Yangın ve Güvenlik Dergisi 199. Sayı (Mayıs-Haziran 2018)

34 Yangın ve Güvenlik / Mayıs-Haziran 2018 yanginguvenlik.com.tr Tablo 3. Tutuşturucu Kaynakların Değerlendirilmesi ve Minimum Alınması Gereken Önlemler Sıra no TS EN 1127-1 Ateşleme Kaynakları Açıklama ve Değerlendirme 1 Sıcak yüzeyler Belirlenen zon bölgelerinde kullanılan elektrikli ekipmanlar uygun kategoride olmalı, IEC60079-14 kapsamında uygunluk muayenesi yapılarak EX koruma düzeyi doğru cihazlar kullanılmalı, hatalı olanlar değiştirilerek hatalar giderilmelidir. 2 Alevler ve sıcak gazlar (sıcak parçacıklar dâhil) Saha içerisinde oluşan boru, ekipman vb. yerlerin üzerinde oluşan sıcaklıklar Patlayıcı Atmosferi tutuşturmaya yetecek seviyededir. Boşalma kaynağı sıcak yüzeylerle ve açık alevle asla bir araya gelmemelidir. Çalışma izin prosedürü bu tehlikeli alanlarda en üst seviyede uygulanmalıdır. 3 Statik elektrik Mekanik sürtünmeler için CE uygunluk belgelendirmesi olmalıdır. Çalışanlara verilen el aletleri, sertifikalı olarak ex-proof özelliğe sahip olmalı, exproof olduklarıyla ilgili CE onaylı belgeleri ile kanıtlanmalıdır. Çalışanlara verilen iş ayakkabıları ESD (Electro-static Discharge) özelliğe sahip olmalıdır. Üzerine giydikleri kıyafetler %100 pamuk olduğu belgeleri ile kanıtlanmalıdır. Sahte kimyasal boyası ile anti satik özelliği olan diğer kıyafetlerden kaçınılmalıdır. 4 Mekanik olarak oluşan kıvılcımlar Statik elektriklenme veya iki aynı metalin birbiri ile çarpması sonucu işletme içerisinde oluşabilecek kıvılcımların önüne geçmek için, kıvılcım çıkartmayan veya farklı maddelerden ekipmanlar tercih edilmelidir. Tüm ekipmanlar, tanklar ve merdivenler eş potansiyel bara topraklaması yapılmalıdır. 5 Elektrikli cihazlar Elektrikli cihazlar EX-PROOF olarak montaj yapılmalıdır. Tesisat kurulumunda bağlantılarda olası hatalar IEC 60079-14 kapsamında eğitim almış kişiler tarafından kurulmalı, yine aynı standarda göre uygun kurulduğuna dair raporlanmalıdır. Not: Exproof cihazların EX özellikleri için yılda bir muayene yaptırılmalıdır. IEC 60079-19 kapsamında işletme kendi kayıt sistemetiğini oluşturmalıdır. IEC 60079-19 kapsamında yetki almış servislerde ex-proof cihazlara TAMİR, BAKIM veya BÜYÜK BAKIM yaptırılmalıdır. 6 Kontrolsüz elektrik akımları ve katodik korozyon koruması Kontrolsüz elektrik akımlarına karşı sistem kaçak akım röleleri ile korunmalıdır. Kaçak akım röleleri seçicilik ilkesine uygun tesis edilmiş olmalıdır. Tesiste tank ve dolum kısımlarındaki katodik korumalar API standardına göre yapılmalıdır. 7 Yıldırım düşmesi İşletmede tesis edilen paratoner'in tüm tesisi koruduğuna dair hesaplama ve raporlamalar ulusal veya uluslararası standartlara göre projelendirilmelidir. Paratoner tesisatı koruma alanı çizimle net olarak koruduğu alan görsel olarak göstermelidir. En az yılda bir defa akredite kurumlara muayenesi yaptırılmalıdır. 8 Radyo frekans (RF) elektromanyetik dalgaları (104 Hz’den 3x1011 Hz’e kadar) RF dalgaları belirtilen riskli aralıkta olmadığına dair rapor akredite olan bir kurum tarafından düzenlenmelidir. Raporlar TS EN 17025 kapsamında yetki almış firmalar tarafından yapılmalıdır. Sistemin uygunluk raporu temin edilene kadar tüm eksiklikler giderilmelidir. 9 Elektromanyetik dalgalar (3x1011 Hz’den 3x1015 Hz’e kadar) Elektromanyetik dalgaları için belirtilen riskli aralıkta olmadığına dair rapor düzenlenmelidir. Rapor akredite bir kuruluş tarafından hazırlanmalı ve ölçümler net olarak grafikleri ile birlikte rapor edilmelidir. Rapor eksiklikleri giderildikten sonra tekrar ölçümleri yapılarak tespit edilen hataların düzeltildiği ile ilgili uygunluk raporu temin edilmelidir. Raporlar TS EN 17025 kapsamında yetki almış firmalar tarafından yapılmalıdır. 10 İyonlaştırıcı radyasyon Ex olarak belirlenen sahalarda cep telefonu ile dolaşmak yasaklanmalı, bu sahalarda radyo vb. ekipmanlar kullanılmamalıdır. Kullanılan telsizler ve telsiz-telefonlar EX-PROOF veya UL FM onaylı olmalıdır. 11 Ultrasonik ses dalgaları Ultrasonik ses dalgalarının kullanılması durumunda elektro akustik çevirici tarafından yayılan enerjinin büyük kısmı, katı veya sıvı maddelerce absorbe edilir. Bunun bir sonucu olarak, ultrasonik ses dalgalarına maruz kalan maddeler, bazı durumlarda tutuşmaya sebep olabilecek derecede ısınabilirler. 12 Adyabatik sıkışma ve şok dalgaları Aydınlatma armatürleri gibi tüp şeklinde olup, düşük basınçta çalışan aletler patlama kaynağı teşkil edebilirler. Örneğin fluoresan tüpleri, kırıldıklarında tehlikeli olabilmektedirler. Yalnız bu olay tüpün kırılış şekline bağlıdır. Adeyabatik basınç sıkışması olabilmesi için tüpün ortadan değil ucundan kırılmış olması gerekir. Bu nedenle muhtemel armatür kırılmaları hususunda yukarıdaki kırılmalara engel olunmalıdır. 13 Egzotermik tepkimeler (tozların kendiliğinden tutuşması dâhil) Egzotermik reaksiyon verebilecek kimyasallar işletme içerisinde kullanılmaktadır. 1- Tesis içerisinde kullanılan kimyasallardan egzotermik tepkime verme potansiyeli olanlar tehlikeli alanlarda kullanılmamalı veya mümkün olan en düşük seviyeye çekilmelidir. 2- Kimyasalların birbirleri ile reaksiyona girmesi neticesinde bütün yanıcı parlayıcı kimyasallar ekzotermik (ısı veren) karakterdedir. Bu nedenle işletmede kullanılan kimyasallar birbirleri ie tepkimeye girmesinin önlenmesi için kimyasal depolama rehberinde belirtilen matrise göre depolanmalı ve çalışalar sistemi takip edebilir ve uygulayabiliyor olmalıdır. KAPAK KONUSU / MAKALE