Yangın ve Güvenlik Dergisi 194.Sayı (Ekim 2017)

44 Yangın ve Güvenlik / Ekim 2017 yanginguvenlik.com.tr Binaların Yangından Korunması Hakkında Yönetme- lik (BYKHY)’in ilgili maddelerinde hangi tip tesislerde acil anons sistemlerinin tesis edilmesinin zorunlu olduğu belir- tilmiştir. Kullanılacak hoparlörlerin tipi, yerleşim sıklığı ve çalışma güçleri ölçülen ortam ses seviyesine göre belirlenmektedir. BYKHY’in ilgili maddeleri ile Türkiye’de de geçerli olan EN54 standardının sesli tahliye ilgili maddelerine göre insan sesi kullanılarak yapılacak tahliye anonsun ses seviyesi, ortam ses seviyesinin en az 10db üzerinde olmalıdır. Yine başka bir başlangıç kriteri de alarm zonlarının belirlenmesidir. Tüm tasarımın başlangıcı sayılabilecek bu noktadan sonra hatlar, zonlar, güç hesaplamaları, merkezi ekipmanların tasarımı yapılmaktadır. ORTAMIN SES SEVIYESI Can güvenliğinin sağlanmasında çok önemli bir yere sahip olan acil anons ve sesli tahliye sistemlerinin endüstri- yel ortamlarda uygulanması sırasında, ortam koşullarından dolayı en sık karşılaşılabilecek sıkıntılardan biri, ortamın ses seviyesinin yüksekliği sebebiyle yapılan anonsun duyula bilirlik ve anlaşıla bilirliğinin zorlaşmasıdır. Örneğin, sürekli olarak yüksek ses seviyesinde çalışan makinelerin bulundu- ğu bir üretim alanında bulunan insanların, ortam gürültü- sünden dolayı tahliye anonsunu duyamaması, can güvenliği anlamında ciddi bir zaafiyete sebebiyet verecektir. Bu za- afiyetin önüne geçebilmek için, acil anons sistemi tasarımı esnasında, ortamın ses seviyesi mutlaka biliniyor olmalıdır. Bu amaçla sistem tasarımı öncesi gerekirse saha keşfi yapı- larak, özellikle bu gibi ortamların proses sırasındaki normal işletme koşullarında ortam gürültüleri ölçülmelidir. OLUMSUZ ORTAM KOŞULLARI Endüstriyel tesislerde acil anons sistemi kurulumun- da karşılaşılacak bir diğer zorluk, hoparlörlerin çalışmasını olumsuz etkileyebilecek ortam koşullarıdır. Özellikle harici ortamlarda kullanılacak hoparlörlerin toz veya neme maruz kalma riski vardır. Bu hoparlörlerin, toz veya nemden etki- lenmeden sağlıklı bir şekilde çalışabilmesi için, uluslararası standartlarca belirlenen bir koruma ölçütü olan IP koruma sınıflarının ortamın toz, nem ve suya maruz kalma durumu- na uygun olmasına dikkat edilmelidir. PATLAYICI MADDE BULUNAN ORTAMLAR Patlayıcı madde bulunan veya patlama olasılığının yük- sek olduğu ortamlar da endüstriyel tesislerde karşılaşılabile- cek tehlikeli ortam koşullarına bir örnektir. Bu gibi ortamlar- da patlamaya karşı korumalı (ex-proof) özellikteki hoparlör- lerin kullanılması ve bu hoparlörlere ait tesisatın da bu ortam koşullarına uygun olması gerekmektedir. Ex-proof hoparlör seçimi yapılırken, uluslararası standartlarda belirtilen ortam patlayıcılık sınıfı (Zone-0,1,2 v.b.) göz önüne alınarak buna uygun koruma sınıfına sahip hoparlörler seçilmelidir. Sonuç olarak, endüstriyel tesislerde kurulacak acil anons sistemlerinin tasarımı, ürün seçimi ve yerleşimi yapılırken standart uygulama esaslarıyla birlikte, bu tesislerin kendine has ortam ve işletme özellikleri iyi bilinerek, bunlara bağlı riskleri ve tehlikeleri minimuma indirecek bir yaklaşımda bu- lunulmalıdır. Can güvenliğinin tam ve eksiksiz sağlanması, maliyeti artırmak pahasına dahi olsa hem işletme hem de yüklenici tarafından en öncelikli hedef olmalıdır. KAPAK KONUSU / TEKNİK