Yangın ve Güvenlik Dergisi 206. Sayı (Nisan 2019)

doğrudan insan vücuduna yaptığı etkiyle hayatlarını kaybet- mişlerdir. Buna karşılık yangın sonucu ölümlerin %80’ine bina içindeki yapıda yer alan polimer esaslı döşeme malzemeleri ve son kat kaplamaların yanmasıyla ortaya çıkan zehirleyici dumanlarla ortaya çıkan tehlike neden olmuştur (Şekil 4). Sıklıkla görüş alanının sınırlanması yangın tarafından insanlara karşı meydana getirilen ilk risktir, bu hatta duman ve ısının zehirleyici ve ısı etkilerinden de önce gelen bir risktir. Sınırlı görüş insanları binadan tahliye edilmesini ve yangınla müca- dele çalışmalarını zorlaştırır. Yangın bölgesi içinde hareket etme kabiliyeti güvensiz olma durumunu azaltır ve insan vücudunun yangın koşulları altında paniğinin önüne geçme etkinliğini artırır [8, 9, 10, 12, 13, 14]. Görüş alanının hızla azalması paniğe insanların yangın alanında sıkışıp kalmalarına, zehirleyici maddelere maruz kal- malarına neden olur. Kontrolsüz yanmanın birkaç dakikası içinde ortama salınan zehirleyici ürünlerin miktarı o kadar çok- tur ki birkaç nefes sonrası insanların zehirlenmesine, hipoksi yani kanda oksijen yetmezliğine ve hatta ölümlerine neden olur. Özel olarak zehirlenme tehlikesinin olduğu yerde alevin tam gelişmiş aşamasının (Aşama II) meydana geldiği odanın civarıdır. En yüksek miktarda CO (karbon monoksit)= ve HCN (Hidrojen Siyenit) ve diğer gaz formundaki maddeler orada toplanmıştır. Şekil 4’te verilenlere göre, yangın ortamında insanların sıkışıp kapalı kalmaları ve ölümler genellikle pence- relerin patlayıp düşmesi ve alevlerin bina dışına fırlamasından önce olmaktadır [6]. 3. YANGININ BINANIN ÖN CEPHESI ÜZERINE ETKISI Binanın içindeki bir yangın ve yangının gelişme aşamasına geçişi sırasında bu durum yanma bölgesinin (alevin) bina dışına transferiyle devam edebilir [8-10]. Şekil 5’te görüldüğü gibi bu etki sadece pencerelerin kırılması ve alevleri bu açılan yerden dışarı fışkırmasıyla meydana gelebilir. Bu da genellikle odada yangının yanmaya başlamasından 5-15 dakika sonra meydana gelir. Binaların ön cephesi üzerinde yangına neden olacak üç temel tip etki vardır: • Komşu binadaki bir yangından gelen radyant ısı, • Binanın hemen yanında küçük bir yangın (örneğin, çatı çalışması sırasında yapışkan maddenin yanması, yangının kaynağının bina duvarının alt kısmında olması Şekil 5), • Alevin pencerelerden veya bina dış duvarının diğer ele- manlarından dışarı çıkması (Şekil 5). Komşu binadaki yangının etkilerinden korunma binalar arasında uygun bir mesafe bırakarak veya teknik ve inşaat yönetmeliklerinde belirtilen yanmaz duvarlarla sağlanır. İkinci durum için, yangının yayılma ihtimali dış duvarın özelliklerini ve ateşleme kaynağının ölçüsünü belirler. Binanın ön cephesinde yangının başlaması ve gelişmesi için ön şart en az onlarca kW kapasiteli bir ısı kaynağıdır (büyük çöp kutuları, ağaç paletler, yapışkan maddeler vb.). Kalınlığı 20 cm olan polistren izolasyon malzemesi üze- rinde yapılan incelemelere dayanarak, yangının binanın ön yüzünde yayılmasında kritik etki malzemenin kalitesinden gelmektedir sonucuna varılabilir. Uygun, dikişsiz bir izolas- yon sistemi uygulamasında yangında herhangi bir yayılma meydana gelmez, yanma alanı, yangın kaynağından alevin uzamasıyla sınırlıdır. Şekil 4. Tam döşenmiş bir kompartımandaki, küçük bir alanda yangın sırasında sıcaklık, oksijen ve bazı zehirleyici ürünlerdeki değişme örnekleri [6]. Şekil 5. Binanın ön cephesi içinden yangının olası yayılması [10]. ATEŞLEME Zamın |dk] O2 Konsantrasyonu (Hacim olarak %) Sıcaklık (Derece C) HCN (Hidrojen siyenit [ppm] PARLAMA İkinci alev İkinci alev İkinci alev Alevlerin dışarı fırlaması ve zeminin üstündeki pencereler üzerine etki yapması Alevin büyümesi aşamasında bina içi yangın pasajı Binanın dışından gelen yangının etkisi 26 Yangın ve Güvenlik / Nisan 2019 yanginguvenlik.com.tr DOSYA / Yangın Yalıtımı