Yangın ve Güvenlik Dergisi 182. Sayı (Nisan 2016)

YANGIN ve GÜVENL ø K SAYI 182 TULUMBACI 14 yararlan × ld × . Alemdar-II ve Römorkor-1502, ba ü lang × çta söndürmede kullan × ld × ve daha sonra gemiyi çekme ve yönlendir- meye tahsis edildi. Söndürmenin ba ü a- r × lmas × nda en büyük katk × y × , TÜPRA û ’tan gelen Hasan Tural gemisi ile daha sonra Alia ù a rafinerisinden gelen Rafineri-3 sön- dürme gemileri sa ù lad × . Özellikle Hasal Tural gemisi en etkili gemi oldu ve dört gün boyunca bir dakika bile durmadan so ù utma çal × ü malar × na devam etti. Sön- dürme özellikleri en iyi gemi oldu ù u gibi, söndürme çal × ü malar × nda gemi personeli de takdirle kar ü × lanacak düzeyde özveri gösterdi. Rafineri-3 gemisi ve Söndüren-11 gemisinin de büyük etkisi oldu. Özel sek- törden gelen Sanmar gemisinin üzerine konulan ve Hollandal × itfaiyeciler taraf × n- dan kullan × lan monitörler de, söndürme çal × ü malar × n × n ba ü ar × l × olmas × n × sa ù lad × . Dördüncü gün, yang × n üçüncü depoya geçerek en büyük boyutuna ula ü t × . Fakat, gemiye h × z verildi ù i için yak × t × n tamam × na yak × n × denizde yak × larak gemi korundu. Sanki gemi de ù il de deniz yan × yordu. Üçüncü deponun yang × n × s × ras × nda so ù ut- man × n fevkalade iyi yap × lmas × nedeniyle yang × n × merkez tanka geçi ü ini önlendik. Yanan bölümün her taraf × n × n su sisi alt × na al × narak so ù utulmas × ve alevlerin su ile bo ù ularak hava giri ü inin önlenmesinin söndürmede büyük etkisi oldu. Yabanc × bayrakl × olarak olay yerine gelen üç gemi içinde, Bulgaristan’dan gelen “Perum” ve “Procyon” gemilerinden, tek- nik özellikleri ve söndürme kapasiteleri iyi olmad × ù × ndan, son a ü amada k × sa süre için yararlan × ld × . Yunanistan’dan gelen “Me- gas Aleksandr” gemisi, acil durumlarda ve çevre temizli ù inde kullan × lmak üzere bekletildi ve söndürme çal × ü malar × na i ü tirak etmedi. Bu gemide iki adet su monitörü olmas × na ra ù men, Hasan Tural ve Rafine- ri-3 gemilerinin her birinde dört adet olmak üzere toplam sekiz monitör mevcuttu. Bu gemiyi getiren ü irket, söndürmeye i ü tirak ettirilmesi için çok × srar etti. O günlerde bu × srar × n sebebini bilmiyordum; sonradan ö ù rendim ki, yang × na bir saat dahi kat × l × p foto ù raf çekerek müdahale ettiklerini gös- terince çok yüklü para al × yorlarm × ü . Söndürme çal × ü malar × s × ras × nda öncelikle çevre kirlili ù i göz önüne al × nd × . Ba ü lang × çta lodos kuvvetli oldu ù undan, denize akan ve yanmakta olan petrolün sönmesi de- nizin fazla kirlenmesine neden oldu. Daha sonra havan × n düzelmesi söndürme ça- l × ü malar × n × kolayla ü t × rd × ve denize dökülen petrolün yanmas × sa ù lanabildi. Söndürme çal × ü malar × s × ras × nda, yar × lan tanklardaki petrolün söndürülmeden önce denize dökülerek yanmas × için gemiye yeniden h × z verildi ve söndürme yap × ld × ktan sonra, yanmam × ü petrolün denizde kalmamas × için büyük çaba harcand × . Uzmanlar × n belirttiklerine göre, böyle bir tanker yang × - n × nda yap × lan müdahale ü ekli çevreyi en az kirletecek ü ekilde yap × ld × ù × ndan, kirlen- me miktar × beklenenin çok alt × nda oldu. Yang × nda Unutamad × klar × m Uykusuz ve yorgun ü ekilde yang × n × idare etmeye çal × ü × yordum. S × r × ls × klam olmu ü ve ü ü ümü ü tüm. Aç × ktan, askeri TCG I ü × n Kurtar- ma gemisi takip ediyordu. Bir ara askerler bir botla içinde bulundu ù um Söndüren gemisine yana ü t × . Neden geldiklerini merak ediyorduk. Bir mesaj getirdiklerini dü ü ünü- yordum. Me ù erse askeri gemide bütün telsiz konu ü malar × n × dinliyorlarm × ü , benim yorgunlu ù umu ve × sland × ù × m × anlam × ü lar. ú smini bilmedi ù imgeminin komutan × bana elbise göndermi ü . Askeri parka ve elbise ile komutan × n × n selam × ve tebriklerini getirdikleri- ni söylediler. Bu olay beni çok duyguland × rd × vemücadele gücümü art × rd × . Hatta Ba ü ba- kan × bu elbise ile kar ü × lad × m. Yang × n × n dördüncü günüydü. 17Mart 1993 günü ak ü am × Vali Say × n Hayri Kozakç × o ù lu arad × . Bir ü eye ihtiyac × m olup olmad × ù × n × , yang × n × n ne durumda oldu ù unu sordu. Kendisine, yang × n × sabaha kar ü × söndü- rece ù imizi söyledim, pek inanmad × ama gerçekten yang × n × sabaha kar ü × söndürdük. Sabahleyin arad × m ve söndürdü ù ümüzü söyledim, çok mutlu oldu. Helikopterle gelip beni almak istedi ù ini ve Ba ü bakan × n beni görmek istedi ù ini söyledi. Helikopterle Kilyos sahiline geldi ve beraber hava ala- n × na gittik, Ba ü bakan Say × n Tansu Çiller’i kar ü × lad × k. Ba ü bakan elini omzuma att × ve her zamanki tavr × ile bas × n mensuplar × na “Arkada ü lar, yang × n × söndürdük” dedi. Söndürme çal × ü malar × s × ras × nda, söndür- meyi nas × l yapmam × z gerekti ù i konusunda onlarca telefon geldi. Sadece Ba ü bakanl × k ve vilayet arac × l × ù × yla arayanlara cevap veriyordum. Ba ü bakanl × kta ve vilayette bizim i ü i bilmedi ù imizi veya önerilerin uy- gun oldu ù unu san × yorlard × . Kimi “neden köpükle müdahale etmiyorsunuz” diye, kimi “neden gemiyi bat × rm × yorsunuz” diye ar × yordu. Öylesine yüksek s × cakl × k vard × ki, köpü ù ün yang × na ula ü mas × mümkün de- ù ildi. Gemiyi bat × rmak ise çevre felaketine yol açabilirdi. En ilginç öneriyi bir makine mühendisi yapt × . “Ba ü bakanl × ktan ar × yoruz” dedi ve telefonu ba ù lad × lar. Arayan ki ü i, kendisinin makine mühendisi oldu ù unu, yang × n söndürmeyi iyi bildi ù ini söyledikten sonra “Gemiyi su ile söndüremezsiniz, Kil- yos sahilinde kum var, oradan kum getirip yang × n × n üzerine atarsan × z hemen söndü- rürsünüz” dedi. Yüksek s × cakl × k nedeniyle römorkörlerin tankere 30-40 m’den daha fazla yakla ü mas × mümkün olmad × ù × gibi, kumu atmak ayr × bir problemdi. Zaten kum at × l × rsa, yak × t tanklar × n × n dibine do ù ru gider; oysa yanma her zaman yak × t tank × n × n üst yüzeyinde olur. Bu kadar saçma bir öneriyi hiç duymam × ü t × m. Yorgun ve uykusuzdum; tüm konu ü malar × dinledikten sonra, arayan ki ü iye nereden mezun oldu ù unu sordum. Benim bulundu ù um ú TÜ Makine Fakülte- si’nden mezun olmam × ü t × . “Sen makina mühendisisin, ben de Makine Fakültesi ö ù retim üyesiyim. E ù er benim Fakültem- den mezun olsayd × n, seni mezun etti ù imiz ve senin hocan oldu ù um için kendimden nefret ederdim. Sen bilgini kendine sakla!” dedim ve telefonu kapatt × m. Vilayetin santraline bundan sonra Vali hariç bana kimseyi ba ù lamamalar × n × söyledim. “Ate ü i Tutan Eller, Ate ü Kahramanlar × ” kitab × ndan al × nm × ü t × r