Yangın ve Güvenlik Dergisi 185. Sayı (Eylül 2016)

YANGIN ve GÜVENL ø K SAYI 185 77 YANGIN - MAKALE üç ayr × komponentten olu ü ur: bir primer tabaka, yang × n ile reaksiyona giren bir baz tabaka ve kaplamaya s × k × l × k veren bir mühürleyici. Yang × ndan korunmadan sorumlu olan baz tabaka yang × n aksiyo- nu s × ras × nda do ù ru davran × ü × etkileyen bir dizi maddeden olu ü ur. Bunlar × n aras × nda ü u maddelerin belirtilmesi gerekir: belirli bir s × cakl × kta yumu ü ayan bir akrilik reçine ve akrilik reçinenin erimesi ile e ü zaman- l × olarak çözünen ve yüksek miktarda yanmayan gaz üreten spumifik ajan. Bu gazlar aras × nda karbon dioksit, amonyak ve su buhar × vard × r. Serbest gazlar × n ve erimi ü reçinenin yüksek miktarlarda bu- lunmas × sebebi ile, ba ü lang × çtaki mal- zeme hacim olarak 20-50 kat × na ula ü × r. Bu tür genle ü mi ü bir tabaka 120 dakika boyunca bile yang × n yüküne dayanabil- mektedir. Bu tür bir kaplama çelik yap × sal elemanlara uzman teknisyenler taraf × n- dan in ü aat sahas × nda ya da in ü aat sa- has × ndan ayr × özel bir endüstriyel tesiste uygulanabilir. Saha d × ü × uygulama daha masrafl × ancak hem kaplam × n × n s × k × l × ù × ve görüntü anlam × nda daha iyi olmak- tad × r ve bu da özellikle yang × na maruz kalabilecek komponentler için önemlidir. ú nce film kaplamalar genelde endüstri- yel ve ticari binalarda meydana gelen selülozik türden yang × nlara kar ü × koruma için kullan × l × r. Kal × n film kabaran malzemeler – selülo- zik yang × nlardan daha ü iddetli olan ve genelde yüksek binalarda ve tünellerde meydana gelen hidrokarbon yang × nla- r × nda, kal × n film kabaran malzemenin uy- gulanmas × önerilmektedir. Su ile temas halinde çelik elemanlar × n korozyona kar ü × korunmas × n × sa ù lamak amac × yla su veya çözücü yerine epoksi temellidir. Kal × n film kaplama sprey ü eklinde, havlu ile ya da kal × p vas × tas × ile – ki bu yüksek kalite sa ù lar-, veya sert ve yumu ü ak fini ü yüzeyi ü eklinde uygulanabilir. Bu tür kap- lama ince film olanlara göre daha kal × n filme sahiptir ve kal × nl × k korunmas × gere- ken yap × sal eleman × n spesifik kullan × m amac × na göre de ù i ü mektedir. Ancak, yang × n durumundaki çal × ü ma prensip- leri ince film kaplamalar ile ayn × d × r ama kal × n filmlerde genle ü me oran × ilk de ù e- rinin yakla ü × k 5 kat × na ç × kar. Su ortam × na daha yüksek direnç sergilemesi sebebi ile, bu kaplamalar genelde çelik yap × la- r × korozyon ve agresif deniz ortam × ndan korumak amac × yla k × y × ötesi yap × larda kullan × lmaktad × r. 4.2 Ablatif malzemeler Boya benzeri kaplama anlam × ndaki bir di ù er çözüm ise ablatif boya kullan × m × - d × r. Yang × n, ablatif malzemelerde endo- termik reaksiyonlara yol açar ve bu da × s × l enerjiyi büyük oranda emer ve altta kalan tabakalarda s × cakl × k art × ü × n × en aza indirir. Buna ilave olarak, enerji kullan × l × r- ken, reaksiyonlar su buhar × ortaya ç × kart × r ve bu da alev olu ü umunu geciktirir ve azalt × r. Ablatif kaplamalar sprey ya da havlu ile uygulanabilir ve kal × nl × ù × do ù - rudan tasarlanm × ü yang × n yükü ve onun süresine ba ù l × d × r. Bu malzemeler elast- romerik silikondan yap × lm × ü t × r ve bu se- beple, e ù er do ù ru tasarlan × rlarsa, e ù imli yüzeyde s × k × kalacak kadar yeterince elastiklerdir ve de ayn × zamanda yap × n × n kullanma a ü amas × nda çatlamalara di- rençlidirler. (10) taraf × ndan yap × lm × ü olan testlere göre, 1-2 mm kal × nl × ù × nda ablatif kaplama 20 dakika boyunca yang × n yü- küne dayanabilmektedir ve bu sebeple tercih edilen kaplama kal × nl × klar × , 30 ila 120 dakikal × k yang × n direnci sa ù layacak ü ekilde, yakla ü × k 1 mm ila 7 mm aras × n- dad × r. Ablatif katman × n su veya mekanik hasara kar ü × korunmas × için, genelde ya- p × sal-olmayan en üste bir reçine katma- n × da uygulanmaktad × r. 5. Pasif Korunman × n Test Edilmesi Genelde, pasif korunma malzemelerinin testleri standartlarda tan × mlanm × ü olan spesifik yönerge ve prosedürlere göre gerçekle ü tirilmektedir. Avrupa için, yan- g × n testleri anlam × nda temel standart ‘EN 1363-1: Yang × n direnç testleri – Bölüm 1: Genel Gereklilikler’dir. ABD’de ise, temel standart ‘ASTM E119 û Bina Konstrüksiyonu ve Malzemeleri Yang × n Testleri için Stan- dart Test Yöntemleri’dir. Buna ilave ola- û ekil 3. Laboratuvar testlerinde kullan × lan yang × n senaryolar × Zaman [dak.] S × cakl × k [°C]