Yangın ve Güvenlik Dergisi 202. Sayı (Ekim 2018)

58 Yangın ve Güvenlik / Ekim 2018 yanginguvenlik.com.tr İŞ GÜVENLİĞİ Ulusal yeterliliklerde yer alan zorunlu İSG birimlerinin dışında kalan birimler teorik ve performansa dayalı sınavlar içermektedir. İSG birimine yönelik performans değerlendir- meleri ile adayın İSG birimlerinden başarılı olup olmadığının takibi ise yeterliliklerde bulunan ve adayın mesleği icra eder- ken gerçekleştirmekte olduğu eylemleri içeren diğer birimle- rin performans sınavları esnasında ölçülmektedir. Bireylerin İSG ile ilgili uygulamaları, tutum ve davranışları mesleğin icrası için gerekli olan teknik gerekliliklerin ölçülmesi ve değerlen- dirilmesi için yapılan performansa dayalı sınavlar içerisinde değerlendirilmektedir. Ayrıca İSG adımlarına ilişkin beceri ve yetkinlikler; yeterliliklerde yer alan birimlerde “Kritik Adım” olarak tanımlanabilmekte, adaylar performans sınavlarında yer alan kritik adımların herhangi birinden başarısız oldukları takdirde ilgili sınavdan başarısız olarak sayılmaktadır. Söz konusu durum Şekil 3’te görülebilmektedir. Bunun yanı sıra performansa dayalı sınavlar esnasında adayların iş sağlığı ve güvenliği açısından kendisini ya da çevresini riske attığının tespiti halinde söz konusu sınavın durdurulması ve ilgili aday- ların sınavlardan başarısız sayılması gerekmektedir. Teorik ve performansa dayalı sınavlar sonucunda başarılı olan adaylar için MYK Mesleki Yeterlilik Belgesi düzenlenmektedir. Ancak bireyler yalnızca belgelendirilmekle kalmayıp, belgeli kişilerin mesleklerini icra edip etmedikleri gözetim ve belge yenileme faaliyetleri aracılığıyla takip edilmektedir. 2014 yılında ülkemizde yaşanan üzücü iş kazaları sonu- cunda, Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı bu kaza- larının yeniden yaşanmaması için birtakım tedbirler almıştır. Söz konusu tedbirlerden belki de en önemlisi tehlikeli ve çok tehlikeli işlerde yaşanabilecek kazaların en aza indirgenmesini hedefleyen ve tehlikeli işlerde sadece bilgi, beceri ve yetkin- likleri ispatlanmış; nitelikli kişilerin çalıştırılması prensibine dayanan MYK Mesleki Yeterlilik Belgesi zorunluluğudur.⁹ 6645 sayılı kanun ile “Tehlikeli ve çok tehlikeli işlerden olup, MYK tarafından standardı yayımlanan ve Çalışma ve Sos- yal Güvenlik Bakanlığı’nca çıkarılacak tebliğlerde belirtilen mesleklerde, tebliğlerin yayım tarihinden itibaren on iki ay Şekil 3 UY’lerde Performansa Dayalı Sınavlarda İSG’ye yönelik “kritik adımlar” 2014 yılında ülkemizde yaşanan üzücü iş kazaları sonucunda, Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı bu kazalarının yeniden yaşanmaması için birtakım tedbirler almıştır. Söz konusu tedbirlerden belki de en önemlisi tehlikeli ve çok tehlikeli işlerde yaşanabilecek kazaların en aza indirgenmesini hedefleyen ve tehlikeli işlerde sadece bilgi, beceri ve yetkinlikleri ispatlanmış; nitelikli kişilerin çalıştırılması prensibine dayanan MYK Mesleki Yeterlilik Belgesi zorunluluğudur. 9 6645 sayılı kanun ile “Tehlikeli ve çok tehlikeli işlerden olup, MYK tarafından standardı yayımlanan ve Ç lışma ve Sosyal Güvenlik Bak nlığı’nca çıkarılacak tebliğlerde belirtilen mesleklerde, tebliğlerin yayım tarihinden itibaren on iki ay sonra 5544 sayılı MYK kanununda düzenlenen esaslara göre MYK Mesleki Yeterlilik Belgesi’ne sahip olmayan kişiler çalıştırılamaz” hükmü getirilmiştir. 10 Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığına bağlı iş müfettişleri tarafından yapılan denetimlerde ilgili mesleklerde belgesiz çalışan tespit edilmesi halinde işveren veya işveren vekiline idari para cezası uygulanması ususu hükme bağlanmıştır. Belge zorunluluğu kapsa ında gerçekleştirilmekte olan sınav ve belgelendirme faaliyetlerinde uygulanmakta olan teşvikler de bulunmaktadır. Zorunluluk kapsamındaki mesleklerde sınavlara girip belge almaya hak kazanan kişilerin, Bakanlar Kuru u kararıyla belirlenmiş limitler dâhilinde sınav ücretlerinin tamamı ile belge masraf karşılıklarının tamamı 2019 yılının sonuna kadar İşsizlik Sigortası Fonu’ndan karşılanacaktır. Bunun