Yangın ve Güvenlik Dergisi 178. Sayı (Ekim 2015)

YANGIN ve GÜVENL ø K SAYI 178 50 YANGIN - MAKALE Temiz Yang × n Söndürücüler Allyn J. VAUGHN Petrol Mühendisi, Yang × n Güvenli ù i ve Yang × ndan Korunma Mühendisi (FSFPE), JBA Dan × ü man Mühendisler Bürosu, Las Vegas Kaynak www.csemag.com Yang × ndan korunma mühendisleri NFPA 2001’i kritik görevi olan tesislerde genellikle kullan × lan temiz maddeli yang × n söndürme sistemleri ü artnamesi haz × rlamada yol göstermesi için kullanmal × d × r. Hedefler x Temiz madde kullanan yang × n söndürme sistemlerini kar ü × la ü t × rmak ve farklar × n × belirtmek. x Kullan × mlar × n × de ù erlendirmek ve özel- liklerini yönlendiren yönetmelik ve stan- dartlar × belirtmek. x Temiz madde kullanan de ù i ü ik sistemle- rin art × lar × n × ve eksilerini de ù erlendirmek. Temiz madde kullanan yang × n söndürme sis- temleri ba ü lang × ç olarak bilgisayar, uçak ve denizcilik endüstrileriyle ilgili ortaya ç × kan yeni teknolojilere cevap vermek için geli ü tirildi. Za- man × ndaki en önemli etmen olan Halon 1301 1960’l × y × llarda geli ü tirildi. Esas kullan × m yeri bil- gisayar ana sistemine, uçaktaki ve deniz ta ü × t- lar × ndaki ileti ü im sistemlerine yang × n korumas × sa ù lamakt × . Bo ü ald × ktan sonra herhangi bir kal × nt × b × rakmayan çok etkin bir yang × n koruyu- cuydu ve göreceli olarak dü ü ük a ù × rl × ù × olan bir bast × rma ortam × olu ü tururdu. Teknoloji ge- li ü tikçe ve çevreye yönelik kayg × lar artt × kça, al- ternatif maddelere olan ihtiyaç önemle daha belirgin halde ortaya ç × kt × . Modern temiz etmen maddeler daha önce kullan × lan ve çevre üzerine zararl × etkileri ol- du ù u belirlenmi ü olan gaz esasl × sistemlerin yerlerini almak için geli ü tirildi. Halon 1301 ve 1211 gazlar × n × n atmosfere b × rak × ld × klar × nda ozon tabakas × n × inceltti ù i tespit edildi. Çevre için daha güvenli, veya temiz olan alternatif yang × n söndürücü etmenlere aç × k olarak ihti- yaç vard × . Bu nedenle temiz etmen madde içeren söndürücüler geli ü tirildi. Bunlar elektrik olarak iletken olmayan ve buharla ü t × ktan sonra kal × nt × b × rakmayan yang × n söndürücüler olarak tan × mlanmaktad × r. 1989 y × l × nda Montreal Protokolü halon gazla- r × n × n, yang × n söndürme sistemlerinde olanlar dâhil, atmosferle temas ettiklerinde ozon ta- bakas × üzerinde inceltici etki yapt × ù × n × belirle- di. Böylelikle, halon tip yang × n söndürücülerin üretimi ve kullan × lmas × n × n devam × na yasak ge- tirildi. ABD’de Birle ü ik Devletler Çevre Koruma Ajans × 1990 y × l × ortalar × nda halonun üretilmesini yasaklad × . Bu yasak alternatif söndürme vas × - talar × n × n geli ü tirilmesine olan ihtiyaca neden oldu. Halon Korumas × Seçenekleri için Teknik Komite 1991 y × l × nda kuruldu ve halonun yerini alacak sistemlere yönelik standartlar × haz × rla- mak için çal × ü maya ba ü lad × . Bu komite geli ü - tirilecek daha yeni sistemlerin nas × l tasarlana- ca ù × , montaj, bak × m yap × laca ù × ve i ü letilece ù i hakk × nda yeni standartlar geli ü tirilmesi için bir ihtiyaç oldu ù una dair vurgu yapt × . Komite ve NFPA’n × n yapt × ù × çal × ü malar × n bir sonucu olarak, NFPA 2001: Temiz Madde Kul- lanan Yang × n Söndürme Sistemleri Standard × geli ü tirildi. Bu standart mülk ve cihazlar × yang × n- dan korumak için kullan × lan gerek tam bo ù ma gerekse mahalli olarak uygulama yapan te- miz madde kullanan sistemlerin tasar × m × , ba- k × m × ve i ü letilmesi için minimum ü artlar × ortaya koymaktad × r. Standart ilk olarak 1994 y × l × nda yay × nland × ve halon kullanan yang × n söndür- me sistemleri alternatiflerine hitap etmek için geli ü tirildi. ú lk yay × nland × ù × 1994 y × l × ndan beri standart bir- kaç kez güncellendi ve 2015 y × l × nda bugünkü sürümü yay × nland × . Standart temiz maddelerin üretiminde, kullan × m × nda ve yang × n söndürme sistemlerinin uygulamalar × nda de ù i ü en tek- nolojileri yans × tacak ü ekilde güncellenmi ü tir. Yürürlükte olan mevcut yay × n etmen mad-