Yangın ve Güvenlik Dergisi 203. Sayı (Kasım-Aralık 2018)

Yangın ve Güvenlik / Kasım - Aralık 2018 57 yanginguvenlik.com.tr UYGUN ILIK SUYUN SAĞLANMASI 1) Yüksek sıcaklıklarda su ile kullanılan acil duşlar hiper- termiye ve hatta kullanan kişinin haşlanmasına neden olabilmektedir. Bu, acil duşun asıl görevi olan, acil bir durumda ilk yardım sağlama görevini yerine getireme- mesi anlamına gelir, hatta kullanıcıya zarar verme, derisi üzerinde yanıklar yaratma ihtimalini ortaya çıkarır. Sıcak su ile yapılan ilk yardım, kullanıcının kıyafetlerinin üstüne yapışmasına da sebebiyet vermektedir. Bu sebeple, depolanan suyu sıcak iklimlerde soğutma ihtiyacı doğ- maktadır. Bunun için depo ile beraber düşük (2,5 – 3,5 kW) kapasiteli bir su soğutucu (chiller ünitesi) kullanıl- ması gerekmektedir. Bu sistemler +55 °C sıcaklıklara kadar güvenle kullanılabilir. 2) Soğuk iklimler için suyu ısıtmak için ise 3-4 KW kapasiteli daldırma ısıtıcılar (rezistans) kullanılmaktadır. Daldırma ısıtıcılar su deposuna montelidir. -40 °C sıcaklıklara kadar güvenle kullanılabilir. 3) Yaz ve kış ya da gece ve gündüz arasında sıcaklık farkla- rının bulunduğu bölgelerde ise hem ısıtıcı hem soğutucu kullanılması gerekebilir. Geceleri soğuk, gündüzleri sıcak olan karasal iklim buna bir örnektir. Su sıcaklıkları ter- mostat ile kontrol edilir. Su sıcaklığı tavsiye edilen 20 °C seviyesinde sabitlenir. Su soğutucu/ısıtıcıya gelen suyun sıcaklığı bu sınırın üzerine geçerse veya altına inerse ünite ısıtmak/soğutmak için devreye girer. İşletme maliyeti düşüktür ve verimli bir çalışma sağlar. 4) Çok sıcak veya soğuk olmayan iklimlerde ısıtıcı veya soğu- tucuya gerek kalmadan ılık su sağlanması mümkündür. İyi izole edilmiş bir depo ile su sıcaklıkları standartların belirttiği aralıkta muhafaza edilebilir. 5) Sıcak veya soğuk iklimlerde acil duşların verimli kullanıl- ması için deposunun olması gerekmekte, üstten su depo- sunun iyi bir izolasyonunun olması gerekmektedir. İzo- lasyon sayesinde dış ortam sıcaklığından büyük ölçüde etkilenmeden soğutulan ya da ısıtılan suyun sıcaklığının uzun süreler boyunca muhafaza edilmesi sağlanır. 6) Elektrik şebekesi bulunmayan bölgeler için pasif soğutma teknolojisinden faydalanılabilir. Pasif sistemler kullanıla- rak, insan ve çevre sağlığı ve çalışma verimi için gerekli olan konfor koşullarını enerji kullanımı gerektirmeden belli oranlarda sağlamak mümkündür. Bazı iklimlerde geceler çok soğuk, gündüzler çok sıcak olmaktadır. Pasif soğutma bu gece-gündüz sıcaklık farkından yararlan- maktadır. PASIF SOĞUTMA TEKNOLOJISI Yazları, gece soğukluğundan yararlanarak gündüzleri suyun, standardın gerekliliği olan 38 °C sıcaklığın altında tutulması amaçlanır. Gece sıcaklığının ortalama +5 °C olduğu durumlarda, pasif soğutma, gündüz su sıcaklığının iste- nen seviyelerde tutulabilmesine olanak vermektedir. Bakım gerektirmeyen bir teknolojidir ve eğer gece ortam sıcaklığı hesaplanan seviyelerde ise depodaki su sıcaklığı gün içeri- sinde standarda uygun olarak 38 °C altında sabit tutulabil- mektedir. Bu sistem, su deposunun üzerine yerleştirilen, ısı ilet- kenliği yüksek malzemeden üretilmiş (paslanmaz çelik ya da alüminyum olabilir) ısı eşanjörü (heat exchanger) saye- sinde yapılmaktadır. Soğuk suyun hacmi düşük, yoğunluğu yüksek olduğundan her zaman daha ağırdır ve sıcaklığı artan suyun hacmi artıp, yoğunluğu azaldığından üstteki, havayla temas eden yüzey alanı geniş eşanjör sayesinde gece boyunca eşanjörde soğuyan su, daha ağır olduğu için aşağı depoya inmekte ve depodaki suyu aşağıdan soğutarak, depo üzerinde kalan sıcak suyun tekrar yukarı çıkması ve tekrar eşanjöre girmesi mantığıyla çalışmaktadır. Gece boyunca bu yukarıdan aşağı, aşağıdan yukarı sıcak-soğuk su sirkülayonu devam etmektedir. Gündüz ise dış ortam sıcaklığıyla eşan- jörde ısınan su daha hafif olduğundan depoya inmemekte- dir ve sıcak havada, geceden soğutulan depodaki sıcaklık, standartların gerekliliği aralığında geceye kadar deponun izolasyonunun büyük yardımı ile muhafaza edilebilmektedir. Depo üzeri güneşlikler de bir nevi bir pasif soğutma yönte- midir. Elektriğe ihtiyaç duyulmadan yapılan tüm soğutma işlemleri pasif soğutma olarak adlandırılmaktadır. Not: Elektrikli teçhizatlarla donatılmış acil duşların tehli- keli ortamlarda (hazardous area) kullanılması için ekipmanın ATEX (Ex-Proof) sertifikalı olması gerekmektedir. Ekipmanlar, eğer güvenli ortamlarda (Safe area) kullanılacaksa, Atex (Ex-Proof) sertifikalı olmasına gerek yoktur. Tehlikeli ortam- lara kurulacak acil duşların tüm elektrikli aksesuarlarının