Yangın ve Güvenlik Dergisi 205. Sayı (Mart 2019)

24 Yangın ve Güvenlik / Mart 2019 yanginguvenlik.com.tr değer 3.390 ppm’e yükselmiştir ve bu alevsiz, yavaş yanan ağacın çıkardığı CO 2 konsantrasyonundan çok yüksektir, buna karşılık CO konsantrasyonunda hemen hemen bir değişiklik yoktur. Yanma tamamlandığında, CO 2 konsantrasyonu hızla yükselmekte ve tepe noktasına 341 saniyede ulaşmaktadır. Ağacın sürekli olarak yanarak tükenmesinde CO2 konsant- rasyonunun düşmesi alevsiz, yavaş yanma durumuna göre çok daha hızlıdır. 3.1.3. Poliüretanın alevsiz, yavaş yanması 25 x 25 cm² ölçülerinde ve yoğunluğu 40 kg/m³ olan yumuşak polietilen plastik köpük ısıtılmak için ısıtma fırı- nına koyulmuştur. Deneyden önce, ısıtma fırını harici enerji vermek üzere enerjilendirilmiştir. Deney eğrisi şekil 2(a)’da görülmektedir. 3.1.4. Poliüretanın yanması: Deney 3.1.1.’de kullanılanın aynı poliüretan köpük kul- lanılmış ve 50 x 50 cm² bir kap içine koyulmuştur. 3 cm yüksekliğinde küçük bir kap herhangi bir köşenin dip kısmına yerleştirilmiş, alkolle doldurulmuş ve daha sonra açık alevle tutuşturulmuştur. Deney eğrisi şekil 2(b)’de görülmektedir. Şekil 1 ve 2’den elde edilen sonuçlardan ve yukarıdaki analizden açık alevdeki CO₂ konsantrasyonunun daha hızlı yükseldiği anlaşılmaktadır. Bu özellikle şekilde belirgin ola- rak pik nokta ile görülmektedir. CO’deki değişim göreceli olarak daha küçüktür ve hemen hemen düz bir çizgi şeklin- dedir. Şekil 1 (b) ve Şekil 2 (b)’den alevlerin yükselmesiyle CO₂ konsantrasyonu en az 1000 ppm daha fazladır; alevsiz, yavaş yanan alevde CO2 konsantrasyonu daha yumuşak bir eğimle yükselmektedir, belirgin bir pik nokta yoktur ve pik konsantrasyon da açık alevdeki konsantrasyondan daha küçüktür. Şekil 1 (a9) ve Şekil 2 (a)’dan görüldüğü gibi CO 2 konsantrasyonu 800 ppm’i geçmemekte ve bu durumda maksimum CO konsantrasyonu 100 ppm’e ulaşmaktadır. Bu da konsept olarak “miktar” bakımından, yanıcı maddelerin tam yanması nedeniyle, açık alevli yanmanın (havai fişekler dahil) yanma ürünleri hemen hemen hiç karbon monoksit içermez ve tüm olarak karbon dioksit üretilir; buna karşılık, içten içten yanan yangınlarda, tam olmayan yanma nede- niyle, CO2 konsantrasyonu azalacak ve CO konsantrasyonu ise artacaktır. Şekil 1 ve Şekil 2’den açık alevde ve alevsiz, yavaş yan- mada görsel olarak CO₂ ve CO oranını belirleyebiliriz. Ancak iki koşul altında CO₂ ve CO oranının büyüklüklerin sırasını daha kolay ve açık olarak mukayese etmek için, yukarıdaki dört deneyde elde edilen oranları eğri formlarından, Şekil 3 ve Şekil 4’te olduğu gibi, görebiliriz. Şekil 3’den ağaç yanmasına ait CO 2 /CO oran eğrisinin minimum değerinin ağacın alevsiz, yavaş yanmasına ait CO 2 / CO oran eğrisinin maksimum değerini geçtiğini görebiliriz. Ağacın alevsiz, yavaş yanmasına ait değerleri aşacağı açıktır. Benzer olarak Şekil 4’ten poliüretan yanmasındaki CO 2 /CO oranı büyüklük derecesinin de alevsiz, yavaş yanan poliü- retana ait orandan çok daha büyük olduğu görülmektedir. Özellikle dalganın pik noktasındaki maksimum değer 250’ye ulaşmaktadır. Şekil 1. İçin için yanan ve alev çıkartarak yanan poliüretanın deney eğrileri (a) Poliüretanın alevsiz, yavaş yanması (b) Poliüretanın yanması Şekil 3. Ağacın yanması için yapılan deneyde CO 2 ve CO konsantrasyonlarının oranı Şekil 4. Poliüretanın yanması için yapılan deneyde CO 2 ve CO konsantrasyonlarının oranı MAKALE