Yangın ve Güvenlik Dergisi 185. Sayı (Eylül 2016)

YANGIN ve GÜVENL ø K SAYI 185 60 YANGIN - MAKALE Binalar × n Yang × n Emniyeti Tasar × mlar × ú çin Maliyet-Fayda De ù erlendirmesi You-Wei ZHANG Çin Silahl × Polis Gücü Akademisi Performans esasl × yang × n emniyeti tasar × m yöntemlerinin en önemli fonksiyonlar × ndan biri farkl × planlar × n ekonomik olarak etkinli ù ini de ù erlendirme, bu suretle yang × n emniyeti için yap × lacak yat × r × mlar × n daha makul yat × r × mlar olmas × n × sa ù lamakt × r. Performans esasl × yang × n emniyeti tasar × m × na dayal × yöntemle, ekonomi ve in ü aat bütçesi prensiplerini uygulayarak, yukar × da tan × mlanan model yang × n emniyeti yat × r × m × na k × lavuzluk yapmas × için bu makalede olu ü turulacakt × r. Performans esasl × yang × n emniyeti tasar × m yöntemlerinin en önemli fonksiyonlar × ndan biri farkl × planlar × n ekonomik olarak etkinli ù ini de- ù erlendirme, bu suretle yang × n emniyeti için yap × lacak yat × r × mlar × n daha makul yat × r × mlar olmas × n × sa ù lamakt × r. Çal × ü ma yat × r × m verimlili ù ini de ù erlendirirken maliyet bütçesinin ve faydalar × n hesaplanma- s × yla ba ü lar. Binan × n yang × n direncini iyile ü tirme ve yang × n mühendisli ù i projelerinin tesisatlar × n × maliyeti yat × r × m bütçelerinin içine dâhil olmak- tad × r. Ancak, yat × r × m faydalar × genellikle binan × n yang × n emniyeti seviyesinin yükseltilmesinden sonra azalan kay × plarla ilgilidir. Performans esasl × yang × n emniyeti tasar × m × na dayal × yön- temle, ekonomi ve in ü aat bütçesi prensiple- rini uygulayarak, yukar × da tan × mlanan model yang × n emniyeti yat × r × m × na k × lavuzluk yapmas × için bu makalede olu ü turulacakt × r. 1. Giri ü Performans esasl × yang × n emniyeti tasar × m yöntemi 1970’li y × llarda ilk ortaya at × ld × ù × ndan bu yana büyük ölçüde geli ü tirilmi ü tir. ABD, Ka- nada, Avustralya, Yeni Zelanda ve di ù er ge- li ü mi ü ülkeler yang × n emniyeti sorunlar × n × yö- netmek için performans esasl × yönetmelikleri kabul etmekte ve uyarlamaktad × r. ú lk olarak, bu çe ü it bir tasar × m yöntemi mimari tasar × m yaparken ortaya ç × kacak s × n × rlamalar × n üste- sinden gelebilir. Ayn × zamanda, bu yöntemin en önemli fonksi- yonlar × ndan biri de sadece yang × n emniyetini koruyan de ù il ayn × zamanda en makul ü ekil- de kapsayan uygulamaya en de ù erli tasa- r × m plan × n × seçmesi, uygun olmayan yat × r × m × n yap × lmas × n × önlemesidir. Vaughan Beck 1979 y × l × n × n ba ü lar × nda FiRECAM olarak adland × rd × ù × yang × n riski de ù erlendirmesi modeli üzerine yapt × ù × ara ü t × rmada maliyet-fayda modeli de- ù erlendirmesi konseptiyle modeli ilk olarak or- taya koymu ü tur. ú lave olarak DD240 Binalarda Yang × n Emniyeti Mühendisli ù i standard × , Avust- ralya ve Yeni Zelanda Yang × n Mühendisli ù i K × lavuzu ve di ù er baz × ülkelerin yönetmelikleri son y × llar için yang × n tehlikesinin getirdi ù i har- camalar × n kontrolü yani ekonomisinin analizini belirtmektedir. Bu analiz maliyet-fayda de ù erlendirmesinin performans esasl × yang × n emniyeti tasar × m yönteminin önemli bir parças × oldu ù unu gös- termi ü tir. Ancak, de ù erlendirme yap × ld × ù × nda esas ola- rak emniyetin kendisi dikkate al × nmakta, buna kar ü × l × k ülkemizde yat × r × m × n verimlili ù i veya etkinli- ù i genel olarak dikkate al × nmamaktad × r. Çin Halk Cumhuriyeti’nin “Bilimsel Geli ü me Kon- septi” çerçevesinde meydana gelen ilerleme- lerle, maliyet-fayda esas × n × dikkate almayan yang × n emniyeti yat × r × mlar × sürdürülebilir olma- yabilir. Bu nedenle, performans esasl × yang × n emniyeti tasar × m × yöntemini kullan × rken yat × r × m × n maliyet fayda de ù erlendirmesinin yap × lmas × na ihtiyaç vard × r ve bu yang × n emniyeti yat × r × m × n × n karar verilmesinde esas olarak al × nacakt × r 2. Yang × n Emniyetinde Yat × r × m × n Maliyet-Fayda Teorisi ve De ù erlendirme Modelinin Çerçevesi 2.1. Yang × n Emniyetinde Yat × r × m × n Maliyet-Fayda Teorisi Maliyet üretim faaliyetine dâhil olan temel üretim faktörlerinin fiyat × d × r. Maliyetin içine i ü çi- lik, sermaye fiyat × ve benzeri girdiler dâhil olur. Genel olarak, binalarda yang × n güvenli ù inin toplam maliyeti binada yang × n riskini kontrol etmek veya s × n × rlamak için binaya koyulan üretim faktörlerinin fiyat × d × r. Buna ba ù l × olarak, fayda, maliyet taraf × ndan getirilen kazanc × göz önüne al × r. Binada yap × -