Yangın ve Güvenlik Dergisi 199. Sayı (Mayıs-Haziran 2018)

42 Yangın ve Güvenlik / Mayıs-Haziran 2018 yanginguvenlik.com.tr b) 1/4/2011 tarihli ve 27892 sayılı Resmî Gazete’de yayım- lanan Gaz Yakan Cihazlara Dair Yönetmelik (2009/142/AT) kapsamında yer alan cihazların kullanılması, Brülör, fırın, doğal gaz sobası gibi zaten içinde yanmanın gerçekleştiği cihazlarda patlayıcı ortam riski bu yönetmelik kapsamında değerlendirilmez. AT tip onayı ve CE işareti olan bu tür cihaz ve donanımları kapsam dışındadır. c) Patlayıcı maddelerin ve kimyasal olarak kararsız halde bulunan maddelerin üretilmesi, işlemlerden geçmesi, kullanı- mı, depolanması ve nakledilmesi, Patlayıcı maddeden kasıt askeri mühimmat diye genel olarak tarif edeceğimiz patlayıcılardır. Kimyasal olarak ka- rarsız maddeler ise radyoaktif maddelerdir. Bu tür maddeler patlamak için ortamdaki oksijene ihtiyaç duymazlar. Haliyle yönetmelik kapsamında belirtilen patlayıcı ortam oluştur- mazlar. Bu tür kimyasal maddeler ile ilgili ayrıca kendi mev- zuatları vardır ve bu konuda kapsam dışı bırakılmıştır. ç) Sondaj yöntemiyle maden çıkarma işleri ile yeraltı ve yerüstü maden çıkarma işleri, Bu tür işler Maden Kanunu kapsamında belirtildiği şekil- de değerlendirilir. Bu yönetmelik kapsamında değerlendirme yapılmaz. d) Patlayıcı ortam oluşabilecek yerlerde kullanılan her türlü taşıma aracı hariç, uluslararası antlaşmaların ilgili hü- kümlerinin uygulandığı kara, hava ve su yolu taşıma araçla- rının kullanılması, Petrol istasyonlarında kullanılan akaryakıt tankerleri bu kapsamda değerlendirilir fakat uluslararası taşımacılık hü- kümlerinin uygulandığı tehlikeli maddelerin taşınması, ilgili mevzuat kapsamında değerlendirilir. Yönetmeliğimiz bu konuları kapsam dışına itmişken 60079-10-1:2015 standardı Bölüm 10-1: Alanların sınıflandı- rılması- Patlayıcı gaz ortamları bölümünün 1. Kapsam mad- desinde yani uluslararası düzeyde kapsam dışı konular şu şekilde sıralanmıştır: a) Grizu riskiyle karşı karşıya kalan maden ocakları Yönetmelikte belirtildiği gibi maden işleri kapsam dışıdır b) Patlayıcıların işlenmesi ve imalatı, Askeri mühimmat başta olmak üzere oksijene ihtiyaç duymayan patlayıcılar kapsam dışıdır. c) Bu standart kapsamındaki olağan dışı durumlar kavra- mının ötesindeki yıkımsal arızalanmalar veya nadiren meyda- na gelen işlev bozuklukları (bk. Madde 3.7.3 ve Madde 3.7.4) Nadir görülen işlev bozukluğu: yalnızca nadir durumlar- da meydana gelebilen işlev bozukluğu tipi Kayda ait not 1: Alevlenebilir maddenin büyük miktarda salımına yol açacak olaylar zincirini tetikleyebilen, otomatik veya elle yapılabilen ayrı ve bağımsız proses kontrollerinin arızalanması, bu standardın kapsamındaki nadir görülen işlev bozukluklarına dahildir. Kayda ait not 2: Bir salıma yol açan ve tesis tasarımı kap- samında olmayan, beklenmedik şekilde oluşan korozyon gibi tahmin edilemeyen şartlar da, nadir görülen işlev bozuklukla- rı olarak kabul edilir. Korozyon veya benzeri şartlar nedeniyle oluşan salımların, tesis çalışmalarının bir bölümü olarak ma- kul ölçüde beklenebildiği yerde bu durum, nadir görülen işlev bozuklukları olarak kabul edilmez. Yıkımsal arıza: proses tesisi ve kontrol sisteminin ta- sarım parametrelerini aşan, bunun sonucunda alevlenebilir madde salımına yol açan bir olay Kayda ait not 1: Örneğin bir proses kabının delinme- si (önemli kazalar) ya da bir flanş veya contanın tamamen bozulması gibi donanım veya borulardaki büyük ölçekli arı- zalanlamalar bu standart kapsamındaki yıkımsal arızalara dahildir. PKD hazırlanırken ya mevcut tehlikeli durum değerlen- dirilir (örneğin musluktan akan patlayıcı kimyasal, boya tabancasından püskürtülen boya-tiner karışımı, benzin – mazot – LPG tabancaları gibi) ya da bir senaryo sonucu oluşabilecek patlayıcı ortamın patlama riski değerlendirilir. Senaryo bazlı değerlendirmelerde genellikle sızdırmazlık elemanlarının (conta, salmastra gibi) bulunduğu noktalarda zamanla ya mekanik hareket (vana açma kapama, pompa mili sürtünmesi gibi) ya da kimyasalın korozif etkisi, basınç ve sıcaklık gibi bir etki ile aşınması sonucu meydana gele- bilecek bir açıklık nedeniyle meydana gelebilecek patlama riski ele alınır. Bakım yapan personelin elindeki İngiliz anah- tarını doğalgaz borusunun üzerine düşürerek birkaç mili- metrekarelik bir açıklık meydana getirmesi neticesinde bir patlamanın meydana gelmesi senaryosu değerlendirilmez. Ya da forkliftin tiner variline çarparak yere tinerin dökülüp forkliftin egzosundan çıkan kıvılcımla yanması değerlendi- rilmez. d) Tıbbi amaçlar için kullanılan odalar Yönetmeliğimizdeki gibi muayenehane, poliklinik ve ameliyathane gibi tedavi uygulanan yerler kapsam dışıdır. e) Örneğin yemek pişirme, su ısıtma ve benzeri kullanım- ları olan cihazlarda sadece düşük basınçlı yakıt gazının kul- lanıldığı, tesisatın ilgili gaz yönetmelikleriyle uyumlu olduğu ticari ve endüstriyel uygulamalar, Bu madde birkaç konuya açıklık getirilerek daha kolay anlaşılabilir. Öncelikle ticari ve endüstriyel tesislerin tesisatı- nın ilgili gaz yönetmelikleri ile uyumlu olması gerektiği be- lirtilmiştir. Sanayide en çok kullanılan gaz doğalgaz olduğu bilindiğine göre, doğalgaz tesisatı üzerinden örnekleme ya- palım. Doğalgaz tesisatı DOĞAL GAZ PİYASASI DAĞITIM VE KAPAK KONUSU / MAKALE