Yangın ve Güvenlik Dergisi 184. Sayı (Temmuz-Ağustos 2016)

YANGIN ve GÜVENL ø K SAYI 184 øù GÜVENL øöø - MAKALE 86 ki ü inin lazer radyasyonunun etkisini, yani sebep oldu ù u ac × y × , alg × layabilir olmas × gereklidir. Stoll ve Chianta %95 istatistiksel olas × l × k kullanarak 2. Derece yan × ù × n ba ü lan- g × c × (su toplama) ile ilgili matematiksel modeller geli ü tirmi ü lerdir. Bu modeller cilt ile etkile ü imde olan farkl × enerji türleri (alev, × s × yay × l × m × , × s × aktar × m × ) için esnek olarak kullan × labilmektedir. û ekil 4’te ac × - n × n ba ü lamas × (ilk uyar × c × ) ve 2. Derece yan × k × s × ak × m × n × n bir fonksiyonu olarak ve maruz kalma süresi (korunmas × z cil- din tolerans süresi) de Stoll ve Chianta, 1968, ve Puester, 2007’nin çal × ü mas × na göre gösterilmi ü tir. Bu grafikte, reaksiyon süresi, yani 2. Derece yan × k meydana gelmeden önce maruz kalan vücut k × sm × n × tehlike alan × ndan ç × kartmak için mevcut olan süre, bir tarafta saç × ma maruz kalan yüzeye akan enerjiyi veren kalorimetrik ölçüm e ù risi ile Stoll/Chianta ac × alt s × n × r e ù risi ile di ù er tarafta 2. De- rece yan × k e ù risi aras × ndaki etkile ü imlerin aras × nda geçen süredir. Bu süre ne ka- dar uzun olursa, maruz kalan ki ü inin bu maruz kalma durumuna tepki vermesi için mevcut olan süre de o kadar uzun olur. Siekmann, 2000’e göre bu sürenin 4 saniyeden az olmamas × gereklidir. Bu tespit, lazer KKE ya da perde olarak kul- lan × labilecek olan tek ya da çok-katmanl × kuma ü × n koruyucu fonksiyonelli ù inin tetkiki için kullan × lan birinci ana tahliye kriterinin, yani di ù er ad × yla Stoll/Chianta kriterinin, tan × m × n × ortaya koymaktad × r. ú kinci kriter ise ara ü t × rmada kullan × lan lazer dalga boyu ile ilgili olarak neredeyse göz ard × edilebilir seviyedeki geçirgenliktir, yani EN 60825-1 uyar × nca aktar × lan gücün MPEs- kin de ù erinden az olmas × gereklidir. Geli ü tirilen kuma ü sistemleri optimal sevi- yede koruyucu fonksiyonellik sunabilmek için bir ya da iki fonksiyonel katmandan meydana gelirler. Örne ù in üç katman- l × bir kuma ü tasar × m × nda, d × ü katman × n amac × × ü × n × mümkün oldu ù unca geri yans × tmakt × r. úü lem alan × n × n yan × nda bulunan di ù er insanlar için ilave tehlike arz etmemesi amac × yla bu yans × man × n da ù × t × c × olmas × gereklidir. Orta katman × n görevi enerjinin yans × mayan ama aktar × - lan ya da emilen k × sm × n × n daha büyük bir yüzey alan × na da ù × t × lmas × d × r. Bu sebeple materyalin aktar × lan lazer radyasyonu ve de ayn × zamanda yüzeye paralel yüksek × s × iletkenli ù i anlam × nda yüksek da ù × tma özelli ù inin olmas × gereklidir. Bununla e ü zamanl × olarak, geri kalan radyasyonun, cilde biti ü ik olan iç kuma ü katman × na enerji transferini en aza indirmesi için büyük oranda emilmesi ve bu sebeple MPEskin de ù erini kar ü × lamas × gereklidir. Son olarak, iç katman, sisteme eklenen enerji için ilave bir bariyer görevi görür. Paralel ü ekilde, × s × iletkenli ù inin de az ol- mas × gerekir. Ancak, ayn × zamanda ac × alg × s × na ve bunu takiben hareket reaksi- yonuna yol açabilmesi için bu enerjinin ufak bir k × sm × n × n da cilde temas etmesi- nin sa ù lanmas × gereklidir. 2.2 Aktif Lazer-Koruyucu Sistemler Temel pasif koruyucu fonksiyonelli ù e ila- ve olarak, aktif lazer koruyucu sistemler kaza eseri × ü × n saç × m × olmas × durumunda lazer emisyonunu an × nda kesme özelli ù i de içerirler. Bu sebeple, çok katmanl × ya- p × n × n içerisine sensörler yerle ü tirilir ve bu sensörler × ü × n saç × m × sonras × nda uygun elektriksel ya da optik sinyal gönderirler ve bu da ba ù l × bir kontrol ünitesi ile i ü le- nir. Genel olarak bu tür sensörler tek-kat- manl × ya da çok-katmanl × sensörler ola- rak tasarlanabilirler. Sinyal üretme tersine çevrilebilir ya da tersine çevrilemez etki- ye dayal × olmaktad × r: tersine çevrilemez bir etkinin tespit edilmesi kolayd × r ancak sensörün daha sonra tamir edilmesi ya da yenilenmesi gerekir. Aktif lazer KKE ve de ayn × zamanda aktif lazer-koruyucu perdeler için iki tür sensör sistemi geli ü tirilmi ü tir. Her iki sensör türünün e fonksiyonelli ù i elektriksel özelliklerde tersine çevrilemez de ù i ü ikliklere dayanmaktad × r. Birinci sensör, sensör yap × s × na bir hasar gelmesi durumunda onun elektriksel özelliklerini de ù i ü tiren bir kabloya daya- l × d × r ( bkz û ekil 1a ). ú kinci sensör türü d × ü yüzeylerinde iletken katmanlara sahip bir çok katmanl × yap × dan meydana gel- mektedir. Bir × ü × n saç × m × durumunda, kat- manlar × n erimesi sebebiyle bir elektriksel iletim meydana gelmektedir ( bkz û ekil 1b ). Bu sensörler çok katmanl × yap × n × n içerisine, mekanik etkilere ve çok fazla duyarl × olmalar × n × önlemek için, çok dü- ü ük anl × k lazer güçleri taraf × ndan gereksiz ü ekilde aktivasyona kar ü × korumal × olarak entegre edilmi ü lerdir. Buna ilave olarak, sensör katman × n × n alt × ndaki katmanlar × n KKE kullan × c × s × na kaza eseri × ü × n saç × m × ve güvenli bir duruma geçilinceye kadar la- Sensör tasar × m × (örnek) Hasarl × Sensör hasars × z Hasars × z Sensör tasar × m × (örnek) Sensör hasarl × Sensör hasars × z Hasars × z sensör ba ù lant × s × kesilmi ü sensör ba ù lant × s × kesilmi ü Elektriksel parametre Elektriksel parametre Ölçülen sinyal Ölçülen sinyal Hasarl × Sensör tasar × m × (örnek) û ekil 1. Aktif sensör konstrüksiyon tasar × mlar × 1 no (a) ve 2 no (b) ve de beraberinde, sensör elektroni ù inin de ù erlendirilmesi için lazer saç × m × sonras × nda ilgili ölçüm sinyal alt s × n × rlar × n × n tan × m × .