Yangın ve Güvenlik Dergisi 179. Sayı (Kasım-Aralık 2015)

YANGIN ve GÜVENL ø K SAYI 179 66 YANGIN - MAKALE korkmakta ve toplumu devam eden yang × n risklerine her zamankinden daha uyan × k olmalar × için uyarmaktad × r. Ayr × ca, sislerin aras × nda, belirlenmesi ve iyile ü tiril- mesi gereken birkaç “sakl × ” tehlikeli bina da bulunabilmektedir. Gene de bu iyi- le ü tirmeler nas × l olmu ü tur? Ya ü lanan okul binalar × n × n yenileri ile de- ù i ü tirilmesi, yerel ve ulusal kodlarla sabit- lenmi ü koruma sistemlerinin daha çok kullan × lmas × , mahalli yönetim sorumlu- lar × nca bina ve yang × n güvenli ù i destek- leme tekniklerinin getirilmesi, baz × ciddi olaylardan sonra e ù itim kurumlar × nda yang × n güvenli ù i konular × ndan haberdar olunmas × n × n sa ù lanmas × , yan × c × kaynak- lar × n kontrolünün iyile ü tirilmesi ve bina sa- kinlerinde daha iyi yang × n güvenli ù i e ù iti- mi verilmesi gibi birçok hususun bir araya getirilmesi ile gerçekle ü mi ü tir. 1950’ler ve 1960’larda artan bebek do ù umlar × na cevap olarak birçok eski ve yang × na kar- ü × koruma sistemleri ku ü ku götürür bina- lar daha modern, yang × n ç × kma ihtimali dü ü ük binalarla de ù i ü tirilmi ü tir. 2. Dünya sava ü × ndan sonra daha modern bina in ü a kanunlar × kabul görmü ü , yang × na kar ü × okul binalar × n × n yükseklikleri k × s × tlan- m × ü , kaplad × klar × alanlar ise daha müte- vaz × seviyelere getirilmi ü tir. Günümüzde, büyük binalarda yanmaz in ü aat teknikleri uygulanmaktad × r. 1973 y × l × nda dönüm noktas × say × labile- cek “Amerika Yan × yor” raporunun etkisi de yads × namaz. Federal hükümetin des- te ù i ile haz × rlanan bu rapor Birle ü ik Dev- letlerdeki yang × n sorununu belirlemi ü ve yang × n güvenli ù i konusunda birçok de ù i- ü iklik yap × lmas × na önayak olmu ü tur. Bina in ü aat ve yang × n kanunlar × ve standartlar × her türlü yap × için daha fazla özellik ek- lenerek daha s × k × hale gelmi ü tir. Dahas × , ki ü ilerin dü ü ünceleri çal × ü t × ù × m × z, al × ü veri ü yapt × ù × m × z ve ya ü ad × ù × m × z – hatta ço- cuklar × m × z × n e ù itim gördü ù ü – ortamlar × n daha emniyetli olmas × gerekti ù i ü eklinde de ù i ü meye ba ü lam × ü t × r. 1990’l × y × llar × n ba ü × na kadar Birle ü ik Devletlerdeki e ù i- tim kurumlar × n × n hiçbirinde ya ù murlama ba ü l × klar × n × n kurulmas × konusunda bir zo- runluluk yoktu. 1990’l × y × llar × n ba ü × ndan iti- baren getirilen geçici bina in ü a kanunlar × 1 dönümden büyük K-12 e ù itim kurum- lar × nda otomatik ya ù murlama sistemi kurulmas × n × zorunlu tutmaya ba ü lam × ü t × r (geçici kanunlarda kolejler ve üniver- siteler “i ü yeri” binas × olarak görülmeye ba ü lanm × ü t × r). “ úü yeri” olarak görülmeye ba ü lanmas × ndan itibaren bir tak × m yerel kanunlar e ü ik aral × ù × n × azaltarak her türlü boyuttaki e ù itim kurumunda ya ù murla- ma sistemlerinin kurulmas × n × zorunlu hale getirmi ü tir. Ayr × ca 1990’l × y × llar × n ba ü × ndan itibaren birçok yeni e ù itim kurumunda itfaiye taraf × ndan takip alt × nda tutulan otomatik yang × n