Yangın ve Güvenlik Dergisi 201. Sayı (Eylül 2018)

46 Yangın ve Güvenlik / Eylül 2018 yanginguvenlik.com.tr YANGIN / MAKALE GRUP I HANGARLARDA KÖPÜKLÜ SÖNDÜRME SİSTEMİ SERKAN CEYLAN / Norm Teknik A.Ş. Satış ve Mühendislik Departmanı Ekip Lideri ÖZET G ünümüzde, havacılık endüstrisinin hedeflerinden biri de çok sayıda uçuş noktası ve yolcu kapasitesine ulaşmaktır. Böylelikle, her geçen gün havayolu ile ulaşım yaygın hale gelmektedir. Yolcu sayısındaki artış, özel havayolu şirketlerinin artmasına ve bunun sonucu olarak da büyük boyutlu uçaklar için olan servis ve bakım ihtiyaçlarını karşılamak üzere Grup I hangar- ların inşası artış göstermektedir. NFPA 409 - 4.1.1’e göre, kapı yüksekliği 8.5 m’nin üzerinde oldu- ğunda, tek yangın alanı 3716 m² üzerinde olduğunda veya kuyruk yüksekliği 8.5 m’nin üzerinde olan uçağı barındırabilecek büyük- lükte olduğunda Grup I sınıfında yer almaktadır. Grup I hangar yangın koruması için 3 seçenek mevcuttur: • Köpüklü su baskın sistemi ile çatı koruması ve kanat alanının 279 m2’nin üzerinde olduğu yerlerde ilave sistemler • Otomatik yağmurlama sistemi ile çatı koruması ve düşük se- viye düşük genleşmeli köpük sistemi • Otomatik yağmurlama sistemi ile çatı koruması ve düşük se- viye yüksek genleşmeli köpük sistemi En uygun sistemin seçimi için tüm alternatiflerin araştırılması önemlidir. Bu bildiride yukarıda belirtilen seçenekler için tasarım kriterleri belirlenmiş ve seçeneklerin hangi durumlarda tercih edilebileceğine dair açıklamalar yapılmıştır. Sistem seçimine etki eden toplam su ihtiyacı ve köpük miktarı gibi faktörlerin yanında algılama vb. sistemlerin ilavesi ihtiyacı ile drenaj imkanları ilgili konulara da değinilmiştir. 1. GIRIŞ Uçak hangarları, temelde uçakların bakımı için atölye ola- naklarının sağlanması ve hava şartlarından dolayı korunması için inşa edilen yapılardır. Hangar ebatları ve düzenleri oldukça farklılık göstermektedir. Bazıları bir veya daha fazla farklı uçağı barındıracak şekilde tasarlanmıştır. Çoğu hangarda her bir uçağın bakımı ve onarımı gerçek- leştirilmektedir. Bakım faaliyetlerinin yapıldığı ortamda; hava- cılık yakıtları, hidrolik sıvılar, yağlar, temizleyici çözücüler ve boyalar dahil birçok yanıcı madde yer almaktadır. Uçakların genellikle hangar yapısından daha pahalı olmaları nedeni ile hem uçaklar, hem de hangarlar için yangın söndürme sistemi dizayn edilmelidir. Uçak hangarları sistem dizaynı NFPA 409 kriterlerine göre yapılmalıdır. NFPA409’da hangarlar yapılarına göre farklı gruplara ayrılmaktadır. Her grup için farklı söndürme sistemi tipi veya tipleri mevcuttur. En yüksek tehlike içeren hangarlar Grup I hangarlardır. Bu bildiride Grup I hangar için NFPA409’a göre tasarım kriterleri belirtilerek, adımlar halinde anlatılmak- tadır. 2. HANGAR SINIFLARI Hangarda yapılacak yangın söndürme sistemi ve sistemdi- zayn kriterleri için öncelikle hangar tipinin belirlenmesi gerek- mektedir. NFPA 409 - 4.1’de hangarlar dört grup olarak tanım- lanmış olup, her birinin kendi özellikleri ya da çalışma koşulları bir grubu tanımlamakta ya da bir diğerinden ayırmaktadır. Hangar aşağıdaki özelliklerden en az birine sahip ise Grup I hangar olarak tanımlanmaktadır. 1- Hangar kapı yüksekliği 8.5m’nin üzerinde olduğunda. 2- Tek yangın alanı 3716 m² üzerinde olduğunda. 3- Kuyruk yüksekliği 8.5 m’nin üzerinde olan uçağı barındıra- bilecek büyüklükte olduğunda. Hangar aşağıdaki özelliklerden her ikisine de sahip ise Grup II hangar olarak tanımlanmaktadır. 1- Hangar kapı yüksekliği 8.5 m veya daha az olduğunda.