Yangın ve Güvenlik Dergisi 194.Sayı (Ekim 2017)

KAPAK KONUSU / MAKALE 34 Yangın ve Güvenlik / Ekim 2017 yanginguvenlik.com.tr örgü modeli ve probabilite modeli gibi, tahliye olan şahıs- ların ayrı bireysel özelliklerini ve tahliye süreciyle karşılıklı etkileşimlerini dikkate alır. Ancak, tahliye olanların tahliye alanında yol seçimi binanın ölçüsü büyük olduğundan ko- laylıkla çözülemez. Makroskobik modeller ise bireylerin tah- liye sürecindeki davranışlarını göz ardı eder ve acil durum tahliye yollarını problemini çözebilen ağ akış modellerine dayanır[5]. Tjandra [6] problemi çözmek için bir tip makros- kobik model olan tek kaynaklı bir tahliye modeli önermiştir. Ancak kapasite sınırı ve yolun önceliği de tahliye yolu se- çiminde aynı derecede önemlidir. Chen [7], çoklu optimal tahliye yolları elde etmek için tahliye güzergâhlarının ‘Hızlı Akış Algoritmasıyla’ hesaplanabileceğini değerlendirmek- tedir. Yang [8] doyuma ulaşmış en kısa yola öncelik veren minimum tahliye süresine dayanan matematiksel bir model oluşturmuştur. İlave olarak yanın dumanı sırasında tahliye yollarını optimizesi üzerine bazı modeller olduğu da bildi- rilmektedir. Xie [9] yangın dumanı ve kalabalık yoğunluğu altında eşdeğer uzunluğun tarifine dayanan bir en kısa yol modelini önermiştir. Yuan [10] tahliye ağındaki her bir arkın tahliye hızının; tahliye süresi ve dumanın yayılmasının bir fonksiyonu olduğunu öne sürmüş ve en uygun tahliye gü- zergâhı algoritmasını oluşturmuştur. En uygun tahliye yolları yukarıda bahsedilen tahliye mo- delleri ile tahliyenin belirsizliği ve dinamiğini bir noktaya kadar dikkate alarak, hesaplanabilir. Ancak farklı alt yapı- lar olması durumunda genellikle farklı tahliye modellerinin oluşturulmasına ihtiyaç duyulur. Bu çalışma esas olarak per- sonel yoğunluğu ve duman yayılmasının özelliklerini dikkate almaktadır ve birkaç çıkışı olan bir binada en uygun tahliye yolları toplam tahliye süresini en aza indirerek belirlenir. İla- ve olarak bu çalışma, gerçek güzergâhlarını farklılıklar henüz daha belirlenmeden en uygun tahliye planı yapmak için ge- reken yöntemi ortaya çıkarır ve tahliye yollarındaki önemli arkların (kesişme noktaları arasındaki yol bölümü ÇN) öne- mini belirler. 2. TAHLIYE MODELI 2.1. Matematiksel Modelin Varsayımı Tüm tablolar sayı sembolleriyle numaralanmalıdır. Tab- loların üzerine başlıklar ortaya hizalanarak yerleştirilmelidir. Tablo ve başlık arasında bir satırlık boşluk bırakılır. Tablo içinde sütun başlıklarını tablonun gövdesinden ayırt etmek için tablonun hemen altında ve üstünde sadece yatay çizgi- ler kullanılmalıdır. Tablolar metnin içinde yer almalı ve ayrı olarak verilmemelidir. Aşağıda yazarların yaralanabileceği bir örnek verilmiştir. • Koruyucu bir tahliyedir ve tahliye edilecek tüm şahıslar tahliye planıyla verilecek tüm komutlara uymaktadır. • Birden fazla çıkış ve her çıkışın kapasitesinin sınırlı oldu- ğu sadece tek bir kaynak vardır. • Her çıkışın kapasitesi bir arka aktarılmıştır ve diğer dü- ğümlerin kapasiteleri sınırlandırılmamıştır. • Tahliye olanların hızları tahliye ağı arasındaki her ark ara- sında sınırlı değildir ve bir ark arasındaki seyahat süresi arkın uzunluğu ve tahliye olanların süratleriyle belirlenir. • Tahliyenin FIFO (First-In-First-Out-İlk giren ilk çıkar) dü- zenini koruması gerekir. • Dönme veya birinin önüne geçmeye müsaade edilmez. Eğer tablo dip notları kullanılacaksa dipnotları tablo gövdesinin altına yerleştirin ve üst yazıyla küçük harflerle belirtiniz. Tabloların kullanımında tutumlu olun ve tablo- larda sunulan bilgilerin makalenin başka bir yerinde yazılan sonuçların tekrarı olmamasını sağlayın. 2.2. Matematiksel Model Model, yangın dumanının getirdiği sıkışıklığı ve yol kapa- sitesini dikkate alarak, tahliye edilen tüm personelin en kısa zamanda tahliyesini hedefler. Problemi çözmek için tahliye modelinin tarifleri aşağıdadır: Eşitlik (1) hedef fonksiyon olarak tarif edilir. Bu fonksiyon tüm tahliye edilen şahısların tahliyelerinin tahliye ağında en kısa zamanda tamamlanmasını gösterir. Eşitlik (2) ve (3) tahliye zamanı için tekrarlamalı eşitliklerdir, burada tahliye edilenler t ij zamanında h ij (t) süratinde l ij arkından alınırlar. (1) (2) (3) (4) (5) (6) (7) (8)