Yangın ve Güvenlik Dergisi 214. Sayı (Nisan 2020)

38 Yangın ve Güvenlik / Nisan 2020 yanginguvenlik.com.tr yüksek değerlere ulaşırsa, can, mal kaybı ve yangınlara yol açabilir. Bunun önüne geçebilmek için, kaçak akım koruma rölesinin görevi de yalıtım hatasından kaynaklanan hata akı- mını algılamak ve algılanan kaçak akım değerinin belirlenen değerlerin üzerine çıkması durumunda bağlı bulunduğu devreyi kesmektir. Kaçak akım koruma eşik değerlerinde de; a. 30 mA’de Hayat (İnsan Koruma), b. 300 mA’da da Tesisat (Yangın Koruma) koruma fonksi- yonunu gerçekleştirir. Anma Akımı Kaçak akım koruma röleleri, kendilerinden önce bağla- nan otomatik sigorta veya kompakt şalterin anma akımına eşit veya büyük olmalıdır. Kaçak akım koruma rölelerinden geçen akımın, kaçak akım koruma rölelerinin nominal anma akımından büyük olmamasına dikkat edilmelidir. Seçicilik Kaçak akım koruma röleleri G (gecikmesiz) ve S (gecik- meli) olmak üzere üretilirler. S Tipi Kaçak Akım Rölesi: Seri bağlı kullanılan kaçak akım koruma rölelerinden şebekeye yakın olanın selektif (S) olması durumunda, hata anında sadece ilgili yüke yakın olan kaçak akım koruma rölesinin açması sağlanır. Böylece sadece hatanın olduğu kısımda enerji kesilir, diğer yerler normal çalışmalarına devam eder. Kaçak Akımın İnsan Vücuduna Olan Etkileri Nelerdir? Elektriğin faydaları saymakla bitmezken yanlış uygula- maların, ihmaller sonucu oluşabilecek elektrik kazalarındaki tehlike boyutları da bir o kadar büyük. Özellikle elektrik akımı ile temas, ağır yaralanmalara hatta ölümlere dahi sebep ola- biliyor. Kaçak akımın insan vücuduna etkisi; maruz kalınan gerilimin büyüklüğüne, vücut direncine, akımın şiddetine, elektrik akımının kaynağı ile geçen temas süresine ve akımın vücutta izlediği yola bağlı olarak değişebilir. Panasonic Life Solutions Türkiye olarak, VİKO marka ürünlerimizde kaçak akımı zarar vermeden etkisiz kılmak için ürün kalitemize büyük önem vermekteyiz. Kaçak akım, tehlikeli eşik değerlere ulaştığında insan hayatını tehdit edebilecek boyutta risk taşıyor. Aynı zamanda yalıtım hatasından kaynaklanan kaçak akım, belli değerlerde yangın tehlikesi de oluşturuyor. Kaçak akım koruma röle- leri, sisteme ek maliyet getireceği düşünülerek tesisatlarda kullanılmaz ise maddi ve manevi kayıplar yaşanabilir. İnsan hayatının ve yaşam alanlarının yangınlardan korunması için, tesisatlarda kaçak akım rölelerinin mutlaka uygun standartlar göz önünde bulundurularak seçilmesi, topraklama sistemi ve otomatik sigortaların yanında sistem tamamlayıcısı olarak kullanılması gerekiyor. n keserek sistemleri ve insan hayatını koruma işlemi gerçekleş- tiren koruma cihazıdır. Kaçak akım koruma rölesinin içinden geçen akımları taşıyan ve koruyan devreye ait aktif yani faz ve nötr iletkenlerinde meydana gelen manyetik alanı algılayan toroidal transformatör kullanılır. Toroidal transformatör, faz ve nötr’deki akımların yönü ve büyüklüğünü göz önüne alarak fark akımını hesaplar. Normal işletme şartlarında beklenen, fazlardan gelen akımın nötrden aynen dönerek vektörel top- lamlarının sıfır olmasıdır. Anormal durumlarda, yani izolasyon hatası, kablolama hatası gibi durumlar meydana geldiğinde, dengesiz akımların meydana getirdiği kaçak manyetik akım, cihazın açtırma bobinine kaçak akım gönderir ve bu akım daimi mıknatısın çekme kuvvetini yenerek sistemin açtır- masını sağlar. Kaçak Akım Koruma Rölelerinde Seçim Yaşam alanlarında meydana gelebilecek bir kaçak akım Akım Aralığı Vücuda Gösterdiği Etki Kadın Erkek Hissetme sınırı: Gıdıklanma hissi oluşur 0.25mA- 0.5mA 0.5mA- 1mA Uyuşma Hissi: Temas eden yerde rahatsızlık duygusu oluşur 1mA-2mA Son Bırakabilme Noktası: Elde kolda kramplar oluşur, tansiyon yükselir 9mA 15mA Çırpınım Seviyesi: Kalpte fibrilasyon meydana gelir, bilinç kaybı oluşabilir 500mA altında 0.2 sn veya 75mA altında 0.5sn Bilinç Kaybı: Kas kontrolü kaybedilir, kas kasılmaları akım kesilene kadar devam eder, akciğer şişer 3A-8A Elektrik Akımının İnsan Üzerine Etkisi Kaynak: (Electrical, Construction & Maintenance Magazine) http://ecmweb.com/ Yangın Kaynağı (2015-2020) Kaynak Yıl 2015 2016 2017 2018 2019 2020 Ocak-Şubat Sayı Yüzde Sayı Yüzde Sayı Yüzde Sayı Yüzde Sayı Yüzde Sayı Yüzde Sigara 10.532 39,0% 11.341 39,7% 8.420 33,6% 7.153 35,0% 9.201 40,8% 1,131 32,2 Elektrik 6.564 24,3% 6.155 21,5% 6.259 25,0% 5.442 26,7% 4.780 21,2% 950 27,1 Kasıt 2.058 7,6% 2.729 9,5% 1.981 7,9% 1.486 7,3% 1.749 7,8% 232 6,6 Kıvılcım Sıçraması 1.021 3,8% 1.122 3,9% 1.178 4,7% 1.208 5,9% 1.214 5,4% 221 6,3 Baca 1.185 4,4% 1.093 3,8% 1.100 4,4% 858 4,2% 840 3,7% 218 6,2 Elektrikli Ev Aletleri 1.245 4,6% 1.272 4,4% 1.206 4,8% 1.138 5,6% 1.238 5,5% 183 5,2 Kızışma (yüksek ısı ile) 1.107 4,1% 842 2,9% 943 3,8% 862 4,2% 924 4,1% 8174 5,0 Tespit Edilemedi 956 3,5% 1.060 3,7% 1.824 7,3% 647 3,2% 1.129 5,0% 177 5,0 Diğer 823 3,1% 1.276 4,5% 1.014 4,0% 785 3,8% 575 2,6% 111 3,2 Çocukların Ateşle Oynaması 1.159 4,3% 1.374 4,8% 867 3,5% 553 2,7% 614 2,7% 65 1,9 Parlama (yanıcı sıvı (yemek parlaması vb.) 328 1,2% 322 1,1% 281 1,1% 284 1,4% 282 1,3% 50 1,4 Toplam 26.978 100% 28.586 100% 25.073 100% 20.416 100% 22.546 100% 3.512 100% TEKNİK