Yangın ve Güvenlik Dergisi 202. Sayı (Ekim 2018)

36 Yangın ve Güvenlik / Ekim 2018 yanginguvenlik.com.tr Ağaç malzemeli yapılar ağacın uzun süreli aleve maruz kalması sonunda gösterdiği zayıf davranış nedeniyle düşük yangın direnci olan yapılar olarak bilinirler. Bu sakıncalarına karşılık, ağaç yapıların yangın performansı ek koruma vası- taları örneğin yanmaz kaplamalar [3] ağaç malzemeyi yan- maz hale getirecek işlemler, alçıtaşı malzemeli kaplamalar vb. tasarlanmasıyla iyileştirilebilir. İyi bir yangın stratejisinin uygulanmasıyla can güvenliği performans kriteriyerine ge- tirilebilir. Yangın stratejisinin bir parçası olarak doğal veya mekanik havalandırmanın herhangi biri binayı kullanan in- sanların emniyetli bir şekilde tahliyesinde anahtar konumda bir etmendir. DEYIMLER/KISALTMALAR ASET Available Safe Egress Time Kullanılabilir Emniyetle Çıkış Süresi CFD Computational Fluid Dynamics Hesaplamalı Akışkan Dinamiği (HAD) FDS Fluid Dynamic Simulator Akışkan Dinamiği Simülatörü RSET Required Safe Egress Time Gereken Emniyetle Çıkış Süresi 1. 1. Kapsam Bir binanın duman havalandırma sistemini en uygun du- ruma getirmek için nümerik yöntemler kullanılması tasarım sürecinde değerli kaynak ve zaman tasarrufu sağlayabilir. Hesaplamalı Akışkan Dinamiği analizi kullanmanın amacı üç katlı ağaç malzeme kullanılarak yapılmış bir binadaki doğal havalandırma stratejisini değerlendirmek ve doğrulamaktır. 1. 2. Amaçlar Bu makalenin esas amaçlarından biri makul koşulların binayı kullananların binayı boşaltabilmesi için yeterli bir za- man süresi içinde korunup korunamayacağını analiz etmek- tir. Dumanın atriyum içindeki hareketini ve dumanın balkon- lar boyunca yaptığı dolaşım (sirkülasyon) güzergâhlarını gözlemlemek için bilgisayar simülasyonları kullanılmıştır. Hesaplamalı Akışkan Dinamiği analizlerinin amacı bu tüm üç kat seviyesinde binanın tamamen boşaltılması için gerekli olan tüm süre içinde sirkülasyon alanları boyunca duman- dan arınmış bir güzergâh sağlamak ve devam ettirmek için çatı açıklıklarının ölçüleri ve konumları için en uygun çözü- mü belirlemektir. 1, 3. BINANIN TANIMI Bu makalede konu olan bina, toplam yüksekliği yakla- şık 19 m, olan ve bir zemin ve üzerinde üç kattan meydana gelen, kereste iskelet yapısında bir eğitim kurumudur. Üst seviyeler arasındaki taban plakalarında binanın ortasına açılmış ve bir atriyum alanı meydana getiren geniş açıklıklar bulunmaktadır. Zemin kat ayrı bir yangın kompartımanı ola- rak kabul edilmiş ve HAD analizine dâhil edilmemiştir. Atriyum alanı üzerindeki çatının önemli miktarda cam yüzeyi olacak şekilde tasarlanmış ve binanın merkezindeki dairesel göbeğe yeterli doğal havalandırma sağlamaktadır. Üst katların her birinin batıya bakan dış cephelerinde geniş pencere açıklıkları vardır. 2. DUMAN HAVALANDIRMASI SISTEMININ KABUL KRITERLERI NFPS 101 [4] Can Güvenliği Yönetmeliği ve SFPE (Ya- nından Koruma Mühendisleri Derneği) Yangından Korunma Mühendisliği El Kitabı [5] kaçış güzergâhları boyunca kar- şılanacak benzer kriterler içermektedir. Bir çözüm tasarımı; duman tabakası yüksekliği, duman sıcaklığı ve duman taba- kasında da görüş için makul korunabilir limitleri aşmamışsa yönetmelikle uyumlu olduğu kabul edilmektedir. Bu konuda ilave prensipler ayrıca İngiliz CIBSE (Yetkili Bina Hizmetleri Mühendisleri Derneği) Kılavuzu E [6] verilmiş ve makul ola- rak sürdürülebilir bir ortam için aynı kriterler verilmiştir. 2.1. DUMAN TABAKASI YÜKSEKLIĞI Duman tabakası insan boy yüksekliği altına inmemelidir. Genel olarak zeminin 2,0-2,5 metre olarak zeminin 2,0-2,5 metre üzerindeki yükseklikte korunan duman tabakası baş- langıç düzlemi kabul edilebilir bir yüksekliktir. 2.2. DUMAN SICAKLIĞI Bir şahıs tarafından tahliye süresinde herhangi bir zararlı etkiye maruz kalmadan hissedilebilecek maksimum ısı rad- yasyonu seviyesi nedeniyle duman sıcaklığı 60°C ile sınır- landırılmıştır. 2.3. GÖRÜŞ VE ORTAMIN ZEHIRLILIĞI İngiliz yangın yönetmeliklerine göre [7], Purser’in incele- mesine dayanarak [8], bir binadan kaçma güzergâhında yü- rüyen bir şahıs güzergâhın en az 5-10 m ilerisini açık olarak görebilmelidir. Genel olarak eğer görüş bu aralık içindeyse, ortamın zehirliliği de sınır değerin altında olarak kabul edilir. 3. HESAPLAMALI AKIŞKAN DINAMIĞI ANALIZI 3.1 YANGIN SENARYOSU Bina sprinkler korumalı olarak tasarlanmıştır. Sprinklerin bir sınıfta başlayacak bir yangını erken aşamalarda kontrol MAKALE