Yangın ve Güvenlik Dergisi 220. Sayı (Ocak-Şubat 2021)

32 Yangın ve Güvenlik / Ocak-Şubat 2021 yanginguvenlik.com.tr MAKALE ÖZCAN UĞURLU / Elektrik Mühendisi Mavili Elektronik Ege Bölge Müdürü ÖZET Y angın esnasında havalandırma sistemlerinin kontrol edilmesi, olası zehirlenmeleri ve yangın etkilerinin yayılımını engellemek açısından önemlidir. Havalan- dırma sistemlerinin en önemli parçaları olan; yangın-duman damperleri ve duman kontrol damperlerinin yönetilmesi işlemi, yangın alarm sistemi tarafından gerçekleştirilmektedir. Yangın alarm sistemlerini tasarlayanların, yangın-duman damperleri ve duman kontrol damperleri ile ilgili teknik terimlerin yanı sıra, havalandırma sistemleri çizimlerinde yer alan bu damperlerin çeşitlerini ve kullanım amaçlarını da bil- mesi gerekmektedir. Bu bilgiler doğrultusunda, yangın alarm sistemine ait damper kontrol cihazları tasarlanmalı ve yangın alarm sistemi çizimlerinde belirtilmelidir. Bu çalışmada yan- gın alarm sistemleri ile ilgili tasarım, çizim, danışmanlık ve uygulama aşamalarında görev alan kişilere; yangın-duman damperleri ve duman kontrol damperleri hakkında kaynak oluşturacak bilgiler ilgili mevzuat, deneyimler ve teknolojik çözümler çerçevesinde derlenmiştir. YANGIN VE DUMAN DAMPERİ ÇEŞİTLERİ Aynı ürün ailesinde değerlendirilse de yangın damperi, yangın-duman damperi ve duman kontrol damperi, işlev- leri açısından farklı özellikteki ürünlerdir. Konfora yönelik havalandırma sistemlerinin yangına dayanıklı kompartıman geçişlerinde, dumanın geçişini sınırlamak için “yangın dam- perleri” kullanılmaktadır. Eğer binada kapsamlı bir yangın al- gılama ve alarm sistemi varsa, konfora yönelik havalandırma sistemlerinin yangına dayanıklı kompartıman geçişlerinde, dumanın geçişini sınırlamak için “yangın-duman damperleri” kullanılmaktadır. Duman tahliye sistemlerinde dumanın yön- lendirilmesini sağlamak için ise duman kontrol damperleri kullanılmaktadır. Yangın Damperi ve Yangın-Duman Damperi Yangın kompartımanlarında, havalandırma kanallarının yangına dayanıklı duvarlardan geçmesi durumunda, yangı- nın sıcaklık etkisi ile bu geçişleri kapatan mekanik ürünlere “yangın damperi” denilmektedir. İçerisindeki termik eleman sayesinde belirli bir sıcaklıktan sonra kendiliğinden kapan- maktadır (Şekil 1). Bu ürün yangına dayanıklı duvarın bir par- çasıdır. HAVALANDIRMA SİSTEMLERİ DAMPERLERİNİN YANGIN ALARM SİSTEMLERİ TARAFINDAN KONTROLÜ Şekil 1. Yangın damperi