Yangın ve Güvenlik Dergisi 177. Sayı (Eylül 2015)

YANGIN ve GÜVENL ø K SAYI 177 81 YANGIN - MAKALE hakk × nda idealden daha az bilgiye sa- hip olarak uygulanmaktad × r. Bu durumun de ù i ü mesi yang × n hizmetlerinin yukar × da belirtilen kay × plar × n üzerine daha etkin olarak gitmesine yard × mc × olacakt × r. Bu de ù i ü iklikler yeni tip teknolojiler gerektir- mektedir. Gelecekteki Yang × nla Mücadelenin Vizyonu: Siber Fiziksel Sistemlere¹ Do ù ru Geli ü me Üçüncü büyük bir teknoloji devrimi yol- dad × r. ú lki endüstri devrimiydi. Fiziksel ci- haz ve teknolojilerdeki ilerlemeyi yayg × n- la ü t × rd × . ú nternet devrimi ikincisidir. Bu siber teknolojilerdeki üstünlüklere do ù ru giden yolu açt × . Nesnelerin interneti², büyük veriler, matematiksel analiz, makineden makineye ileti ü im ve sensör a ù lar × n × içi- ne alan endüstriyel internet devrimiyse üçüncüsüdür. Bu üçüncü devrim, ken- dinden öncekiler gibi siber fiziksel sis- temler (SFS) olarak adland × r × lan yeni tip sistemlerin kurucusu oldu. SFS siber yani sanal gerçeklik dünyas × n × ve fiziksel dünyay × gerçek zamanl × ola- rak birle ü tirmektedir. Sensörlerin minyatür hale gelmeleri ve bilgisayarlar × n kapasi- tesinin iki kat × na ç × kmas × kablosuz ileti ü im teknolojileriyle birle ü tikçe önceden hayal dahi edilemeyen bir ticari ürünler serisini ortaya ç × kard × , yang × nla mücadele ve yang × ndan korunman × n etkinli ù ini ve gü- venirli ù ini art × rmak için kullan × labilir hale getirdi. Bu teknoloji anlaml × alt sistemler olarak bütünle ü en, birbirleriyle ve di ù er ekipmanlar ve kontrollerle konu ü abilen yang × nla ilgili ürünlerin yap × labilmesini sa ù lad × . Alt sistemleri birbirine ba ù lamak bilgiye son derece kapsaml × bir eri ü im sa ù layacak olmas × bak × m × ndan en son hedeftir. Ayr × ca bu teknolojiler, bir bü- ¹ Siber Fiziksel Sistemler (Cyber Physical Systems) fiziksel girdilerle kar ú Õ l Õ kl Õ etkile ú im halinde olan a ÷ lar vas Õ tas Õ yla fiziksel ç Õ kt Õ lar Õ n al Õ nd Õ ÷ Õ robotik, sensör a ÷ lar Õ , ak Õ ll Õ mekanizmalar Õ içeren sistemler (ÇN) ² Çe ú itli haberle ú me protokolleri sayesinde birbirleri ile haberle ú en ve birbirine ba ÷ lanarak, bilgi payla ú arak ak Õ ll Õ bir a ÷ olu ú turmu ú cihazlar sistemi. Tablo 1: Geleneksel-Esasl × dan Yang × nla Ak × ll × Mücadeleye Geçi ü . Mevcut Durum ú lerideki Durum Geleneksel esasa dayal × taktikler Verilerle desteklenen, bilimsel esasl × taktikleri Yerel bilgiler Küresel bilgiler Veriden yoksun olarak karar verme Bilgi ile yüklü olarak karar verme Fark × na varmaktan uzak Durumun fark × na vararak Ortaya ç × kmam × ü /mevcut olmayan bilgi Çok kapsaml × veri toplama, analiz ve ileti ü im Birbirlerinden ayr × ekipman ve bina elemanlar × Birbirlerine ba ù l × ekipman ve binan × n izleme, bilgi toplama ve kontrol sistemleri ú nsan a ù × rl × kl × operasyon ú nsan kontrollü, birlikte ve cans × z nesnelerle (bina, makine vb.) otomatikle ü tirilmi ü operasyonlar tün olarak bir araya geldiklerinde ak × ll × sistemlerin geli ü mesini kolayla ü t × racakt × r. Örnek olarak Ak × ll × ú leti ü im û ebekesi, Ak × ll × û ehirler ve Ak × ll × Nakliyat sadece ismini verebilece ù imiz birkaç × d × r. Yang × nla Mücadeleden Ak × ll × Yang × nla Mücadeleye Evrim Siber fiziksel teknolojiler Ak × ll × Yang × nla Mücadele Sistemlerini yaratmada kul- lan × labilir. Bu; 1) büyük miktarlarda veri/ bir kaynak grubu kayna ù × ndan bilgi top- lanmas × , 2) bu bilgileri kullanarak süreç, analiz ve öngörü ve 3) bilgiye dayanan sonuçlar × yaymak ve bölge halk × , itfaiye te ü kilatlar × , olay yeri amirleri ve uygun olan yerlerde yang × nla mücadele eden- lerce bilinçli karar al × nmas × n × sa ù lamak için öngörülere dayal × hedeflenen bilgiyi sa ù lamak için bir çerçeveye ihtiyaç duy- maktad × r. Bu çerçevenin pek çok tek- nolojiye, standartlara, zorluklara, uygula- ma engellerine ve yang × n mahallindeki çevresel tehlikelere hitap etmeye ihti- yac × vard × r. Çözümler, geleneksel esasl × yang × ndan korunma ve yang × nla mü- cadeleden ak × ll × yang × nla mücadeleye do ù ru paradigma kaymas × n × yani al × ü × lan de ù erler de ù i ü ikli ù ini kolayla ü t × racakt × r. Bu de ù i ü iklik yang × ndan korunma ve yang × n- la mücadeleyi bugünkü bilgi ve tecrübe s × n × rl × mevcut karar verme durumundan ( Tablo 1 ) zengin sensörlerle donat × lm × ü çevre ve mevcut verileri toplama, analiz ve ileti ü ime dönü ü türecek, nihai olarak da verilerle beslenen ve bilimsel esasl × karar vermeye götürecektir. Bu de ù i ü ikli- ù in SFS geli ü tikçe, çe ü itli uygulamalar için test edildikçe ve yang × ndan korunma ve yang × nla mücadelede kullan × ld × kça meydana gelmesi kuvvetli ihtimaldir. Bilgilerin Toplanmas × Etkili yang × nla mücadele operasyonlar × için uygulama de ù eri olan bilgilerin top- lanabilmesi çok önemlidir. Herhangi bir