Yangın ve Güvenlik Dergisi 179. Sayı (Kasım-Aralık 2015)

YANGIN ve GÜVENL ø K SAYI 179 85 øù GÜVENL øöø - TEKN ø K B ø LG ø Hüseyin Baran AKINB ú NGÖL ÇSGB úü Müfetti ü i / A S × n × f × úü Güvenli ù i Uzman × Yüksek Mühendis ve úü letme Mezunu IIW EWF Kaynak Mühendisi / TWI Boya ú nspektörü Bir Büyük Felaket ve úü yeri Durdurmaya Varan Yapt × r × mlar Soma gibi son y × llarda ülkemizde meydana gelen i ü kazalar × nda tek bir kaza ile toplu halde ya ü am × n × yitiren çal × ü anlar × m × z × n olmas × , bir anda i ü sa ù l × ù × ve güvenli ù ini yeniden ülkemizin gündemine getirdi. 2014 y × l × May × s ay × yd × ; ülkemizin bat × s × nda ka- zaya ad × n × veren ve haf × zalara kanla kaz × nan Manisa ilimizin güzel bir ilçesinde bir kömür madeni oca ù × yd × , o güzel may × s ay × nda ya- ü anan vahim kaza sonucu gerçekle ü en o bü- yük felaket, ölümler ve kay × plar… Evet, hala hat × ralar × m × zda canl × l × ù × n × koruyan Soma’dan bahsediyoruz. úü te bu yüzden i ü sa ù l × ù × ve gü- venli ù inde ‘olmadan önle’ ya da yeni tabiriyle ‘proaktif’ yakla ü × m gereklili ù i öne ç × k × yor. Yeni Soma’lar ya ü anmas × n ümidiyle bu makaleyi kaleme al × rken de ù erli vaktinizi ay × rarak okudu- ù unuz için sizlere te ü ekkür ederim. Soma gibi son y × llarda ülkemizde meydana gelen i ü kazalar × nda tek bir kaza ile toplu hal- de ya ü am × n × yitiren çal × ü anlar × m × z × n olmas × , bir anda i ü sa ù l × ù × ve güvenli ù ini yeniden ülke- mizin gündemine getirdi. Bu denli felaketlerin gerçekle ü ebilece ù i kazalar sadece maden- lerde mi oluyor dersiniz? Bu sorunun cevab × kendisinden sonra bir mevzuat ç × kar × lacak kadar vahim bir kazan × n gerçekle ü ti ù i Seveso olacakt × r. Seveso ú talya’n × n kuzeyinde Milano kentine 25 km. mesafede yakla ü × k 17.000 ki ü inin ya ü ad × ù × bir kasabad × r. Kasaba yak × n × ndaki ICMESA kim- ya ü irketine ait bir fabrikada 1976 y × l × n × n 9 Hazi- ran günü, TCP (2,4,5 triklorofenol) üretimi yap × - lan kesikli bir reaktörde, kontrolsüz ilerleyen re- aksiyon sonucu a ü × r × bas × nç valfinde (emniyet/ patlama diski) bütünlük kayb × ile sadece 20 dakika süren bir zaman zarf × nda reaktördeki kontrolsüz reaksiyonla olu ü an ve oldukça zehir- leyici bir kimyasal olan TCDD (2,3,7,8 tetrach- lorodibenzo- p - dioksin ) içeren beyaz renkli bir gaz bulutu, reaktör d × ü × na s × zarak rüzgarla birlik- te çevreye yay × lm × ü t × r. Aç × ù a ç × kan gaz bulutu ile tesisin çevresindeki alan TCDD ile kirlenmi ü olup; bu alanda tesisi merkezleyerek tesis çev- resindeki çe ü itli uzakl × klarda, daha sonras × nda yap × lan ölçümlerle havadaki TCDD’nin farkl × konsantrasyonlar × n × n ortalamalar × belirlenmi ü ve bu sayede tesisin çevresi farkl × konsantras- yondaki gruplamalara göre belirlenen A, B ve R olmak üzere çe ü itli etki alanlar × na ayr × lm × ü - t × r. Bu kazan × n gerçekle ü ti ù i sistem, belirtilen alanlara ili ü kin harita ve ilgili veriler û ekil.1 ve û ekil.2 ’de gösterilmektedir. (Dr. PE, CSP Sam Mannan, Lees’ Loss Prevention in the Process Industries (Third Edition) Hazard Identification, û ekil 1. ICMESA kimya ü irketinde ya ü anan kazaya neden olan reaktör sistemi û ekil 2. Seveso etki alanlar ×