Yangın ve Güvenlik Dergisi 194.Sayı (Ekim 2017)

62 Yangın ve Güvenlik / Ekim 2017 yanginguvenlik.com.tr GÜVENLİK / MAKALE Bu noktada bahsedilen alanların bu çözümlerin karmaşık olmasını hesaba katmaya yeterli olmadığını kendimize ha- tırlatmalıyız. Doğal afetler şehirleri ve şehrin hemşehrilerini tehdit eden acil durumların sadece bir alt grubudur. Slovak Cumhuriyetinin tanımlarına göre unutulan acil durum tip- leri; kazalar, felaketler, terörist saldırılar ve II. Derece kamu sağlığına olan tehditlerdir. Bu nedenle aynı zamanda kendi bakış açımızı da suna- cağız. Güvenilir Şehri Akıllı Şehrin bir parçası, şehir içinde tüm emniyet huşularını kapsayan alt sistemlerinden biri, olarak görebiliyoruz. Akıllı teknolojilerin birçok amaçları var- dır ve emniyet alanında kullanılanlar Güvenli Şehir sistemini güçlendirmektedir. Bizim genel bir Güvenli Şehir tanımımız Fedorov ve çalışma arkadaşlarının bakışından etkilenmiştir 2012 [7]. Akıllı Şehir tarifinin benzeri olacaktır: Güvenli Şehir, teknoloji ve doğal çevrenin bütünleşmesiyle emniyet alanın- daki süreçlerin, suçu ve terör tehdidini azaltmak, hemşehri- lerin yaşamlarının sağlıklı bir çevre içinde olmasını ve sağlık bakım hizmetlerine kolay erişimi sağlamak ve tehditlere veya çıkabilecek acil durumlara karşı hazırlık ve hızlı tepkiyi sağlamak amacıyla verimliliklerinin arttığı bir şehirdir. Akıllı Şehir sistemi aşağıdaki özellikleri içerir: • Sağlık bakım, • Akıllı trafik sistemleri ve yollar, • Keşif, araştırma, tespit etme ve tanıma, • Karar vermeye, erken uyarıya, acil durum ve çevresel du- rumlarda izleme ve önceden tahmin edilmesini destekle- yecek kriz yönetiminin akıllı sistemleri, • Merkezden kumanda edilen polis birimleri ve Entegre Kurtarma Desteği, • Güvenli internet bağlantısı ve veri koruması, • Veri işleme merkezleri, • ve diğerleri. 5. GÜVENLI ŞEHIR SISTEMININ BILGILENDIRME AMAÇLI ELEMANLARI Her özellik daha ileri birbirlerine nesnelerin interne- ti veya başka bir araçla bağlanan somut elemanlar içeren dallara ayrılabilir. Bu elemanların uygulanmasına dayanarak, sistemin ve şehrin akıllılık seviyesini değerlendirebiliriz. Bu noktada Akıllı Şehir göstergesi yer almaktadır. Ancak, hala bizim bu değerlendirme için ilgili bir yöntem geliştirmeye ihtiyacımız vardır. Sistemde uygulanan elemanların basit sayımı kullanılamaz. Zira Güvenli Şehir özelliğinin iki elema- nı eksik olan şehir bu elemanlardan sadece biri eksik olan şehirden daha az güvenli olarak kabul edilecektir. Hatta ilk durumda bu iki elemanın gerçekten ilk şehirde gerekli olma- masına ve ikinci şehirde eksik olan bir elemanın ikinci şehir için kritik bir eleman olmasına rağmen. Bunun anlamı her şehirden risk analizlerinin sonuçlarını da dikkate almamız gerektiğidir. Her özelliğin elemanlarını tamamen toplamak hemen hemen imkânsızdır. Akıllı Şehrin özellikleri ve sistemlerini iyileştirebilecek teknolojilerin gelişmesi, olası her durumun bir listesini yapmak için çok hızlıdır. Ve hatta yapsak bile, liste kısa bir süre sonra güncelliğini kaybedecektir. Bu aynı zamanda niçin Güvenli Şehir sistemini diğer gelen özellik- ler için açık olarak bıraktığımızı da açıklamaktadır. Ancak elemanlardan bazılarına akıllı trafik sistemleri ve yollarının özelliklerinden bakabiliriz bu da henüz kriz yönetimince kul- lanılmamış birçok gayrı resmi kaynak ve olasılıklar getirebi- lir. Örnekler akıllı arabaların kendileridir. Kendi aralarında ve çevreleriyle iletişim kurabilme yetenekleri trafik akışı, yollar- daki engeller, yol durumu vb. hakkında bilgi toplamamıza yardımcı olur. Ancak bunlar alınan bu bilgileri kendileri ana- liz edebilir ve kendilerini duruma ayarlayabilir. Bunlar oto- nom sürüşün gelişilmesindeki temel yeteneklerdir. Bu teknolojiyi destekleyenlerin birçoğu trafik kazalarının çoğunluğunun sürücünün hatasından kaynaklandığını işaret etmektedir. Slovak polisinin değerlendirdiği istatistiklerden, Slovakya’da meydana gelen trafik kazlarının %96 sına ne- deninin insan faktörü olduğu anlaşılmıştır. Burada otonom araçların trafik kurallarına tam olarak uyup kazaların sayısını azaltacağını kabul edebiliriz, ancak hala henüz cevabı veril- memiş ve tartışmaya açık emniyetle alakalı başka hususlar mevcuttur. Örneğin: otonom sürüş yapan araçların neden oldukları trafik kazalarını nasıl ele alacağız? İnsan sürücüle- rin otomatik pilotla birlikte var olmalarından ne bekleyebili- riz? Veya canlı yolcunun otopilotu kapatıp aracın kontrolünü ele alma fırsatını devre dışı bırakmalı mıyız? Zira unutma- malıyız ki, teknoloji de arızalardan etkilenebilir ve program- lanan her şey parçalanabilir veya değiştirilebilir. Akıllı araç yolcularının bireysel güvenliklerine bir katkı da trafik kazalarıyla ilgili önceden belirlenmiş mobil temas numaraları ve acil durum çağrısı, 155-156 gibi, numaraların bildirilmesi imkânıdır. Bu nedenle terkedilmiş bir yolda mey- dan gelen bir trafik kazası, yolcuların bayılması veya kendin- den geçmesiyle sonuçlansa dahi bir yardım sinyali gidecek ve yardım gelecektir. Avrupa komisyonu bu sistemin araç- larda 2018 yılından itibaren olmasını zorunlu hale getirmeyi hedeflemiştir, hedef için son tarih ilk olarak 2015 belirlenmiş ancak başarılı olunamamıştı [11]. Akıllı yollara gelince, bunlar çok belirgin olarak bilişim sistemleriyle ilgili değildir, ancak yine de küçük çözümlerin parçalarıdır. Bunlarla, inşa edilecek bir şehrin her vatanda- şın, hatta bebek arabalı annelerin veya küçük çocukların veya tekerlekli sandalyeyle gidenlerin şehrin her kamusal alanına kolaylıkla girebilecek şekilde inşa edilmesini kast etmekteyiz. Diğer elemanlar bisiklet yolları, otobanların yan