Yangın ve Güvenlik Dergisi 215. Sayı (Mayıs-Haziran 2020)

Yangın ve Güvenlik / Mayıs - Haziran 2020 27 yanginguvenlik.com.tr SONUÇLAR HFC227ea (FM200) gazlı sabit otomatik söndürme sis- teminin kurulduğu, çoğunluğu bilgi işlem sistem odaları olmak üzere tüm hacimlerde gerek ülkemizde ve gerekse tüm yerkürede çok sayıda ölümlü kazalar yaşanmaktadır. Temel yanılgı bu gazın insana zararı olmadığı söylemin- den kaynaklanmaktadır. Bu söylemin dayanağı ise yukarıda izah edildiği şekilde söndürme konsantrasyonunda insana zararlı etkisinin olmayacağı bilgisidir. Halbuki Paracelsus’un “Her madde zehirdir. İlacı zehirden ayıran dozdur.” Tespitine benzer şekilde; “Oksijenin dışındaki tüm gazların, bir hacme salındıklarında öncelikle oksijenin konsantrasyonunu solu- namayacak orana düşürüp boğularak ölüme neden olduk- larından dolayı zehirli kabul edilmeleri gerekir.” Bu nedenle HFC227ea (FM200) gazının insan sağlığına zararının olma- dığını söylemek çok büyük yanılgıdır. Bazı kamu ve özel kuruluşlarca yayınlanan söndürme sistemi kurulum rehberlerinde FM200 ün insan sağlığını etki- lemediği söylenerek şöyle bir yanılgıya düşülmüştür. ’’Sistem odasında yaşanabilecek olası bir yangın anında yangının ber- taraf edilmesi için yangın söndürme sistemine ihtiyaç vardır. Günümüzde sistem odalarında yangın söndürme düzenek- lerinde oksijen azaltma yöntemi kullanılmaktadır. Yanma kimyasal bir bileşiğin oksijen atomu ile tepkimesi sonucunda gerçekleşmektedir. Yanmanın gerçekleşebilmesi için ortamda en az %15 oranında oksijen bulunması gerekmektedir. Aynı zamanda insanın sağlıklı şekilde solunumunu gerçekleşti- rebilmesi için ortamda en az %12 oksijen bulunması gerek- mektedir. Oksijen azaltma yönteminde ortamdaki oksijen miktarının %12 ila %15 arasında tutulması amaçlanmaktadır. Günümüzde bu yöntem için FM 200 gazı kullanılmaktadır. FM 200 gazi söndürme esnasında ortamdaki canlıların zarar vermemesi, ozon dostu olması, söndürme sonrası temizlik istememesinin yanında çabuk ve etkin söndürme sağlama- sıyla ön plana çıkmaktadır’’ denilmektedir. Halbu ki sistemin bastığı kimyasal gaz ortamdaki oksijen seviyesini azaltığı için insana zarar vermemesi söz konusu olamaz. Tüm kuruluşlar bir kez daha yangın söndürme mad- delerini ve kurulmuş sistemlerini incelemeli, yayınladıkları rehberlerde ki ‘’yanlış’’ bilgileri ortadan kaldırmalıdır. Türkiye de ve Dünyada sistem odasında çalışırken odaya ani gaz basılması sonucu yaşanmış ölümlü iş kazaları mevcuttur. Sistem odalarında güvenli çalışma yapılması için talimat- lar oluşturulmalı ve içerde çalışma yapılırken veya başka bir deyişle içerde çalışan bulunması durumunda söndürme sisteminin otomatik olarak gaz bas (otomatik mod) seçe- neğinden el ile gaz bas seçeneğine (manuel mod) alınması uygulaması atı- lacak ilk adımdır. KAYNAKLAR [1] AKTAŞ,G, “Elektrik alanlarında (Trafo, jeneratör, enerji dağıtım pano,server odaları vb) yangın korunum konsepti’’,Protek Müh. [2] BETTATİ/Design Manuel for Halocarbon Gas System [3] TS EN 15004-5 Nisan 2009 [7] İNCE,A. İSAF Güvenlik Fuarı ve Konferansı 13-15 Mart 2019 Ankara ‘’Yangın ve İş Sağlığı ve İş Güvenliğinde Yeni Gündemler’’ [8] NFPA 2001-2012 [9] TS EN 15004-5 Nisan 2009 [10] ISO 14520-1 [11] İNCE,A. İSAF Güvenlik Fuarı ve Konferansı 13-15 Mart 2019 Ankara ‘’Yangın ve İş Sağlığı ve İş Güvenliğinde Yeni Gündemler’’ [12] ISO 14520-1 [13] NFPA 2001-2012 [14] TÜBİTAK Sistem Odası/Veri Merkezi Kurulum Rehberi, 2017 [15] BETTATİ/Design Manuel for Halocarbon Gas System. n YAPI VE YALITIM TEKNOLOJİLERİ DERGİSİ www.yalitim.net Sektöründe Türkiye’nin referans kaynağı olan Yalıtım dergisinde yer alarak hedef kitlenize mesajlarınızı ulaştırabilirsiniz.