Yangın ve Güvenlik Dergisi 207. Sayı (Mayıs-Haziran 2019)

amacıyla yapılır. Bu standartlar derzi, hareket sınıfına göre farklı hareket çevrimlerine ve çevrim hızlarına maruz bırakır. Tipik bir genişletme/sıkıştırma durumundaki hareket çevrimi derzin önce sıkıştırılmasına ve sonra da belirlenen bir hareket aralığında genişletilmesine yol açar. Hareket sınıfları stan- dartlar tarafından aşağıdaki şekilde tanımlanır: Üretici test öncesinde hareket aralığını belirler ve hareket sınıfını seçer. Birçok derz sistemi Sınıf I veya II’ye göre test edilmiş olup Sınıf III’e veya tamamına göre test edilenlerin sayısı azdır. Çünkü daha titiz bir hareket sınıfı elde etmek için derz sisteminin daha dayanıklı olması gerekebilir. IBC gibi yapım kuralları bu test yöntemlerini ve hareketi derz sisteminin iyileştirilmesi (şartlandırılması) için referans ola- rak kabul eder, ancak hareket aralığını belirlemezler. Bu bir projede mühendisler veya mimarlar tarafından dikte edilen bir proje gereksinimidir. Mastiklerin ve spreyle uygulanan kaplamaların yaşlanması test kriterleri arasında yer almaz. Bazı ekonomik yangın durdurucu mastiklerin veya akustik dolgu macunlarında fiyatı ucuz tutmak için çok sayıda dolgu malzemesiyle karışım halinde daha ucuz polimerler kullanılır. Bu tür ürünler kürün devam etmesi ile zaman içinde sertleşe- ÜRÜN & TEKNİK B inaların hareket ettiklerini herkes bilir. Derzler veya açıklıklar genellikle yapının hareketini mümkün kıl- mak için kasten bırakılır. Hareket çeşitli nedenlerden ötürü gerçekleşir. Binalar zaman içinde oturur. Zeminlere veya çatılara hareketli veya hareketsiz yükler binebilir ve bu da bu binaların hareket etmesine neden olabilir. Rüzgârdan kaynaklanan sallanma da bir diğer nedendir. Soğuk iklimlerde çatılara binen kar yükü de harekete neden olabilir. Son olarak da sismik hareketler bazı bölgelerde en önemli faktör olabilir. Yapılardaki hareketleri absorbe etme konusunda en iyi tercihin esnek malzemelerin kullanılması yönünde olması hiç de şaşırtıcı gelmemeli. Elastomerik dolgu macunları ve kaplamalar geniş bir yelpazede hareket olanağı sağlar. Ancak sadece esnek malzemelerin kullanılması her zaman yeterli değildir; hareket tasarımı yaparken başka faktörler de dev- reye girer. Yangına dayanıklı bazı derz sistemleri taş yünü gibi yangına dayanıklı oldukları bilinen yalıtım veya arka dolgu ürünleri içerir. Bu tür malzemeler binanın yangına dayanık- lılığını arttırır; ancak normalden fazla hareketliliğin olacağı düşünülen belirli bazı uygulamalarda kolay kırılabilirler. Kürlenme sırasındaki hareketin de göz önüne alınması gerekir. Sakız esnekliğine sahip bir dolgu mastiği bile, kuru- yarak veya kürlenerek tam dayanıklılığına ulaşmadan önce herhangi bir harekete maruz kalırsa kısa sürede başarısız olur. Dolgu mastiği en uygun şekilde kuruyana veya kürlenene kadar derzin hareket etmesinin önüne geçilmesi gerekebilir. ANSI/UL2079, ASTM E1966 ve ULCF-S115 gibi test yön- temleri, hareketin test edilmesine ilişkin hükümleri de içerir. Hareket testleri, yangına dayanıklılık testinden önce yapılır ve derz sisteminin yangına maruz kalmadan önce yorulması ZEMİN VE YAPI HAREKETLERİ İÇİN İNŞAİ DERZ TASARIMLARI STI YANGIN DURDURUCU ÇÖZÜMLERİYLE BİR HAREKET DENEYİMİ: EPLUSB KİMYA 38 Yangın ve Güvenlik / Mayıs - Haziran 2019 yanginguvenlik.com.tr Hareket Sınıfı Çevrim Sayısı Dakikadaki Çevrim Sayısı Sınıf I (Termal) 500 1 Sınıf II (Rüzgardan Sallanma) 500 10 Sınıf III (Sismik) 100 30 Kombine (Her Üçü Birden) 400 + 100 10 ? 400 ve 30 ? 100