alg × lama ve uyar × sis- temleri kurulmu ü ; son dönemlerde ise toplu ileti ü im sistemleri de kurulmaya ba ü lanm × ü t × r. Tüm bunlar × n faydalar × gün be gün iyile ü me gösteren hasar kay × tla- r × nda görülmektedir. Gene de, yeni tehlikeler, sosyal beklen- tiler ve bina tasar × m ve in ü aatlar × nda yap × lan de ù i ü iklikler nedeniyle e ù itim kurumlar × ndaki yang × n güvenli ù i ile yeni zorluklar bulunmaktad × r. Dikkat çekici bir ba ü ka husus da, e ù itim kurumlar × ndaki yang × nlar × n neredeyse yar × s × n × n (%47) bi- lerek ç × kar × lmas × d × r. Ana Okulundan 12. S × n × fa Devlet okullar × ndaki olanaklar benzersiz- dir. Birçok toplumda bu okullar toplant × yerleri, kriz anlar × nda s × ù × nak ve komuta merkezleri olarak kullan × l × r. Toplum, vergi- sini ödeyen ki ü iler olarak bu okullar × kendi mallar × olarak gördü ù ünden, bina koru- ma ve çal × ü malar × n devam × onlar için can güvenli ù inden çok daha önemli görülmektedir. Kanunlar × n gerektirdi ù i ü artlar, farkl × payda ü lar × n ilgilerini çeken okul tasar × mlar × n × ü ekillendiren etmenler- den sadece bir tanesidir. Bu nedenle, bir örnek olarak, tasar × mc × lar asgari tasar × m kriterlerinin ilerisine geçerek sel, f × rt × na ve sismik yüklere kar ü × da tedbir almak isteyebilirler. 2015 y × l × bas × m × Uluslararas × ú n ü aat Kanununda (IBC) e ù itim kurumlar × bu tehlikelere kar ü × tasar × mlar geli ü tirir- ken kullan × lacak standartlarda 250’den daha fazla sakini bulunan e ù itim ku- rumlar × n × “herhangi bir aksakl × kta insan ya ü am × na ciddi tehlike” olarak belirlenen III. s × n × f Risk Grubu olarak görmektedir. Payda ü lar, herhangi bir felaket sonras × tesisin fiziki olarak kullan × labilmesi gerek- ti ù ini göz önünde bulundurmal × ve tasa- r × mlar × n × buna göre geli ü tirmelidirler. Bu öngörüler tesislerin yang × n güvenli ù inde de etkisini göstermekte ve yeni bir tesis in ü a edilirken veya yenilenecek bir tesis seçilirken devreye girmektedir. Tipik olarak e ù itim kurumlar × nda, anao- kulu, ilkokul, ortaokul ve lise e ù itimi için ayr × ya ü gruplar × için farkl × binalar kullan × l- maktad × r. 2.5 ya ü × ndan küçük çocuklar taraf × ndan kullan × lan e ù itim kurumlar × gündüz bak × m birimleri olarak kabul edil- mekte ve herhangi bir acil durumda bu çocuklar kendilerini koruyabilme yete- ne ù ine sahip bulunmad × klar × dü ü ünüle- rek bu e ù itim kurumlar × için özel ü artlar bulunmaktad × r. (Bu makale içeri ù inde gündüz bak × m üniteleri ü artlar × bulunma- maktad × r). Anaokulu/ilkokul, ortaokul ve liselerdeki s × n × flar, kantinler, spor alanlar × ve konser salonlar × gibi toplant × alanlar × , idari alan- lar, depolama alanlar × , laboratuvarlar, mesleki e ù itim atölyeleri, sanat atölye- leri, baz × durumlarda da otoparklardan olu ü an alanlar genellikle birbirlerine ben- zerler. Kar × ü × k kullan × ml × binalarla ilgilenirken iki temel seçenek bulunmaktad × r. Sakinle- ri daha yüksek risk olarak görülebilecek tehlikelerden koruma amaçl × olarak farkl × kullan × m özellikli alanlar yang × na kar ü × ko-