Yangın ve Güvenlik Dergisi 219. Sayı (Kasım-Aralık 2020)

yanginguvenlik.com.tr 46 Yangın ve Güvenlik / Kasım-Aralık 2020 İtfaiye çalışanı bir olaya gittiğinde olaydaki tehlikeli madde risklerini bilmesi, tanıması önlemleri ve mücadelesi konusunda bilgi sahibi olmalıdır. Bu konuda kendini hazırlan- malıdır. İtfaiyecilerin tehlikeli madde olaylarına hazırlanması konusunda yapacakları çalışmaların başında itfaiye eğitim planlamalarına “Tehlikeli Maddeler” konu başlığı açılmalıdır. Tehlikeli maddeler başlığı altında temel tanımlamalar, tehlike- leri, müdahale donanımları, müdahale uygulama ve operas- yonları gibi alt başlıklarla eğitim planlaması genişletilmelidir. Tehlikeli madde olaylarının müdahale ve operasyon kurma ayağında itfaiye çalışanlarına verilecek bilgi ve uygu- lama çalışmaları çok önemlidir. Tehlikeli madde olaylarına maruz kalmak ufak çaplı olabileceği gibi büyük, bölgesel ve hatta ulusal düzeyde olabilmektedir. Bu durum itfaiyecilerin tehlikeli madde olaylarına hazırlanırken dikkate almaları gereken önemli bir konudur. Uluslararası Felaketler, Ulusal Felaketler, Büyük Endüst- riyel Kazalar olarak tanımlanana bu tür olayların operasyon ayağında Türkiye Afet Müdahale Planı çerçevesinde yine itfaiye çalışanları yer almaktadır. Bu sebeple tehlikeli madde- lerin olaylarına müdahalede ufak olaydan büyük olaya kadar; • Neler yaşanabileceği, • Hangi ekiplerin hazırlanacağı, • Ekipman ve malzemelerin nasıl olacağı, • Malzeme ve ekipmanların lojistik desteklerinin nasıl sağ- lanacağı, • Ekiplerin iaşe, barınak ve yiyeceklerinde hijyen, sağlık ve güvenlik konularının planlanması, • İletişim ve haberleşmenin nasıl sağlanacağı, • Ekip ve ekip organizasyonu kurulumu, • Olay yeri kurulum ve konuşlanma operasyonları ve çalış- malarının tamamının bilinmesi gerekmektedir. İtfaiyecilerin tehlikeli maddeler için yapacakları eğitim, hazırlık çalışmaları sonrasında tehlikeli maddeler hakkında yardım alabilecekleri kurum ve ekiplerle iletişime geçmelidir. Onlarla ortak çalışmalar yürütmelidir. Kendi bünyesinde tehlikeli maddeler konusunda veri paylaşımı yapabilecek ağ kurulmalıdır. Tehlikeli madde hakkında detay tanımlama, olayın büyüklüğüne göre olay yeri yetkilisinden alınacak bilgiden başlayarak itfaiye müdürlüklerinin bölgesel ilçe, il ve ulusal kurum ve kuruluşlarla iletişim ve bilgi ağının oluşturulması sağlanmalıdır. İtfaiye istasyon ve müdürlüklerindeki santral / iletişim sorumlusu çalışanın olay yerindeki sorumlu ekip şefine teh- likeli madde hakkında detaylı tanımı, kullanımı, tehlikesi, taşınması yönünde yardım, bilgi ve veri paylaşımı sağlanması amaçlı alt yapı kurulmalıdır. Olay yerine gelmesi gereken • Tehlikeli kimyasallara maruz kalmış canlıların ölüm ve yaralanmalarına, arama, kurtarma çalışmalarına müda- hale olaylarının yaşanması, • İtfaiye çalışanlarının hayatı, sağlıkları ve güvenlikleri vücut bütünlükleri ve psikolojik sağlıklarının bu tür olaylarda tehlikeye girebileceği, • Toplu ölüm ve yaralanmaların, çevre ve tarım alanlarının zarar görebileceği yangın, patlama ve kimyasalların ola- bileceği, • Yaşanan büyük tehlikeli madde olayları sonrası il ve ulusal acil durum planlara devreye girebilir ve farklı kurumlarla çalışmak durumunda kalınabileceği, • Büyük tehlikeli madde olaylarında itfaiyeciler malzeme, ekipman, araç ve organizasyon kurmak ve kullanmak durumunda kalabileceği, gibi bir çok sebeplerle itfaiye çalışanları ve kurumlarının tehlikeli maddelere müdahale hazırlıklarının ve planlamalarının yapması gerekmektedir. İtfaiyenin tehlikeli kimyasal olaylarına hazırlık aşaması süreci nasıl olmalı? Bu süreç bilindiği gibi tüm acil durum planlama süreçle- rinde olduğu gibi temel başmakların takip edilerek uygulan- ması ile gerçekleşecektir. Tehlikeli madde müdahale planla- ması sonrası 5N 1K (Nerede, Nasıl, Ne zaman, Ne, Neden, Kim) soru analiz çalışması ile planlama beslenmelidir. • Yönetim • Ekiplerin Kurulumu • Mevcut Tehlikelinin İncelenmesi • Risk Analizi • Olası Acil Durumların Belirlenmesi • Acil Durum Planın Yazılması • Planın Uygulanması • Tatbikat ve Eğitimler • Gözden Geçirme İtfaiyecilerin tehlikeli madde olayları hakkında bilinçlendirilmesi için neler yapılabilir? İtfaiye çalışanlarına tehlikeli maddeler konusunda temel bilinçlendirme eğitim çalışmaları yapılmalıdır. Tehlikeli mad- delerin olaylarımızda, yaşantımızda, çevremizdeki ve bölge- mizdeki kullanımı hakkında bilgi verilmelidir. Sorumluluk alanı içinde tehlikeli madde üretim, taşıma, depolama veya başka amaçlı kullanım konusunda hazırlık yapılmalıdır. Bu alanların yerleşim birimlerine uzaklık, ulaşım ve çevre gibi itfaiyeci için önemli ayakların tespit edilmesi ve bunlara ulaşım güncellenme çalışmaları iyi takip edilmelidir. Tehlikeli maddelerin çeşitleri, zararları ve tehlikeleri konu- sunda teorik uygulama ve örneklerle çalışma yapılmalıdır. MAKALE