Yangın ve Güvenlik Dergisi 202. Sayı (Ekim 2018)

Yangın ve Güvenlik / Ekim 2018 51 yanginguvenlik.com.tr sek tasarıma kadar, dengelenmiş bir nozul dösenmesi ile boru tesisatına bağlı, belirli kapasitede yangın söndürme maddesi kaynağına sahip sistem. Toplam hacimsel koruma sistemi: Kapalı bir alan içerisin- de, uygun tasarım konsantrasyonunu elde etmek üzere, sön- dürme maddesini boşaltmak için düzenlenmiş sistem. Dolum yoğunluğu: Söndürücü gazın bulunduğu kabın birim hacmi başına, söndürücü gazın (kg/m³) cinsinden küt- lesidir. Boşalma süresi: 20ºC sıcaklıkta, 1.3’lük güvenlik faktörü içeren tasarım konsantrasyonunun %95’ine erişmek için gerek- li süre. Halokarbon türevi gazların boşaltılması, ayrışma ürünle- rinin oluşumunu sınırlamak ve yangını bastırmak için mümkün olduğu kadar çabuk tamamlanmalı ve hiçbir durumda 10 sani- yeyi geçmemelidir; inert gazlar için bu süre 60 saniyedir. Ters etki gözlenen en düşük seviye (LOAEL): Zehirlilik veya fizyolojik olarak ters etki gösteren en düşük konsantras- yon. Ters etki gözlenmeyen seviye(NOAEL): Zehirlilik veya fizyolojik olarak hiç bir ters etki göstermeyen en yüksek kon- santrasyon. YASAL GEREKLILIKLER Gazlı sabit söndürme sistemleri, tesisin nitelik ve ihtiyaçla- rına bağlı olarak uygun, güncel, sertifikalı ve ilgili TSE standart- larına göre tasarlanmalıdır. Uyulması zorunlu olan TS EN 15004 Standardı "Sabit Yangınla Mücadele Sistemleri-Gaz Püskürten Sistemler-Tasarım Montaj ve Bakım" genel başlığı altında yer alan aşağıdaki bölümleri kapsar: • TS EN 15004-1: Tasarım, montaj ve bakım • TS EN 15004-2:FK-5-1-12 söndürme maddesi için tasarım ve fiziksel özellikler • TS EN 15004-3:HFC Karışım A söndürme maddesi için ta- sarım ve fiziksel özellikler • TS EN 15004-4:HFC227ea söndürme maddesi için tasarım ve fiziksel özellikler • TS EN 15004-5:HFC125 söndürme maddesi için tasarım ve fiziksel özellikler • TS EN 15004-6:HFC23 söndürme maddesi için tasarım ve fiziksel özellikler • TS EN 15004-7:IG01 söndürme maddesi için tasarım ve fi- ziksel özellikler • TS EN 15004-8:IG100 söndürme maddesi için tasarım ve fiziksel özellikler • TS EN 15004-9:IG55 söndürme maddesi için tasarım ve fiziksel özellikler • TS EN 15004-10:IG541 söndürme maddesi için tasarım ve fiziksel özellikler Özel söndürme sistemleri, suyun söndürme etkisinin ye- terli görülmediği veya su ile reaksiyona girebilecek maddelerin bulunduğu, depolandığı ve üretildiği hacimlerde uygun tipte söndürme sistemi tesis edilir. Halon alternatifi gazlar ile tasa- rımı yapılmış gazlı yangın söndürme sistemlerinde kullanılan söndürücü gazın, yerel ve uluslararası yönetmelik ve standart- larla belgelenmiş uzun süreli kullanım geçerliliği olmalıdır. Her türlü gazlı söndürme sistemleri kurulurken, otomatik gaz bo- şaltımı esnasında veya sistemin aktive olduğunu işletici ve ma- halde çalışan personele bildiren ve kişilerin söndürme mahalini tahliye etmesini sağlayacak sesli ve ışıklı uyarılar temin ve tesis edilmek zorundadır. AB mevzuatında 97/23/EC sayılı PED direktifi ve 99/36/ EC sayılı TPED direktifine karşılık gelen Türk mevzuatına göre, 97/23/AT sayılı "Basınçlı Ekipmanlar Yönetmeliği" ve 99/36/ AT "Taşınabilir Basınçlı Ekipmanlar Yönetmeliği" gereği, gazlı söndürme sistemlerinde kullanılan silindirlerin üzerinde PED* ve TPED* direktiflerine uygunluk işareti bulunmalıdır. Kazınmış “ Π ” işareti, silindirlerin PED ve TPED direktiflerine uygunluğu- nu belirler. Aynı zamanda 97/23/AT sayılı " Basınçlı Ekipmanlar Yönetmeliği" gereği silindirlerin “CE” işareti taşıması zorunlu- dur. CE ve Π markalama süreci ile sadece temel emniyet ge- reklerini tanımlayan bu yönetmeliklerin gerekliliklerinin karşı- lanması değil, aynı zamanda CE veya PI işareti taşıyan bir ürün; can ve mal emniyeti, insan sağlığı, çevre koruması ile enerji tasarrufunu öngörmektedir. Söndürücü gazın, açıklıklardan bitişikteki tehlikeli alanlara veya çalışma alanlarına kaçmasını önlemek için, bu açıklıklar kalıcı olarak sızdırmaz biçimde kapatılmalı veya otomatik ka- patma tertibatlarına sahip olmalıdır. Söndürücü gazı belli ha- cimde tutmak uygulamada mümkün değilse, koruma bitişik tehlikeli bağlantıları kapsayacak şekilde geliştirilmelidir. Ortam basıncının, standart deniz seviyesi basıncına göre %11 oranın- da farklılık gösterdiği durumlarda, basınç farkını telafi etmek üzere “Atmosferik düzeltme faktörleri” kullanılarak söndürücü gaz tasarım miktarında yükseklik ayarlaması yapılması gerek- mektedir. Atmosferik düzeltme faktörünün TS EN 15004'deki tablosu aşağıda verilmiştir. Eşdeğer Yükseklik (m) Düzeltme Faktörü (ideal gazlar için) -1000 1,130 0 1,000 1000 0,885 1500 0,830 2000 0,785 2500 0,735 3000 0,690 3500 0,650 4000 0,610 4500 0,565 Atmosferik Düzeltme Faktörleri