Yangın ve Güvenlik Dergisi 177. Sayı (Eylül 2015)

YANGIN ve GÜVENL ø K SAYI 177 75 YANGIN - MAKALE tasar × m ve yerle ü tirilmesi ü artlar × n × n çer- çevesini haz × rlamaktad × r. Sistem taleple- rine göre bir yang × n pompas × na ihtiyaç oldu ù unda genellikle NFPA 20 ba ü vuru- lan standartt × r. NFPA 20 hem dizel hem de elektrik tahriki pompalar × n kullan × lma- s × için özel ayr × nt × lar × , elektrikli pompalar için elektrik besleme ü artlar × dahil olmak üzere, vermektedir. NFPA 20’nin 2013 bask × s × n × n 9. Bölümü yang × n pompalar × için elektrik sürücüleri için özel ü artlar × ver- mektedir. Standart hem normal hem de alternatif enerji için ü artlar × belirlemekte- dir. Normal besleme kayna ù × n × n sürekli olarak mevcut olmas × gerekti ù i aç × kt × r ve enerji pompaya a ü a ù × daki be ü yöntem- den biriyle gelebilir: x Sadece pompaya ait bir elektrik ü e- bekesi ba ù lant × s × x Sadece yang × n pompas × na ait ma- halde elektrik üreten bir donan × m x Yang × n pompas × beslemesi için ayr × l- m × ü bir hattan do ù ruca o pompaya tahsisli bir besleme ba ù lant × s × x Belli ü artlar × sa ù layan, çoklu binalar- dan olu ü an kampus düzenlemesi parças × olan bir besleme hatt × ba ù - lant × s × x NFPA 70: Ulusal Elektrik Yönetmeli ù i Madde 695 ü artlar × n × kar ü × layan ve sa- dece bu i ü e ayr × lm × ü bir transformatör ba ù lant × s × . NFPA 20 binan × n yüksekli ù i itfaiye te ü kila- t × ndaki pompalar × n pompalama yüksek- li ù inden fazlaysa veya normal kaynak güvenli ù i zay × fsa alternatif bir enerji kay- na ù × na ihtiyaç duyulaca ù × n × ü art olarak belirtmi ü tir. E ù er yedek olarak bir dizel veya buhar tahrikli bir pompa varsa, al- ternatif bir enerji kayna ù × na gerek yoktur. Model binalar × n bir ço ù u ve yang × n yö- netmelikleri yüksek binalarda alternatif veya ikinci bir enerji kayna ù × sa ù lanmas × gerekti ù ini belirtmi ü tir. NFPA’ya göre bu enerji kayna ù × normal elektrik besleme- sinin kesilmesinden 10 saniye içinde kul- lan × l × r hale gelmelidir. Acil elektrik enerjisi kayna ù × n × n en az 8 saat besleyecek ka- pasitede olmas × gerekmektedir. Elektrik Enerjisi ú çin û artlar Yang × n pompalar × için acil durum enerji beslemesiyle ilgili genellikle göz ard × edilen hususlardan biri de yedek kaynaktan kontrolör ve pompa enerjisi için gerekli olan ü artlard × r. Yedek enerji kayna ù × genellikle site içindeki jenera- tördür. NFPA 20 pompan × n “kilitli mo- tor ak × m × nda”, yani direkt çal × ü an bir motorun ilk hareket ak × m × kadar ak × m yükünde çal × ü aca ù × n × ü art olarak belirt- mi ü tir ve bu de ù er de tam yük ak × m × n × n alt × kat × d × r. E ù er jeneratör sadece tam kapasiteyi kald × racak kadar seçilmi ü se pompay × NFPA 20 ü artlar × n × kar ü × layacak ü ekilde sürecek kullan × labilir yeterli güç yok demektir. Birçok pompan × n ölçüsü 150-250 hp civar × nda oldu ù undan bu ihmal sistemin genel performans × bak × - m × ndan çok ciddi ve sert etkili olabilir. Jeneratör sadece çal × ü ma ak × m × n × de ù il gereken ilk hareket ak × m × n × kald × racak güçte olmal × d × r. Elektrik tahrikli ve yedek enerji beslemesi- ne