iyonizasyon duman dedektörleri, hem de fotoelektrik duman dedektörleri vasıtası ile yapılır. İlk zandan alarm doğrulandıktan sonra 0-45 saniyeye ayarlanabilen bir gecikme süresi ile başlar. Bu süre boyunca flaşörlü kornalar kesikli kesikli çalar ve ışık verir. Mahallin kapılarının kapatılması gereklidir. Süre bitimindeki gaz on saniyede mahale boşalır ve söndürme gerçekleşir. Gecikme süresi başladıktan sonra istenilirse boşaltma bekletme butonuna basmak sureti ile bu süre uzatılabilir ve boşaltma engellenebilir. Dedektörlerin algılanmasından önce tehlike sezilmiş ise boşaltmak el butonuna basmak sureti ile boşaltma otuz saniye içerisinde gerçekleşir. Bu sistemlerle ilgili sistem şemasıŞekil-4'de verilmiştir. Sistem elemanları aşağıdaki gibidir: * Çapraz zonlu bir yangın algılama ve boşaltma kontrol paneli * İyonizasyon duman dedektörleri * Fotoelektrik duman dedektörleri * Boşaltma el butonu * Boşaltma bekletme el butonu * Flaşörlü korna * Zil * Söndürücü gaz tüpleri Şekil - 4. Gazlı Söndürme Sistemi � � ı,<iuu.n@ mw..1 u�,,� t) � ,,,_t.ı..'fül iQII•" ı.-...'h'.:t. f �< tıEt.ı.U':tl M-:-tı,;M t. r:\ fl.MJ.l'ıf, wıtJ.� tl °j• t\,.)UIJıl UAAt'I , 4 "'" n i """"•"•''""',. iJ .. #(.,.�I,. D ) Kimyasal Tozlu Yangın Söndürme Sistemi Kimyasal tozlu sistemlerde söndürme, tozun alevin yapısında bulunan ürünlerle birleşmesi ile meydana gelen kimyasal tepkimeler sonucu yanma özelliğinin ortadan kaldırılması ve yanıcı maddenin örtülmesi ile olur. Aynı zamanda büyük yemekhaneler, yemek fabrikaları, glikoz imalat tesisleri, uçucu gazların depolandığı tesisler, gemi ve uçak hangarları, makina daireleri, kazan brülörönü yakıt hatlarında bu sistemler etkilir. Kimyasal tozlu sistemlerde kullanılan tozlar etkili oldukları yangın sınıflarına göre farklı kimyasal bileşimlerde olup, BC, ABC, ve D tipi olarak gruplandırılır. BC ve ABC tipi tozlar mutfak yangınlarında etkilidir. BC tipi tozlar, sodyum bikarbonat ve potasyum bikarbonat, potasyum . klorür, potasyum sülfat esaslıdırlar. Bu tip tozlar, alev üzerine püskürtüldüğünde tepkime sonucu ortamda karbondioksit, su, sodyum gibi maddeler oluşur. Oluşan bu ürünler, yangının hızla söndürülmesi sağlarlar. ABC tipi tozlar amonyum fosfat esaslıdır. Bu tozların erime noktası düşüktür; alevle temasta meydana gelen metafosforik asit, katı yüzeyler üzerinde bir temasta meydana gelen metafosforik asit, katı yüzeyler üzerinde bir tabaka bırakır ve hava ile teması kesince söndürme gerçekleşir. A sınıfı yangınların yanı sıra B sınıfı yangınlarda da etkilidirler. Güç santrallerinde kazan brülör önlerinde yakıt boru hatlarında ve vana istasyonlarında çıkabilecek yangınları söndürme amacı ile otomatik kimyasal tozlu endüstriyel tip söndürme sistemleri kullanılabilir. Kimyasal madde tüpleri, potasyum karbonat ile dolu, 70 °F sıcaklıkta azot gazı ile I 75 psi basınçlandırılmış, 321 20 °F arasındaki ortamlarda çalışabilecek tüplerdir. Tüp kontrol üniteleri mekanik ve elektrikli olarak aktive edilebilecek, algılama yapıldıktan sonra tüpün boşaltılmasını sağlayacak, uzaktan manuel olarak da tahrik edilebilecek ünitelerdir. İçlerinde tahrik mekanizması, tüpün pnömatik olarak tahrik edilebilmesini sağlayan karbondioksit kartuşu vardır. İstenildiğinde yangın algılama ve ihbar sistemi ile haberleşebilmesi, boşalma bilgisinin bu sisteme iletilebilmesi için bir mikro-anahtar takılabilir. Bu mikro-anahtar vasıtası ile aynı zamanda sisteme entegre edilebilecek elektrikli gaz kapatma vanaların da tahrik etmek mümkündür. Mekanik kontrol ünitesi üzerinde sistemi manuel olarak aktive etmek için kullanılan bir kol da mevcuttur. Borulama sistem kapasitesine ve nozul sayılarına göre önceden tasarlanır. Borulama paslanmaz, kromajlı veya siyah boru kullanılabilir. Çekmeli tip uzaktan tahrik ünitesi tüp kontrol ünitesine çelik tel ile bağlarak entegre edilen, manule olarak sistemi aktivite etmek için kullanılan bir cihazdır. Ergiyen metalli algılama elemanları sistemde yangın algılamada kullanılan 350 °F sıcaklıkta eriyen ve sistemin aktive olmasını sağlayan elemanlardır. Çelik tel, köşe makara ve bağlantı elemanları vasıtası ile yangın riskinin yüksek olduğu bölgelere monte edilirler. Gaz kapatma vanaları yangın anında algılama yapıldıktan sonra gaz kaçağı riskinin de ortadan kaldırılması için kontrol ünitesindeki mikro-anahtar vasıtası ile tahrik edilen ve ana gaz giriş hattının kapatılmasını sağlayan vanalardır. Bu vanalar aynı zamanda gaz kaçak dedektörlerinden gelen sinyalle tahrik edilerek de gaz hattını kapatabilirler. Nozullar, söndürme yapılacak bölümün özelliğine ve büyüklüğüne göre koruma alanı göz önünde bulundurularak seçilir. 2.OTOMATİK OLMAYAN SÖNDÜRME SİSTEMLERİ A ) Hidran! Sistemleri a) Dış Çevre Hidrant Sistemi Kompleks genelinde dış çevre koruması için kullanılan yangın söndürme ekipmanlarıdır. Hortum uzunluklarına göre (20-30m) hortumların her noktaya kolaylıkla ulaşmasını sağlayacak şekilde tesis geneline yerleştirilirler. Ayarlanabilir tip nozullar vasıtası ile basınçlı su istenilen bölgeye rahatlıkla yönlendirilebilir. b) Bina İçi Yangın Dolabı Sistemi Bina içlerinde otomatik sistemlerin bulunmadığı yerlerde yangına müdahale için yangın dolapları kullanılır. Hortum uzunluklarına göre (20-30 m) hortumların her noktaya kolaylıkla ulaşmasını sağlayacak şekilde bina içlerine, koridorlara yerleştirilirler. Ayarlanabilir tip nozullar ve basınç düşürücü vanalar vasıtası ile istenilen basınçtaki su istenilen bölgeye rahatlıkla yönlendirilebilir. • YA N G I N V E G Ü V E N l İ K D E R G İ S İ S AY 1 22
RkJQdWJsaXNoZXIy MTcyMTY=