Yangın ve Güvenlik Dergisi 212. Sayı (Ocak-Şubat 2020)

yanginguvenlik.com.tr 34 Yangın ve Güvenlik / Ocak-Şubat 2020 boşaltın” uyarısı, • Korunan mahallerin her girişinde; “Karbondioksit gazı yaralanmaya veya ölüme neden olabilir. Alarm çalıştı- ğında havalandırılana kadar girmeyin” uyarısı, • Odorizer (koku verici) kullanılan her mahalde; “Kar- bondioksit gazı yaralanmaya veya ölüme neden olabilir. Alarm çaldığında veya koku algılandığında, havalandırı- lana kadar girmeyin” uyarısı, • Karbondioksit gazının geçiş yapabileceği tüm çevre mahallerde; “Karbondioksit gazının yakındaki alana boşaltımı burada toplanabilir. Alarm çaldığında derhal boşaltın. Karbondioksit gazı yaralanmaya veya ölüme neden olabilir” uyarısı, • Karbondioksit silindirlerinin konumlandırıldığı mahaller- de;“Karbondioksit gazı yaralanmaya veya ölüme neden olabilir. Girmeden önce alanı havalandırın. Bu alanda yüksek bir karbondioksit gazı konsantrasyonu oluşabilir ve boğulmaya neden olabilir” uyarı yazılarının asılması gerekir. 3.3. Kurulum Sonrası Yapılması Gereken Kontroller Diğer yangından korunma sistemlerinde olduğu gibi, bir dizi düzenleyici kurum veya makam karbondioksit sistem- lerinin tasarım, kurulum, test ve bakım kullanımını yönetir. Sistemi düzenleyen otorite, sistemin bulunduğu yere, amaç- lanan senaryoya ve sistemin türüne bağlıdır. Endüstriyel, ticari ve deniz dışı uygulamaları düzenleyen birçok kurum veya makam karbondioksit gazlı söndürme sistemlerinde NFPA12’yi kapsayan NFPA standartlarını kullanmaktadır. Standardın kendisi yasal güce sahip olmasa da, hükümetler ve yerel makamlar standardı geçerli yangın kanunları olarak benimsemektedir. Üreticinin test ve bakım prosedürleri, kullanıcıya sistemin test ve bakımını yapılabilmesi için sağ- lanmalıdır. Prosedür, sistemin ilk testi, periyodik testler ve bakımını içermelidir. Aşağıdakiler, yetkili personel tarafından en azından yıllık olarak yapılması gereken kontrolleri ifade etmektedir. • Karbondioksit sisteminin çalıştığının kontrol ve testi, • Mahalin boyutunda, tipinde ve sistemin konfigürasyo- nunda herhangi bir değişiklik olmadığının kontrol edil- mesi, • Tüm zaman geciktiricilerin kontrol ve testi, • Bütün görsel ve işitsel aygıtların kontrol ve testi, • Tüm görsel sinyallerin çalıştığının kontrol ve testi, • Tüm görsel işaretlerin kontrolü, • Dedektör ve diğer ekipmanların kontrol ve testinin her yıl düzenli olarak yapılması gerekir. Bu bakım ve testlerin tek amacı sistemin tamamiyle çalış- tığından ve bir sonraki kontrole kadar sistemin çalışırlığından emin olmak için yapılmaktadır. Gerektiğinde tüm güvenlik önlemleri alınarak gaz boşaltma testleri gerçekleştirilmelidir. Yapılan her bakım sonrası bakıma ait raporların doldurulması gerekir. Bunun yanında gazlı söndürme sistemiyle korunan mahalden çevre mahallere gaz geçişleri olduğu saptanırsa derhal giderilmelidir. 5. SONUÇ Karbondioksit gazıyla ilgili yaşanan tüm olumsuzlukların, sistem kurulumundaki eksikliklerden kaynaklandığı ya da karbondioksit gazlı söndürme sistemlerinin bakım çalışma- ları veya çevresinde yapılan çalışmalar sırasında meydana geldiği sonucuna ulaşılmaktadır. Karbondioksit gazlı sön- dürme sistemlerinin bakım işlemleri sırasında ölümle veya yaralanmayla sonuçlanan durumların, personelin bilinçsiz bir şekilde sistemin bir bileşenine müdahale etmesiyle mey- dana geldiği görülmektedir. Yapılan incelemeler, sistemlerin son kullanıcıya teslim edildikten sonra da gerekli bakım ve testlerin prosedürlere uygun yapılmadığını göstermektedir. Sonuç olarak standartlarda tanımlanan uygun tasarımın yapılması, yetkili teknik servis ekiplerince bakım prosedür- lerinin uygulanması ve gerekli güvenlik önemlerinin alınma- sıyla karbondioksit, efektif ve güvenilir bir söndürme sistemi olarak kullanılabilmektedir. KAYNAKLAR [1] Carbon Dioxide as a Fire Suppressant: Examining the Risks, Report EPA430-R-00-002, [2] Dalgaard, J.B.; Dencker, G.; Fallentin, B.; Hansen, P.; Kaempe, B.; Steensberger, J.; Wilhardt, P.1972. Fatal poisoning and other health hazards connected with industrial fishing. Br. J. Ind. Med. 29:307-316. [3] Environmental Protection Agency, February 2000 [4] FIST Vol. 5-12, Personnel Safety with CO 2 Discharge, 1992 [5] NFPA 12 “Standard on Carbon Dioxide Extinguishing Systems”,National Fire Protection Association, 2018 [6] OSHA. Carbon Dioxide, Industrial Exposure and Control Technologies for OSHA Regulated Hazardous Substances, Volume I of II, Substance A - I. Occupational Safety and Health Administration. Washington, DC: U.S. Department of Labor. March. [7] Reclamation Safety and Health Standards, Bureau of Reclamation, 2001 ]8] ISO 6183:2009 Fire Protection Equipment- Carbon Dioxide Extinguishing Systems For Use On Premises- Design And Installation n MAKALE