yanı sıra işverene yönelik teşvikler de bulunmaktadır; 13.02.2011 tarihli ve 6111 sayılı Kanun kapsamında teşvikten yararlanma şartlarını taşıyan, MYK Mesleki Yeterlilik Belgesi sahibi kişilerin sigorta primlerinin işveren hisselerine ait tutarı 54 aya kadar İşsizlik Sigortası Fonu’ dan karşılanabilmektedir. İş kazalarını önlemek konusunda eğitimli kişilerin iş hayatına kazandırılması büyük öneme sahiptir. MYK yalnızca sınav ve belgelendirme faaliyetlerini yürütmekle kalmayıp, eğitim boyutuna da katkı sağlamaktadır. Örneğin; 6645 Sayılı kanuna göre ulusal meslek standartlarının Milli Eğitim Bakanlığı ve Yükseköğretim Kurulu tarafından mesleki ve teknik öğretime ilişkin orta ve yükseköğretim programları müfredatlarına 1 yıl içerisinde yansıtılması gerekmektedir. Ayrıca MYK; eğitim konusunda çeşitli kamu kurumları ile iş birliği çalışmaları gerçekleştirmektedir. Bu çalışmalara; İŞKUR tarafından düzenlenmekte olan aktif iş gücü programları kapsamında gerçekleştirilen eğitimler örnek gösterilebilir. Söz konusu kurslar sonunda bu alanda MYK’nin sınav ve belgelendirme yapmak Şekil 3. UY’lerde Performansa Dayalı Sınavlarda İSG’ye yönelik “kritik adımlar” sonra 5544 sayılı MYK kanununda düzenlenen esaslara göre MYK Mesleki Yeterlilik Belgesi’ne sahip olmayan kişiler çalış- tırılamaz” hükmü getirilmiştir. 10 Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığına bağlı iş müfettişleri tarafından yapılan denetim- lerde ilgili mesleklerde belgesiz çalışan tespit edilmesi halinde işveren veya işveren vekiline idari para cezası uygulanması hususu hükme bağlanmıştır. Belge zorunluluğu kapsamında gerçekleştirilmekte olan sınav ve belgelendirme faaliyetlerinde uygulanmakta olan teşvikler de bulunmaktadır. Zorunluluk kapsamındaki mes- leklerde sınavlara girip belge almaya hak kazanan kişilerin, Bakanlar Kurulu kararıyla belirlenmiş limitler dâhilinde sınav ücretlerinin tamamı ile belge masraf karşılıklarının tamamı 2019 yılının sonuna kadar İşsizlik Sigortası Fonu’ndan kar- şılanacaktır. Bunun yanı sıra işverene yönelik teşvikler de bulunmaktadır; 13.02.2011 tarihli ve 6111 sayılı Kanun kapsa- mında teşvikten yararlanma şartlarını taşıyan, MYK Mesleki Yeterlilik Belgesi sahibi kişilerin sigorta primlerinin işveren hisselerine ait tutarı 54 aya kadar İşsizlik Sigortası Fonu’ndan karşılanabilmektedir. İş kazalarını önlemek konusunda eğitimli kişilerin iş haya- tına kazandırılması büyük öneme sahiptir. MYK yalnızca sınav ve belgelendirme faaliyetlerini yürütmekle kalmayıp, eğitim boyutuna da katkı sağlamaktadır. Örneğin; 6645 Sayılı kanuna göre ulusal meslek standartlarının Milli Eğitim Bakan- lığı ve Yükseköğretim Kurulu tarafından mesleki ve teknik öğretime ilişkin orta ve yükseköğretim programları müfredat- larına 1 yıl içerisinde yansıtılması gerekmektedir. Ayrıca MYK; eğitim konusunda çeşitli kamu kurumları ile iş birliği çalışma- ları gerçekleştirmektedir. Bu çalışmalara; İŞKUR tarafından düzenlenmekte olan aktif iş gücü programları kapsamında gerçekleştirilen eğitimler örnek gösterilebilir. Söz konusu kurslar sonunda bu alanda MYK’nin sınav ve belgelendirme yapmak üzere yetkilendirmiş olduğu Kuruluşlar aracılığı ile mesleki yeterlilik sınavları gerçekleştirilmektedir. Buna ek ola- rak; Çevre ve Şehircilik Bakanlığı, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı ve Millî Eğitim Bakanlığı arasında inşaat sektöründe gerçekleştirilen bir üçlü protokol ile Mesleki Yeterlilik Belgesi zorunluluğu getirilen 17 meslekte yaklaşık 300 bin kişinin mesleki eğitimi ile sınav ve belge ücretlerinin karşılanması kararlaştırılmıştır. MYK ve İş Sağlığı Güvenliği Genel Müdür- lüğü arasında gerçekleştirilmekte olan iş birliği çalışmaları ile MYK belgeli çalışanların iş kazasına karışma oranlarına dair veriler de toplanmakta ve bu çalışmalar ile MYK Belgesinin iş kazalarına etkisi ölçülebilecektir. Ayrıca MYK tarafından gerçekleştirilmekte olan eğitim akreditasyonu çalışmaları neticesinde çalışanların ulusal meslek standartları ve ulusal yeterliliklere dayalı eğitim almasına olanak sağlanacak ve