Yangın ve Güvenlik Dergisi 181. Sayı (Mart 2016)

YANGIN ve GÜVENL ø K SAYI 181 80 YANGIN - MAKALE Acil Durumda Tahliye Binan × n yüksekli ù i ile birlikte binan × n komple tahliyesi için gereken süre de artt × ù × ndan, çok katl × binalar için etkin bir tahliye stratejisi geli ü tirmek zor olmaktad × r. Ayn × zamanda, belli yüksekli ù in üzerindeki binalarda, mer- divenler yoluyla bina tahliye edilirken bina sakinleri daha fazla risk ile kar ü × kar ü × ya ka- lacaklar × ndan, tüm bina sakinlerinin binay × ayn × anda tahliye etmelerini gerektiren ge- leneksel yöntem pratik olmayabilmektedir. Bu nedenledir ki, yüksek binalarda genel- likle geleneksel olmayan veya alternatif tahliye stratejileri kullan × lmaktad × r. Yüksek binalar için tahliye plan × tasarlan × r- ken ilk hedef, bina sakinlerini güvenli bir yere ta ü × mak için gerekli önlemleri almak olmal × d × r. Bu hedefi gerçekle ü tirmek için, tasar × m ekibinin kullanabilece ù i baz × tahli- ye yöntemleri vard × r. Bu tahliye yöntemleri aras × nda, bunlarla s × n × rl × olmamakla birlik- te, ü u yöntemleri sayabiliriz: 1) Yerinde savunma, 2) ú nsanlar × s × ù × nma alanlar × na ta ü × ma, 3) A ü amal × /kademeli tahliye. Bu çözümlerin kombinasyonlar × n × n en iyi çözümü olu ü turmas × da mümkündür. Uygun stratejinin ne olmas × gerekti ù i hak- k × nda karar al × rken, tasar × m ekibi bina sakinleri için gereken güvenlik seviyesini ve bina payda ü lar × taraf × ndan belirlenen performans hedeflerini de göz önünde bulundurulmal × d × r. Korunmal × asansörleri kullanmak da yük- sek binalar × n tasarlanmas × nda öne ç × kan bir ba ü ka tahliye stratejisi ü eklini almak- tad × r. ú tfaiyeye i ü letme ve kurtarmada yard × mc × olman × n yan × s × ra, özellikle en- gelli sakinler için korumal × asansörler art × k binan × n tahliyesi için kullan × lmaktad × r. Bir tahliye stratejisinde asansörleri dü ü ünür- ken, gözönünde bulundurulmas × gere- ken baz × tasar × m hususlar × vard × r: 1) Asansörlerin güvenli ù i ve güvenilirli ù i 2) Asansör kontrol ve bina güvenlik sis- temlerinin koordinasyonu 3) Yang × na ilk müdahal eden i ü çiler ve bina sakinlerinin e ù itimi 4) Acil durumda bina sakinleri ile ileti ü im. Yang × na Kar ü × Direnç Ciddi yang × nlara kar ü × çok katl × binalar × n k × smi veya küresel çökü ü ü, çok say × da in- san, itfaiye ve çevredeki evler için çok büyük risk ta ü × maktad × r. Ayn × zamanda yüksek binalarda, geleneksel yang × ndan koruma yöntemleri kullananlar taraf × n- dan yap × daki ve yang × na kar ü × müca- delede i ü levi kolayl × kla anla ü × lamayacak tasar × m özellikleri de s × kl × kla bulunmak- tad × r. Bu benzersiz faktörler, binan × n per- formans hedeflerinin kar ü × land × ù × n × ser- gileyecek ileri seviyede yap × sal yang × n mühendisli ù i analizlerinin benimsenmesi gereklili ù ini destekleyebilmektedir. Yap × - sal yang × n direnci, performans tabanl × bir tasar × m ü u üç ad × m × içerir: 1) Yang × n sonucu kaynaklanan termal s × n × r ü artlar × n × n belirlenmesi 2) Yang × na maruz kalan yap × n × n termal tepkisinin hesaplanmas × 3) Yap × n × n yap × sal tepkisinin belirlenmesi. Bu tür analizlerin yap × labilmesi için ge- rekli yard × m SFPE Yap × lar × n Yang × na Maruz Kalmas × n × n Hesaplanmas × nda Mühen- dislik Standartlar × 2 ile Yap × sal Termal Per- formans ve Yang × n Direnci Derlemelerini Belirleyebilmek için Hesaplama Yöntem- lerinde Mühendislik Standartlar × 3 kitapla- r × nda bulunabilir. Su Bazl × Yang × n Söndürme Sistemleri Yüksek binalarda yang × ndan korunma sistemleri için gerekli olan su miktar × , ü e- bekeden temin edilebilecek miktardan çok olabilir. Bunun gibi, yang × ndan koru- ma sistemerinde ya ù murlama sistemleri ve borular için gerekli olan su tedarikin- de, suyun bas × nc × n × art × rmak üzere pom- pa ve/veya yerçekimi ile bas × nç yapan su tanklar × gerekli olabilir. Bu ü erkilde, sis- tem güvenilirli ù ini art × rmak üzere kullan × l- mayan yang × n musluklar × , yer çekimi ile çel × ü an depolama kaynaklar × ya da her ikisi birden gerekli olabilir. Su esasl × yang × n söndürme sistemlerinin tasar × m × nda göz önünde bulundurulma- s × gereken bir ba ü ka husus da, sistem bile ü enlerinin azami çal × ü ma bas × nç de- ù erlerinin üzerinde bas × nca maruz kala- bilme olas × l × ù × nedeni ile bas × nç kontrolü hususudur. Buna ba ù l × olarak da, alan- daki bas × nçlar × kontrol etmek üzere dikey bas × nç alanlar × olu ü turmak gerekli olabi- lir. Bunlara ek olarak da, bas × nç ayarla- y × c × valflere s × kl × kla gerekli olabilmektedir. Kurulum yap × ld × ù × nda, bas × nç ayarlay × c × valflerin do ù ru olarak kurulumunun yap × l- d × ù × ndan ve yeterli biçimde bak × mlar × n × n yap × ld × ù × ndan emin olunmal × d × r. Yang × n Alarm × ve ú leti ü im Sistemleri Acil durumlarda bina sakinlerine do ù ru bilgi vermek, onlar × n kendi emniyetleri için uygun kararlar × verebilme yetenek- lerini artt × r × r. Yang × n alarm × ve ileti ü im sis- temleri bu bilgiler için önemli kaynak- lard × r. Yüksek binalarda yang × n alarm Çok katl × binalarda genellikle geleneksel olmayan alternatif tahliye stratejileri kullan × l × r.