Yangın ve Güvenlik Dergisi 184. Sayı (Temmuz-Ağustos 2016)

YANGIN ve GÜVENL ø K SAYI 184 øù GÜVENL øöø - MAKALE 87 zer sisteminin kapat × lmas × aras × ndaki süre içerisinde yeterli seviyede koruma suna- bilmesi gerekir. KKE kullan × c × s × için yüksek seviyede hare- ket özgürlü ù ü ve konfor sa ù lamak ama- c × yla, lazer kayna ù × na olan elektriksel ba ù lant × bir kablosuz ba ù lant × ü ekilde ta- sarlanm × ü t × r. Bu sebeple tekstil yap × s × içine yerle ü tirilmi ü olan sensörler Bluetooth vas × - tas × ile güvenlik ünitesine (al × c × ) ba ù l × olan bir sensör ünitesine (yay × c × ) ba ù l × d × rlar. Gü- venlik ünitesi lazer kayna ù × n × n iç-kilitlenme mekanizmas × na kablo ile ba ù lanm × ü t × r. 2.3 Potansiyel Lazer-Koruyucu Sistemlerin De ù erlendirmesi ve Tetkiki Lazer KKE’lerin özelliklerinin belirlenmesi ile ilgili iki temel kriter tespit edilmi ü lerdir (yukar × daki bölüme bak × n): MPEskin de- ù eri ve Stoll/Chianta kriterlerinin kar ü × lan- malar × gereklidir. ú kinci bir de ù erlendirme kriteri olarak, lazer × ü × n × m saç × m × sonras × n- da al × nan ve delik olu ü umu, çekme vs. gibi materyal yap × s × nda de ù i ü iklikler gös- teren görsel tetkik sonuçlar × kullan × labilir. EN ISO 15025’e göre 2 saniyeden fazla yanma-sonras × süresine izin verilmemek- tedir. Buna ilave olarak, kuma ü çok-kat- manl × sistemlerin, lazer × ü × n saç × m × na kar ü × etkili bir koruyucu giysi olarak kullan × labilir kalmas × için onun spesifik optik ve ter- mofiziksel özelliklerinde ciddi bir de ù i ü im olmaks × z × n y × kabilir veya temizlenebilir ol- mas × gereklidir. genel olarak, yüksek-tek- nolojili kuma ü materyal kombinasyonu yeterli seviyede yüksek × s × direncine sahip olacakt × r. Belirtilen lazer ile ilgili özelliklerin sistematik ve yeniden üretilebilir biçimde nitelendi- rilebilmesi için birden fazla optik ve × s × l ölçüm yöntemini birle ü tiren bir test düze- ne ù i tasarlanm × ü t × r (bkz bölüm 2.5). Yap × lan deneyler uygun kaplamalara sahip spesifik kuma ü lar kullan × ld × ù × nda, ortalama 900 kW/m²’ye kadar olan güç yo ù unlu ù una sahip lazer × ü × n saç × m × na kar ü × en az dört saniye boyunca yeterli seviyede koruma sa ù layan pasif sistem- lerin üretilebilece ù ini göstermi ü tir. Bu, piyasada mevcut olan sistemlerin sa ù - lad × ù × koruma seviyesinin yakla ü × k on kat × kadard × r. Genel olarak koruma beceri- si, kullan × lan kuma ü katmanlar × n × n birim alan × ba ü × na olan kütle ile artmaktad × r. Ancak, bu lazer KKE’lar × n ergonomik ge- reklilikleri ile ters dü ü mektedir. Koruma seviyesi ve ergonomik konfor aras × nda bir seçim yap × lmas × gereklidir. Bugüne kadar geli ü tirilmi ü olan pasif sistemler dü ü ünüldü ù ünde birim alan ba ü × na dü- ü en kütle hala 1000 g/m³ ve alt × d × r. Er- gonomik aç × dan, 600 g/m² alt × nda kütle tercih edilir. Ancak, yakla ü × k 300 g/m²’lik alan ba ü × kütleye sahip spesifik tek-kat- manl × sistemlerin 120 kW/m² seviyesinde koruma sundu ù u görülmü ü tür. Uygun bir kaplama sa ù layarak, koruma seviyesi yakla ü × k 2.5 kat artt × r × labilir. Aktif lazer KKE sistemleri dü ü ünüldü ù ün- de, yeterli seviyede yüksek güç yo ù un- lu ù unda lazer × ü × n × saç × m × ndan sonra, yukar × da tarif edilen uygun sensör tasa- r × mlar × n × n bir kablosuz ba ù lant × kullanarak 100 ms’den k × sa bir sürede lazer sistemini kapatabilecek uygunlukta sinyal olu ü tu- rabildi ù i gösterilebilir. Bu sonuçlar × ü × ù × n- da h × zl × lazer deaktivasyonu ile, 20 MW/ m²’ye kadar olan lazer güç yo ù unluklar × - na kar ü × koruma sa ù layan lazer-koruyucu k × yafetler üretilebilir. Bu da yukar × da belir- tilen tamamen pasif koruma seviyesinin 20 kattan fazla a ü × labilmesi anlam × na gelmektedir. 2.4 Pasif ve Aktif Lazer KKE ve Perde Prototipleri Çok fazla say × da olas × uygulama ve lazer KKE ve perdeleri ile ilgili olarak or- taya ç × kan çok farkl × gereklilikler × ü × ù × n- da; önlük, ceket, eldiven, pantolon ve aktif perde varyantlar × gibi pasif ve ak- tif KKE prototipleri gerçekle ü tirilmi ü ve farkl × kuma ü -katman × kombinasyonlar × ve çok-katmanl × kal × nl × klar uygulanm × ü t × r. K × smen, d × ü katman olarak kaplanma- m × ü malzemeler kullan × lm × ü t × r. Eldivenler- de, bu sayede daha yüksek seviyede duyarl × l × ù a ve daha iyi dermal alg × elde edilebilmektedir ve bu da × ü × n saç × m × na maruz kalamayacak olan alanda yeterli seviyede yüksek koruma sa ù lamaktad × r. Daha dü ü ük lazer güçlerine sahip uygu- lamalar için, kuma ü larda daha yüksek konfor ve hava geçirgenli ù i elde etmek için kaplama yap × lmayabilir. Bütün du- rumlarda, aktif prototipler içinde sensör unsurlar × bulunan bir kuma ü çok-katman- l × sistemden olu ü ur. D × ü katman × n kap- lamas × materyal içerisine giren enerjiyi azaltmak için çok önemlidir. Lazer-koruyucu giysinin kullan × c × s × na yük- sek seviyede ergonomi ve giyme kon- foru sa ù lamak için, elde ta ü × n × r lazer i ü leme cihazlar × ve portal sistemlerin be- lirli endüstriyel uygulamalar × nda, üretilen prototipler kullan × larak uygulama testleri yap × lm × ü t × r. Örnek olarak, û ekil 2 , bir ta- rafta 5 kW’ye kadar yay × lan güç sa ù la- yan yüksek-güçlü lazer sistemi ve di ù er tarafta lazer temizleme sistemine ba ù l × û ekil 2. Saha testleri: manuel kablo besleme ile titre ü imli lazer kaynak (a); 3D robot sistemi (b), HLD kullan × m × (c), mobil lazer temizleme (d)