Yangın ve Güvenlik Dergisi 211. Sayı (Kasım-Aralık 2019)

HABERLER yanginguvenlik.com.tr 18 Yangın ve Güvenlik / Kasım - Aralık 2019 Eren Kalafat, Mekanik Tesisatta Sismik Korumayı Anlattı T ürk Tesisat Mühendisleri Der- neği İstanbul İl Temsilciliği’nin düzenlediği 2019/2020 eğitim seminerlerinden 3’üncüsü “Deprem, Tesisat ve Hafızalar” başlığında ger- çekleşti. Oturum başkanlığını Prof. Dr. Abdurrahman Kılıç’ın yaptığı seminerde Ulus Yapı A.Ş. Yönetim Kurulu Başkanı Eren Kalafat, mekanik tesisatta sis- mik koruma konusunda kapsamlı bir sunum gerçekleştirdi. Seminerin açılış konuşmasında Prof. Dr. Abdurrahman Kılıç, deprem dalga türleri, depremin büyüklüğü ile şiddeti arasındaki farklar, deprem ivmesi, İstanbul’da zemin yapısı ve risk haritası ile 1509’da “Küçük kıya- met” adı verilen depremden bugüne kaydedilen büyük depremler hakkında bilgiler aktardı. Eren Kalafat, sunumuna insan hafı- zasının birkaç günlük geçerlilik süresi olduğunu ve deprem gibi felaketlerin olması ile ele alınan deprem güvenliği konusunun hafızalardan kolayca silindi- ğini ve bir kez daha karşı karşıya kalı- nana kadar “Yokmuş” gibi davranıldığını vurgulayarak başladı. Deprem güvenliği ile ilgili maliyetin çoğu kez manipüle edildiğini belirten Kalafat, konuya ilişkin genel olarak yetersiz bilgi nedeniyle “cehalet primi” ödendiğini, yetersiz bil- ginin ürün sertifikalarının doğru idrak edilmesine engel olduğunu söyledi. Eren Kalafat sunumunda şu bilgi- lere yer verdi: “Projelerde talep edi- len sertifikaların ne anlama geldiği ne yazık ki çoğu kez bilinmiyor. Örneğin, ‘California’s Office of Statewide Health Planning and Development’ sertifi- kasının talep edildiğine şahit oldum. ABD’de bulunan 50 eyaletten birinde, sadece hastane yapıları için şart koşu- lan bu sertifika, ne ABD’nin diğer eya- letlerinde, ne de California’da hastane harici yapılarda zorunlu tutuluyor. FM Sertifikası isteniyor. FM her ne kadar işini ciddiye alan bir kuruluş olsa da ticari bir şirket, bir sigorta şirketi olduğu fazlaca bilinmiyor. FM, hem sigorta şir- keti, hem ‘guideline’ yazıyor, hem de sertifikalandırma yapıyor. Aslında bu ‘kuvvetlerin ayrılığı’ prensibine aykırı. FM’in ücreti karşılığında herkese serti- fika verdiğini tabii ki söylemiyorum, alt yapısı güçlü ve işinde gerekli titizliği gösteren bir kuruluş olabilir ama neti- cede bahsettiğim gerçeğin de göz ardı edilmemesi gerekiyor. Deprem gerçe- ğini gözeten yapılar için ne yapmalıyız? İki konunun üzerinde durmak istiyorum: Performansa dayalı tasarım ve değer mühendisliği. Performansa dayalı tasa- rımda en sağlamdan en zayıfa doğru dört kategori bulunuyor: kesintisiz kullanım, sınırlı hasar, kontrollü hasar ve göçmenin önlenmesi. Yatırımcı yapısının türüne, işlevine göre bunlar- dan birine karar verebiliyor. Örneğin hastaneler, deprem esnasında devam eden bir ameliyatı tamamlayabilmesi ve deprem sonrasında hastanenin hizmet verebilmesi için kesintisiz kullanım kate- gorisini seçmeliler. Yatırım değeri büyük bir AVM, sınırlı hasar kategorisi ile yapı- larını koruyabilir, göze alabilecekleri bir tadilat bedeli ile risklerini sınırlandırmış olabilir. Tabii ki mevcut yönetmeliklere, şartnamelere uymak büyük önem taşı- yor. Ulusal ölçekte Deprem Yönetme- liği-2019 ve Yangın Yönetmeliği-2007 olmak üzere iki yönetmeliğimiz bulu- nuyor. Uluslararası ölçekte de NFPA ve IBC karşımıza çıkan yönetmelikler. Standartlar ve kılavuzlara bakacak olur- sak; uluslararası Ashrae, FM ve FEMA ile ulusal AFAD ve TTMD’nin çalışmaları bulunuyor.” Keşif özetlerinin de sürecin doğru işleyebilmesinde rolünün büyük oldu- ğunu ifade eden Kalafat, “Keşif özetle- rinde sismik korumayı tek satırda yazıp geçmek adaletsizliğe çıkarılan daveti- yedir. Proje ile birlikte değişerek ilerle- yen bu sistemde götürü fiyat vermek söz konusu olamaz. Keşif özetini mal- zeme satıcısına yaptırmak hâksiz reka- bet suçuna ortak olmaktır. Türkiye’de bu konuda bilgi birikimi çok genişledi. Bağımsız mühendislik hizmeti veren firmalar mevcut. Değer mühendisliği (value engineering), bir ürün, hizmet ya da sürecin maliyetini iyileştirmek amacıyla kullanılan, kalite, performans ve maliyeti optimize eden metodoloji- dir. Değer mühendisliği ile uygulama projelerinde (shop drawings) harikalar yaratılabilir” ifadelerini kullandı. n