ihtiyac × olan birçok pompada pom- pa kontrolörünün içinde yer alan trans- fer anahtarlar × bulunmaktad × r. Transfer anahtar × kontrolörün bir parças × d × r ve kontrolör ile birlikte hareket ederek pom- pay × normal veya yedek enerji besle- mesiyle çal × ü t × r × r. Normal besleme ener- jisi kesilirse, transfer anahtar × bu kayb × alg × lar ve kontrolörü jeneratörden gelen acil durum beslemesine geçirir. Transfer anahtar × esas olarak yang × n pompas × enerjisini normal beslemeden acil du- rum beslemesine transfer eder. Belirtildi ù i gibi, bir yang × n pompas × n × n enerji ihtiyac × elektrik sistemlerinin tasa- r × m × üzerine, en fazla da tam yük ak × m yükünün alt × kat × ile ilgili konuya at × f ya- p × ld × ù × ndan, etki yapar. Yap × lan etki haz × r durumda bekleyen jeneratörün yang × n pompas × n × n ilk çal × ü ma ak × m × n × ve di ù er acil yükleri kald × r × rken bu ko ü ullarda yan- g × n pompas × nda müsaade edilen voltaj dü ü ü ü ünü kar ü × lamas × yla ilgili ölçüsünün koordinasyonunu içerir. Normal güç da ù × t × m sisteminden de benzer kayg × lar yükselmektedir. Elektrik ü ebekesi yüksek ilk çal × ü ma ak × m × n × kar- ü × larken yang × n pompas × motorunda müsaade edilen minimum voltaj dü ü - mesini sa ù layabilecek midir? Bunun tipik cevab × sistemin sa ù laml × ù × nedeniyle “evettir”. Mü ü terinin sahip oldu ù u orta seviyede voltaj da ù × t × m × ile ilgili olarak, voltaj dü ü mesi mü ü terinin transformatör kay × plar × , özellikle seçilen transformatö- rün ölçüsü yang × n pompas × motoru için tam yükte çekilen ak × m × n %125’ine yak × n bir ölçü al × nm × ü sa, bir s × k × nt × yaratabilir. Ki- litli motor ak × m × nda yani ilk çal × ü t × rmada transformatör doyuma ula ü abilir ve bu durumda transformatör üzerinde voltaj dü ü ü ü ü artar. Genel bir kural olarak,50 hp bir yang × n pompas × için 100kVa’lik bir transformatör belirlenir. 100hp’lik bir yang × n pompas × için 300 kVa’l × k bir transformatör belir- lenmelidir. Motorun çal × ü mas × için da ù × - t × m sisteminin modellemesini yaparken transformatörü do ù ru ölçülendirme için analiz yap × lmas × önerilmektedir. Dü ü ük voltaj kullanan motor starterleri kul- lan × lmas × jeneratörün gücüne olan etkiyi hafifletebilir. Bunun için birçok tip starter mevcuttur; bunlar reaktans bobinlerden ba ü layarak y × ld × z-üçgen kapal × veya aç × k tip oto-transformatörlere kadar gider. Her bir tipin kendine ait üstünlükleri ve çekin- celeri vard × r ve çok iyi olanlar × n montaj × daha maliyetlidir. Bu dü ü ük voltaj starter- leri ilk çal × ü t × rma ak × m × n × %400-150 ara- s × nda azaltabilirler. Starterin tipine ba ù l × olmaks × z × n, bunlar × n kullan × lmas × yang × n pompas × n × beslemek içil acil durum enerjisi gerekti ù inde jeneratör yüküne gelecek etkinin azalmas × na yard × m ede- cektir. Ancak, hareketli parças × olmayan ‘solid state’ starterler kullan × ld × ù × nda, je- neratörü ölçülendirirken direk starter ola- rak yani ilk hareket ak × m × n × n do ù rudan motor sarg × lar × na uyguland × ù × starterlerin ilk hareket ak × mlar × n × esas alarak ölçü- lendirmek gerekir zira bu starterlerin bir