Yangın ve Güvenlik Dergisi 201. Sayı (Eylül 2018)

Yangın ve Güvenlik / Eylül 2018 53 yanginguvenlik.com.tr Şekil 2. Yedekli Köpük Tankı Prensip Şeması Diyaframlı köpük tankları, geniş bir debi aralığında oto- matik olarak oranlama imkanı sağlar ve basınç değişimle- rine karşı değişiklik göstermez. Çalışma prensibi basit ve bakım ihtiyacı azdır. Su gücüyle çalışır ve ilave enerji gerek- tirmez. Köpük pompalı sistemler ise diyaframlı tanka göre uzak mesafelerdeki oranlayıcılara köpük aktarımı sağladığı gibi köpük depose sayesinde de sistem devrede iken kö- pük ilavesine imkan verir. Ancak bu sistemlerin ilave enerji ihtiyacı, ilave bakım maliyeti ve birlikte kullanılan oranlayıcı maliyetinin yüksektir. 10. KÖPÜKLÜ BASKIN SİSTEMDE SU DEPOSU HACMİNİN BELİRLENMESİ NFPA 409’da hangar da kullanılan her sistem için sistem tipine göre çalışma süresi aşağıda belirtilmiştir. Her bir sistem için gerekli olan su rezerv kapasite topla- mı su deposu kapasitesini oluşturmaktadır. • Köpüklü baskın sistem için 60 dakika • Hortum sistemi için 20 dakika • Monitör sistemi için 45 dakika • Hidrant sistemi için 60 dakika • Otomatik sprinkler sistemi ve düşük seviye düşük gen- leşmeli sistem için 45 dakika • Otomatik sprinkler sistemi 45 dakika ve düşük seviye yüksek genleşmeli sistem için 12 dk. 11. YANGIN ALGILAMA SİSTEMİ Hangar içerisine her hangi bir sebeple yangın çıkması halinde, yangını haber vermek ve hangara kurulan köpüklü baskın sistem ve yardımcı sistemlerin aktivasyonunu sağ- layacak algılama ve ihbar sistemine ihtiyaç bulunmaktadır. NFPA409’ a göre sistemi aktive edecek manuel kumanda istasyonlarına ihtiyaç vardır. Bu istasyonlar her bir sistemin uçak hangarındaki depolama ve hizmet alanlarının hem iç hem de dış tarafından ayrı olarak çalıştırılabilmesine müsa- ade edecek şekilde yerleştirilmelidir. Manuel kumanda istas- yonlarının önleri kapanmayacak şekilde, kolaylıkla erişilebi- len ve alandan normal çıkış güzergâhının üstünde bulunan noktalara kurulması gerekmektedir. Uçak hangarları için yangından korunma sistemlerinin doğru şekilde tasarlana- bilmesi için geçerli gereksinimlere uyulmalıdır. Uçakların korunması üst düzey algılama gerektirmek- tedir. Bu tür uygulamalar için sistemlerin tasarlanmasında alevlerin algılanmasında yüksek hassasiyet ve yanlış alarm- lara mahal vermeme özellikleri önem taşımaktadır. Yüksek tavanlı uçak hangarlarında, hangar kapıları kapalı ve açık- ken duman ve ısının hareketleri ve buna ek olarak çeşitli yakıtlardan çıkan farklı yangın kaynaklarının olması ihtimali yangınların algılanmasını zorlaştırmaktadır. Bu nedenle kü- çük bir alevi uzak mesafelerden algılayabilen, alev detek- törlerinin kullanılması en doğru çözüm olmaktadır. Uçağa fazla hasar gelmeden bir yangını başlangıç aşamasında al- gılamak ve söndürmek için gereken tepki süresini ve hassa- siyeti belirlemek büyük önem taşımaktadır. Bu nedenle se- çilen alev dedektörünün hızlı tepkili olması daha uygundur. Günümüzde en çok kullanılan dedektör tipi üçlü kızılötesi olandır. Bunun dışında CCTV kameraları ve hava örnekleme dedektörleri sıklıkla kullanılmaktadır. Detektörlerin sayısı ve konumları; algılanacak yangının ebatlarına, korunan alanın ebatlarına, algılama mesafesine, detektörlerin hassasiyetine, meydana gelebilecek bir yan- gında alev alabilecek yanıcı maddelere veya yakıt tipine, detektörün konik görüş alanına (90° yatay/dikey), ve görüş alanındaki engellere bağlıdır. Uçak hangarları genellikle uçak peronlarına göre algıla- ma alanlarına bölünmektedir. Tipik olarak, her algılama ala- nı için yaklaşık dört adet kızılötesi detektör gerekmektedir. Birinci seviye olan iki detektör, kanat altını gözlemlemek için zeminden bir metre yükseklikte duvara monte edilmeli- dir. İkinci seviye olan diğer iki detektör de zeminden on beş metre yukarıya uçağın hemen üst kısmını görecek şekilde monte edilmelidir. Her bir detektörün, alanın tümünün kap- sanmasını garanti altına alan 90° yatay ve dikey konik görüş açısı olmalıdır. Detektörler algılama alanının ortasına doğru yönlendirilmeli ve korunan alan ile aralarında herhangi bir engel bulunmamalıdır. 12. SONUÇ Günümüzde uçak kullanımının artması, havayolu şirket- lerinin uçak sayılarını arttırmalarını ve daha büyük uçaklar satın almalarını sağlamıştır. Uçak sayılarının ve büyüklükle-