Yangın ve Güvenlik Dergisi 185. Sayı (Eylül 2016)

YANGIN ve GÜVENL ø K SAYI 185 68 YANGIN - MAKALE Yava ü Yanman × n Yang × n Olay Yeri ú ncelemesindeki Önemi Bir yanma veya yang × n × n meydana gelebil- mesi için maddenin bir noktas × ndan tutu ü up ba ü lamas × , bir noktadan tutu ü up ba ü lamas × için ise maddenin yava ü , h × zl × , patlama veya kendi kendine yanmas × ile gerçekle ü mektedir. Yanma olay × n × n çe ü itlere ayr × lmas × n × n en önemli nedeni yanman × n hangi çe ü idi ile ba ü - lay × p, alevlerin büyüyerek ilerleme h × zlar × d × r. Dolay × s × yla yava ü ve kendi kendine yanmada alev yok, koku, buhar, gaz ve × s × vard × r. Yang × n olay yeri ara ü t × rmalar × nda birçok yan- g × n × n ç × k × ü sebebinin belirlenemedi ù i veya ye- terli delile dayand × r × lamadan elektrik ve sigara gibi sebeplerle kay × tlara geçmektedir. Sebebi belirlenemeyen veya elektrik ve sigara gibi se- beplere dayand × r × lan bu yang × nlar × n büyük bir bölümünün ilk evresi yava ü yanma ile gerçek- le ü mektedir. A ü a ù × da yang × n sahas × ndaki çal × ü malardan yang × nlar × n ç × k × ü sebepleri ile ilgili yap × lan ara ü - t × rmalar sonucu elde edilen bilgilerden yola ç × karak, bir yanma çe ü idi olan, yava ü yanma- n × n de ù i ü ik aç × lardan ele al × n × p tan × mlanarak hangi ko ü ullarda yang × n ç × k × ü sebebi olu ü turdu- ù u aç × klanmaya çal × ü × lm × ü t × r. Yava ü Yanman × n Yang × n Olay Yeri ú ncelemesindeki Önemi Yava ü Yanma Bir yang × n olay yeri incelemesi yap × l × rken yan- g × n ç × k × ü sebebinin belirlenmesinde yanma çe ü idi büyük önem arz etmektedir. Yanma çe ü idi, yang × n × n kimyasal, fiziksel, hacimsel ve yanma h × z × na etki etmektedir. Dolay × s × yla ara ü t × rmac × yang × n ç × k × ü sebebini sa ù l × kl × tespit edebilmesi için kimyasal, fiziksel, hacimsel ve yanma h × z × faktörlerini yanma çe ü itlerinden biri veya birkaç × yla uyumlulu ù unu sa ù lamal × d × r. Yanma, h × zl × bir oksidasyon sonucu de ù i ü ik yo- ù unluklardaki × s × ve × ü × ù × n olu ü turdu ù u kimyasal bir reaksiyon olup, yang × n ise kimyasal ve fizik- sel süreçler aras × nda birçok etkile ü imleri içeren karma ü × k bir süreçtir.(¹) Yava ü yanma ise alev, yüksek × s × , × ü × k, duman, kül gibi somut verilerin görülemedi ù i bir yan- mad × r. Yava ü yanma maddelerin fiziksel ve kimyasal yap × lar × n × n yorularak minimum tutu ü - ma s × cakl × ù × na ula ü mas × d × r. Bu tan × mla çev- remize dikkatle bakt × ù × m × zda birçok örnekle aç × klayabiliriz. Örne ù in nisan, may × s ve haziran aylar × nda an × z ve orman yang × nlar × çok nadir görülürken, temmuz, a ù ustos ve eylül aylar × n- da daha s × k × l × kla kar ü × la ü × lmaktad × r. Bunun ne- deni ise a ù aç ve ot gibi bitkilerin güne ü × s × s × na maruz kal × p, yani × s × narak bitkilerin içerisindeki su kütlesinin buharla ü ma yoluyla d × ü ar × at × lmas × ile kuruyarak hacim ve kütle yap × s × n × n de ù i ü - mesidir. Kuruyarak hacim ve kütle yap × s × de- ù i ü en a ù aç ve ot gibi maddelerin tutu ü ma s × cakl × ù × na daha kolay ula ü × lmaktad × r. Hacim ve kütle yap × s × n × n de ù i ü mesi kapal × bir ortamda da yani oksijenin çok dü ü ük oldu- ù u ortamlarda da olu ü abilmektedir. Hacim ve kütle yap × s × ndaki bozunmalar ( bozunma, de ù i ü ik bile ü enlerle maddenin görüntüsünün de ù i ü mesi) baz × maddelerin özgül a ù × rl × klar × n × n artmas × na neden olurken, baz × maddelerin ise azalmas × na neden olarak, ayn × zamanda yo- ù unluklar × n × n da farkl × olmas × na neden olmak- tad × r. Dolay × s × yla bu yo ù unluklar maddelerin tutu ü ma s × cakl × klar × nda etken olmas × nedeniy- Canalp BERKDEM ú R Bursa Büyük ü ehir Belediyesi ú tfaiye Amiri Bu makalede yang × n sahas × ndaki çal × ü malardan yang × nlar × n ç × k × ü sebepleri ile ilgili yap × lan ara ü t × rmalar sonucu elde edilen bilgilerden yola ç × karak, bir yanma çe ü idi olan, yava ü yanman × n de ù i ü ik aç × lardan ele al × n × p tan × mlanarak hangi ko ü ullarda yang × n ç × k × ü sebebi olu ü turdu ù u aç × klanmaya çal × ü × lm × ü t × r.