Yangın ve Güvenlik Dergisi 212. Sayı (Ocak-Şubat 2020)

Yangın ve Güvenlik / Ocak-Şubat 2020 45 yanginguvenlik.com.tr kezi, operasyon merkezleri gibi) özellikle temiz olması istenen ortamlarda kulla- nılmak için özel olarak imal edilmiştir. Yastık tipi bu malzeme (Sealbag) sıkıca bir araya getirilmiş mineral elyaf lif- leri, yanmaz malzemeler, suda erimeyen özel karı- şımlar ve çok özel yangını geciktiren katkı maddelerinin cam elyafı kumaş torba içine sıkıştırılmasından oluşmakta- dır. Sealbag özel kimyasal karışımı sayesinde uygulandığı ortam sıcaklığına bağlı olarak hacmini yaklaşık %45 oranında genişleterek gaz ve duman geçişini engellediği gibi yaklaşık 800ºC’ de katılaşarak kabloları dahi koparır ve yangının kablo üzerinden yürümesine kesinlikle engel olur. Sealbag su ve hava şartlarına karşı dirençlidir. Özelliğini tüm kötü hava ve çevre koşullarında kesinlikle kaybetmez. Sealbag kansere neden olan asbestos veya diğer toxic mad- deler içermemektedir. Sealbag uygulandığı yerde, hiçbir şekilde zaman içinde büzüşerek hacminden bir şey kaybet- mez. Endüstriyel ortamlardaki vibrasyonlardan etkilenmez. Bu konuda en az 7 yıl vibrasyon testine maruz kalmış resmi test raporlarına sahiptir. Sealbag yüksek seviyede elektrik- sel dirence sahiptir. Islak olmamak kaydı ile akım geçirmez. Sealbag kablo şaftlarına kolaylıkla yerleştirilir veya tekrar geri alınabilir, böylelikle yeni kablo çekilmesi kolaylıkla yapılabi- lir. Sealbag çeşitli kalınlıklarda 240 dakikaya kadar yangını geciktirebildiğini gösteren enternasyonel test raporlarına sahiptir. Sealbag’lerin hem yatay hem düşey kablo şaftlarına montajı mümkündür. Sealbag’ler farklı boyutlar ve hacim- lerdeki seçenekleri ile kablo şaftlarındaki küçük boşlukları dahi doldurmak mümkündür. Sealbag’ler istenirse PVC veya çelik boruların oluşturacağı küçük mekanik şaftların yanı sıra havalandırma kanalları gibi geniş mekanik boşluklara veya şaftlara da uygulanabilir. Coating (Kaplama Tipi) Kaplama tipi yangın durdurucu malzeme su bazlı bir kaplama olup, özellikle kablo ve kablo demetleri üzerinde ve kablo şaftlarında yangını durdurmak için özel olarak üre- tilmiştir. Kaplama’nın (coating) kullanılmasının ana amacı dikey veya yatay kablo yollarında muhtemel bir yangın durumunda alevin kablo üzerinden yayılmasını önlemektir. Coating ayrıca yangın ve sıcaklıktan dolayı kablo üzerinde oluşabilecek kısa devreyi de geciktirmektedir. Coating hem fırça hem de sprey boya tabancası ile kullanılabi- lir. Coating ayrıca Panel tipi kaplamalar ile birlikte kullanılabilir. Mineral yün panel üzerine uygulanan “coating” ile kablo şaft- larında yangın geçişini engellemek mümkündür. Coating uygulandığı elektrik kablolarında kablonun akım taşıma kapasitesine (ampacity) hiçbir etki yapmaz. Coating’in insan vücuduna ve derisine hiçbir yan etkisi yoktur. Asbestos, fosfat gibi zararlı maddeler içermez. Coa- ting elektrik kablolarını sadece yangına karşı korumakla kalmayıp, aynı zamanda kötü hava şartlarına ve çevredeki korozyona karşı da üzerine uygulandığı elektrik kablolarının direncini ve kullanım ömrünü de arttırır. Coating’in LOI (Limiting Oxygen Index- yanma indeksi) değeri 90 veya üzeri olmalıdır. ASTM D 2863 testine göre tüm plastik malzemelerin yanma karakteristikleri hakkında bilgi alınabilir. Bu testte cam silindir içine verilen O2 / N2 karışım gazı ile plastik malzemenin bir alev ile karşılaştığın- daki durumu izlenmekte ve belli O2 / N2 gaz karışımlarında tutuşup tutuşmadıkları araştırılmaktadır. Tablo 2’de görüleceği gibi Naylon’un LOI değeri 20, Tef- lon’un ki 90-95’dir. Bu nedenle elektrik kablo ve tesisatında kullanılacak olan Coating’in LOI değerinin 95 üstü olması gereklidir. SONUÇ Yukarıda kısaca anlatılan yangın geciktirici malzemeler ve sistemlerin özellikle alışveriş merkezleri, iş merkezleri ve hotellerdeki, elektrik ve mekanik şaftlarda uygulanması gereklidir. Binalarımızda ve işletmelerimizde yangına karşı önlem alırken hiçbir zaman unutmamamız gereken en önemli şey, küçük bir yangının kısa bir sürede insan hayatı ve binanın içindeki maddi ve manevi değerlere karşı felakete neden olmasıdır. n Tablo 2. Farklı Plastik Malzemelerin LOI Değerleri MALZEME LOI DEĞERİ Poliethilen (PE) % 17,5 Karışık PE % 19,0 Polipropilen % 17,5 Naylon % 20 Yumuşak PVC % 14 – 35 Sert PVC % 40 – 45 Teflon % 90-95