Yangın ve Güvenlik Dergisi 185. Sayı (Eylül 2016)

YANGIN ve GÜVENL ø K SAYI 185 75 YANGIN - MAKALE zamanda × s × ya da emmektedir. Kalkersi agregalar × n kullan × lmas × durumunda ise endotermik reaksiyon çok daha yüksek olabilmektedir ( û ekil 1b ). Dü ü ük × s × l ilet- kenli ù i sebebi ile beton yap × n × n altta ka- lan k × sm × n × yeterli bir süre koruyabilir ve bu sayede bir yang × n durumunda koruyucu aksiyon al × nmas × na imkan verir. Ancak, son y × llardaki teknolojik geli ü me- ler ve yüksek-dayan × ml × yap × lara yönelik artan talep ayn × zamanda beton tekno- lojisinin geli ü mesini de sa ù lam × ü t × r. Yüksek performansl × betonda artan yo ù unluk ve mikro-yap × n × n daha iyi s × k × ü t × r × lm × ü olmas × sebebi ile, bu tür beton yang × n sebebi ile parçalanmaya daha aç × kt × r. Di ù er yan- dan, pek çok durumda normal betonda bu olgu görülmez. Bu sebeple, güçlen- dirilmi ü beton yap × larda çeli ù i korumak için normal beton kullan × ld × ù × sürece bek- lenen yang × n direncini sa ù lamaktad × r. Di ù er yandan, çelik yap × sal elemanlar (kiri ü ler ve kolonlar) için yang × ndan korun- ma amac × yla kullan × lan ü atkrit gibi çimen- tomsu kaplamalar beton ve çelik aras × n- daki temas katman × nda parçalanma, çatlama ve yapraklanma olu ü ma riski sebebi ile tavsiye edilmemektedir. Buna ilave olarak, yo ù un ve kütleli malzemeler olarak beton-temelli kaplamalar bir çelik yap × n × n yük-ta ü × ma kapasite tasar × m × na ciddi bir yük komponenti eklerler. Alç × (kalsiyum sülfat dihidrat) tortul kayada bulunan kristalin ile olu ü mu ü bir mineraldir ancak ayn × zamanda, baca gazlar × ndan sülfür dioksiti ç × kartabilen kömürle çal × ü an elektrik üretim tesislerinden elde edilen sentetik alç × (Baca Gaz × Desülfürizasyon Alç × s × ya da Desülfürize Alç × ) da olabil- mektedir. Alç × duvar panelleri etkili bir pa- sif yang × ndan korunma eleman × d × r. Alç × yakla ü × k %20 kimyasal olarak ba ù l × su içerdi ù i için, daha önce anlat × lan ü e- kilde, yang × n durumunda buharla ü abilir ve korunan yap × n × n iç k × sm × nda s × cakl × ù × n azalt × lmas × na ve yang × n × n yay × lmas × n × n önlenmesine yard × mc × olabilir. Buna ilave olarak, alç × paneller tamamen yanma- yan malzemeden üretilirler ve su mikta- r × n × n tamam × n × n buharla ü mas × ndan sonra bile bir × s × l yal × t × m bariyeri olarak kal × rlar. Alç × panel üreticileri aralar × nda ü u uygula- malar × n da bulundu ù u çok farkl × uygula- ma için çok çe ü itli ürünler sunarlar: duvar ve tavanlar üzerinde, ayn × zamanda asan- sörlerin iç k × s × mlar × ya da benzer bo ü luklar × n yüzey birle ü meleri için duvar panolar × . Alç × panel ayn × zamanda iki alan aras × nda bir yang × n seperatörü olu ü turmak amac × yla da kullan × labilir ya da yang × na dirençli bir tabaka sa ù lamak amac × yla do ù rudan yap × sal elemanlar × n, örne ù in çelik kiri ü lerin- üzerine monte edilebilirler. Ancak alç × yan- g × n paneli durumunda, kaplaman × n s × k × l × ù × en önemli konudur. 2.3 Alkali ile aktive olan ba ù lay × c × lar temelli yeni bir çözüm Daha önce belirtildi ù i üzere, Portland çimento temelli çimento yanmaz özel- liktedir ve endotermiktir ancak baz × çi- mentolar, özellikle Reaktif Toz Betonlar gibi dü ü ük su çimento oran × na sahip olanlar, yüksek yo ù unluklar × ve dü ü ük ge- çirgenlikleri sebebi ile yang × n sebebi ile parçalanmaya çok fazla aç × kt × rlar. Port- land çimento için alternatif ba ù lay × c × lar yak × n zamanda geli ü tirilmi ü olan alkali ile aktive olan ba ù lay × c × lard × r (jeopoli- merler). Bunlar inorganik ve çevre dostu ba ù lay × c × lard × r ve yang × nda daha iyi bir davran × ü sa ù larlar. (Na, Ca)-Poly(siyalat) ve (K, Ca) Poly(si- yalat-silokso) ‘dan yap × lm × ü bir beton ile ya- p × lan testler, yüksek performansl × Portland çimento ile benzer ilk-yap × sal-özellikler sergilemi ü tir. Bu malzemeler için ba ü lang × ç kompresif dayan × rl × ù × s × ras × yla 90 MPa ve 100 MPa’d × r. Yang × n yükü ile temas etmesi durumunda, alkali ile aktive olan ba ù lay × c × mekanik özelliklerini 1200 santigrat dere- ceye kadar muhafaza edebilirken, Port- land temelli ba ù lay × c × da mekanik özellikler yakla ü × k 400 santigrat derecede bozulma- ya ba ü lamaktad × r. û ekil 2. Alkali ile aktive olan ba ù lay × c × malzeme- nin yüksek × s × ya maruz kald × ktan sonra dayan × rl × k kazand × ù × görülmektedir. Jeo- polimerin bu davran × ü × n × n yüksek s × cakl × - û ekil 2. Laboratuvar testlerinde kullan × lan yang × n senaryolar × (1) S × cakl × k °C Kompresif Dayan × rl × k MPa Portland I Portland III Yüksek Performansl × Portland (Na, K, Ca) Poly(siyalat-silokso)