Yangın ve Güvenlik Dergisi 206. Sayı (Nisan 2019)

20 Yangın ve Güvenlik / Nisan 2019 yanginguvenlik.com.tr TEKNİK GİRİŞ O tomatik sprinkler sistemlerinde en önemli kısım- lardan biri su beslemesidir. Basınç ve debi ihtiyacı, yerel su kaynağının (güvenilir şebeke suyu) sağ- layabileceği değerlerin üzerine çıktığında, bu kapasitenin sağlanabilmesi için yangın pompalarına ihtiyaç duyulur. Yapı türü, uygulama nitelikleri, ihtiyaç duyulan kapasite, pompa dairesi ve su deposu için kullanılabilir alanlar gibi pek çok faktör dikkate alınarak farklı türde pompalardan biri veya birden fazlası seçilir ve projede uygulamaya dahil edilir. YANGIN POMPASININ SEÇİMİ Bir otomatik sprinkler sisteminde yangın pompalarının seçimi genel olarak 5 adımda yapılır. 1- Pompa çıkışındaki sistemin su ihtiyacı hidrolik hesap yön- temiyle belirlenir. 2- Pompa emme tarafındaki basınçlar hesaplanır. 3- Üreticinin yangın pompası eğrileri kullanılarak sistem ihti- yacı olan debi noktasındaki net basınç değeri seçilir. 4- Emme tarafındaki basınç, sistem debi ihtiyacına karşılık gelen net basınca eklenir ve pompanın ihtiyaç duyulan debideki basıncı belirlenir. 5- Eğer pompa çıkış basıncı sprinkler sistemi için hidrolik hesapla belirlenen en yüksek değerden düşükse, pompa seçimi buna göre düzeltilerek, aynı veya daha yüksek bir değer sağlanarak pompa seçilir. Pompalar, aşağıda verilenlere uygun olarak gerekli mak- simum gücü temin edebilen elektrik veya dizel motorla çalış- tırılmalıdır: (a) Aşırı yükleme yapılmayan karakteristik güç eğrili pompalar için, güç eğrisinin tepe noktasındaki gerekli maksimum güç. (b) Karakteristik güç eğrisi artış gösteren pompalar için, her- hangi bir pompa yükü durumu için gerekli maksimum güç. Sistemde bir pompa kullanılması halinde aynı kapasitede yedek pompa olmalıdır. Birden fazla pompa olması halinde, toplam kapasitenin en az %50’si yedeklenmek şartıyla, yeterli sayıda yedek pompa kullanılmalıdır. Yangın pompaları, sulu söndürme sistemlerine basınçlı su sağlayan, anma debi ve anma basınç değeri ile ifade edilen pompalardır. Pompalar, kapalı vana (sıfır debi) basma yüksekliği anma basma yüksek- liği değerinin en fazla %140’a kadar olmalı ve %150 debideki basma yüksekliği, anma basma yüksekliğinin %65’inden daha küçük olmamalıdır. Bu tür pompalar, istenen basınç değerini karşılamak koşuluyla, anma debi değerlerinin %130’u kapasi- tedeki sistem talepleri için kullanılabilir. Pompa, kararlı bir basınç-debi eğrisine sahip olmalıdır. Bu eğride kapalı vana (sıfır debi) basma yüksekliği ve en büyük basınç ve debinin artmasıyla birlikte toplam basınç azalır. Pom- palar uygulanabilir karakteristik basınç-debi eğrilerine sahip olmalı ve mümkün olan bütün debilerde çalıştırılabilmelidir. Pompanın anma debisi, kritik hidrolik tasarım alanı için hidrolik hesap ile belirlenen debi-basınç eğrisinin bir fonk- siyonudur. Pompa test eğrisi, kritik hidrolik tasarım alanında gerekli olan basınç değerinden, en az 0,5 bar daha yüksek bir basınç sağlamalıdır. Pompa Debisi: Kritik hidrolik tasarım alanı için gerekli debi Pompa Basıncı: Kritik hidrolik tasarım alanı için gerekli basınç + 0.5 bar Pompa; hidrolik olarak en çok su gerektiren alanın basınç debi grafiğindeki debi ve basıncı, tüm su deposu su seviyele- rinde karşılayabilmelidir. OTOMATİK SPRİNKLER SİSTEMLERİNDE YANGIN POMPALARI ERSİN SAYIN Norm Teknik A.Ş. Satış ve Mühendislik Departmanı Ekip Lideri Şekil 1. Tipik Pompa Eğrisi 1- Kritik hidrolik tasarım alanı debisi 2- Pompa anma debi-basınç değeri 3- Maksimum akış debisi 4- Hidrolik olarak en çok su gerektiren alan Basınç Debi 2 3 4 % 100 %140 %100 % 65 % 150 1 0