yüksek mekanik güç sa ù layan malzemeler de, parmak uçlar × nda ve elin tarak kemi ù ini korumak üzere s × rt taraf × nda kullan × lmak- tad × r. S × ras × yla da, teknolojik olarak geli ü - mi ü esnek liflerden yivli dokumalar man- ü etlerde kullan × larak bilek üzerinde daha iyi uyum sa ù lanm × ü t × r. Eldivenin bilek bölgesi üzerindeki uyumu ve uzunlu ù u dikkate al × nd × ù × nda ise, eldiven man ü et k × sm × ne kadar uzun olursa, kol o kadar iyi korunmaktad × r. Baz × eldivenlerde ise, konfor, kolay bak × m ve mekanik sa ù laml × kla ba ù da ü t × r × lan polyester ve polyamid gibi mikro lifler- den yap × lm × ü malzemeler kullan × lmakta- d × r. Mikro liflerin, portakal dilimi gibi farkl × kesitleri bulunmakta ve bu da yumu ü ak bir tutu ü ve fazladan bir kaplama gerek- tirmeden su geçirmezlik sa ù lamaktad × r. B × çakla çal × ü ma esnas × nda i ü çilerin eli ke- sik ve saplamalardan dolay × ciddi hasar- lara u ù rama riskine sahiptir. Bu tür hasar- lara kar ü × en mükemmel koruma metal zincirlerle yap × lm × ü dokumalard × r. Bu tür eldivenler, b × çaklar × n ele do ù ru hareket etti ù i ve elin keskin yüzeyle temas riskinin bulundu ù u i ü yerlerinde önerilmektedir- ler. Bu tür tehlikeler yiyecek, plastik, deri, tekstil ve kâ ù × t sektöründe mevcuttur. Metal örgü eldivenler, yap × lar × nedeniyle kesilmeye kar ü × dirençlidirler. Metal ba ù - lant × lar genellikle 0.5 mm çap × ndad × rlar ve ya paslanmaz çelikten, ya da son zamanlarda yap × ld × ù × gibi, titanyumdan üretilmi ü lerdir. Ergonomik özelliklere gelin- ce, ele çok iyi oturmad × klar × ndan, metal örgü eldivenler deri veya tekstil eldiven- lerine göre çok nadir görülürler. Bunu göz önünde bulundurarak, eldivenlerin kaya- rak ç × kmas × n × önlemek üzere özel poliüre- tan eldiven s × k × ü t × r × c × lar × tasarlanm × ü t × r. Yeni Nesil Tekstil Ürünleri Yeni nesil koruyucu eldivenler her geçen gün artan oranlarda, hali haz × rda spor giyimde ba ü ar × l × olmu ü polyester lifler- den üretilmektedir. Aralar × nda de ù i ü ik aral × klar bulunan özel kesitli lifler sayesin- de eldivenler yüksek buhar geçirgenli ù i sergilemekte ve böylelikle de derideki teri derhal d × ü ar × atabilmektedir. Ayn × zamanda, hava ü artlar × ndan ba ù × ms × z olarak ve kullan × c × n × n uzun süren fiziksel faaliyetlerine ra ù men, çok iyi yal × t × m da sa ù lamaktad × rlar. Koruyucu eldivenlerde kullan × lan di ù er malzemelerden biri de, çok iyi bilinen bir termal koruyucu olan, muflon gibi malzemelerdir. Dahas × , farkl × mekanik sa ù laml × ù a sahip malzemeler katman- lar halinde kullan × larak × s × , sürtünme ve kesmeye kar ü × ek koruma sa ù lanmakta- d × r. Membran sayesinde nem eldivenin içinden d × ü ar × ç × kabilirken, su ile temas edildi ù inde su geçirmez olabilmektedir. El koruma konusunda tekstil sektörüne say × s × z yenilik getirilmi ü tir. Bunlar nano ve biyomekanik çözümlerden geli ü tirilmi ü lif özelliklerine ve fonksiyonlar × na, hatta tekstil malzemeleri aras × nda aktif ele- manlar kullanarak yeni bitirme i ü lemle- rine kadar yay × lmaktad × r. Baz × koruyucu eldivenlerde dönü ü üme tabi tutulmu ü PET (polietilen terepethalat) ü i ü elerden elde edilen polyester lifler bile kullan × l- maktad × r. Di ù er farkl × çözümlerde ise yüksek s × cak- l × ktan ve s × v × metallerden korunmak üzere eldivenlerde teflon liflerin yan × s × ra çinko, gümü ü ve bak × r içeren polyester lifler gibi anti bakteriyel unsurlar kullan × lmaktad × r. Bu unsurlar, milimetre uzunlu ù undaki lifler kullan × larak flok bask × ü eklinde uygula- maya konulmaktad × r. ú ç yüzlerine bu tür küçük lifler kullan × larak elde edilen floklar, eldivenlerin s × hhi özelliklerini art × rmakta ve kimyasal maddelerle çal × ü × l × rken kulla- n × lan tamamen kauçuk eldivenlerde gö- rüldü ù ü üzere anti bakteriyel koruma da sa ù lamaktad × r. Ayr × ca, tutu ü ve güvenlik özelliklerini art × rmak üzere eldivenlerin parmaklar × da kabartmal × olarak üretil- mi ü tir.