A. ÖZKAYA başarı ile geliştirilmemiştir. Bugün değişik çevrelerde yapılan tartışmalar ve arayışlar, yangın söndürme alanınındaki belirsizliği kanıtlamaktadır. Bu yazıda amacımız, 1 Ocak 1994 ile başlayan yeni aşama öncesinde konunun değişik yönlerini incelemek ve yangın söndürme konusunda beklentileri olan kullanıcılara, risk sahiplerine, seçenek gazlar çerçevesinin ötesinde, daha kapsamlı yaklaşımlar sunmaktır. 2. TARTIŞMA Halan 1301 gazı, uygulandığı süre boyunca kullanıcılara büyülü bir seçenek yaratmıştır. Yangın söndürme tekniğinde ilk kez geleneksel söndürme etkilerinin dışında, bir anlamda egzotik bir etkiyle, bir çok üstünlük bir araya getirilmiş ve kullanıcıya sunulmuştur. Ticari kaygıların da yönlendirilmesiyle Halan 1301 sistemleri hakkında paranın alabileceği en iyi yangın söndürme sistemi izlenimi yaratılmış, bu sistemlerin etkinlik ve uygulama sınırlamaları başarısı için gerekli olan sistem bütünleyicileri, kullanıcı eğitimi v.s göz ardı edilmiştir. Risk sahipleri de bu sistemi alıp kurmakla, kendi üstlerine düşeni tamamıyla yaptıkları inancına kapılmışlardır. Oysa konunun ayrıntılarını bilen ve önemseyenler için Halan 1301, diğer söndürme araçlarının yanında sadece belli koşul ve uygunluk durumunda seçilecek herhangi bir araçtan öteye gitmemiştir. Buna karşılık birçokları için Halan 1 3 0 1 , en etkili, sihirli bir öndürme aracının temsilcisi olmuş ve diğer araçları gölgede bırakarak uygunluk tartışmalarının önemini azaltmıştır. Şurası açıktır ki, çevre ile ilişkili sorunu çıkmış olsa bile büyük bir çoğunluk Halon 1301 'in büyülü sunularını hala benimsemektedir. Yani parasal gücünüz varsa Halon 1 3O l 'i uygular ve yangına karşı kesin koruma sağlarsınız düşüncesi hala yaygındır. Ne yazık ki bu görüş yanlıştır ve mühendislik ve uygulama ilkelerine aykırıdır. Ama Halon 1 3O 1 'in kendisinin yok olmasına karşın, onunla yaratılan bu büyülü izlenim halen sürmekte ve sürdürülmek istenmektedir. Yani kullanıcılar bugün, dün Halon 1 3 0l 'de bulduklarını sandıkları sihirli bir etkiyi kendilerine yeni sunulacak seçeneklerde görmek istemektedirler. Bu beklenti içinde olan, teknik uygunluk sorgulamasını geliştirmeyen kullanıcı, aslında kendini yanıltacak bir ortamın hazırlanmasında da en büyük sorumlu olmaktadır. Bu çerçevede, Halon 1 3 0 1 'in ortadan kalkması, elde bulunan geleneksel araçlarla, yeni geliştirilecek araçları temelli ve ilkeli bir teknik uygunlukve ayrıntılı mühendislik sentezi dönemini başlatması ve desteklemesi umuduyla son derece işlevsel ve önemli bir şans sunmaktadır. Bu bağlamda yangından korunma topluluğu, eski ve yeni her türlü söndürme aracına, yangın tehlikesine daha ilkeli ve ayrıntılı bir teknik uygunluk yaklaşımı benimsemeli, bu anlayış doğrultusunda bir mühendislik çalışmasını zorunlu kılmalıdır. Tersi durumda, "her derde deva bir çözüm büyüsü " yangından korunma uygulamalarını etkisiz ve başarısız kılacak; salt ticari çıkarlara alet edilmiş, bir teknik zavallılık ortamına yol açacaktır. Tüm yukarıdakilerin yanında, bugün yatırımcılarımız, tasarımcılarımız, danışmanlarımız, işletmecilerimiz, ne tür gereksinimler ve sunularla karşı karşıya diye baktığımızda, daha çok gaz seçenekleri üzerinde yoğunlaşan bir tartışma ortamını görmekteyiz. Oysa gaz seçeneklerini sağlıklı değerlendirebilmenin yolu, gereksinimlerin belirlenmesinden geçmektedir. Bu bağlamda Halon 13O1'le ilgili olarak temelde iki gereksinim grubuyla karşı karşıyayız. İlk grup, Halan sistemine sahip olup bir yangın veya istenmeyen durum sonrasında tüpleri boşalacak gruptur. Bu kesim doğal olarak tüplerini doldurmak ve yaptığı yatırımı (algılama sistemi, borulama, nozullar, tüpler, tüp aksamları, seçici vanalar, teknik mekanizmalar...) korumak istemektedir. Tartışmasız olarak yanıtlayabileceğimiz bir gerçektir ki, şu ana değin ortaya çıkan hiç bir aday gaz, bu gereksinimi sadece gaz dolumu boyutunda yerine getirememektedir. En iyimser ve ürkütücü olmayan adaylar bile, neredeyse tüm kurulu sistem maliyeti düzeyinde bir değişiklik paketi önermektedir. Üstelik sonuçta ana amaç olan yangınla mücadele konusunda tartışmaya açık bir YANGIN VE GÜVENLİK DERGİSİ SAYI 2
RkJQdWJsaXNoZXIy MTcyMTY=