Yangın ve Güvenlik Dergisi 220. Sayı (Ocak-Şubat 2021)

34 Yangın ve Güvenlik / Ocak-Şubat 2021 yanginguvenlik.com.tr MAKALE kontrol damperleri” hakkında bilgiler yer almaktadır. Duman tahliye sistemlerinde kullanılacak kanalların ve duman kont- rol damperlerinin daha yüksek sıcaklıklarda da çalışır ya da kullanılır durumda olması istenilmektedir. Yangın oluşan kompartımanda duman kontrol damperi- nin açılması istenmektedir. Birden çok katın tek bir kanal ve fan ile duman tahliyesi yapıldığı durumlarda, yangın oluşan katın duman damperinin açık, diğerlerinin kapalı olması is- tenmektedir. Bu durumun gerekçeleri; fanın tüm gücü ile yangın oluşan katın dumanını çekmesi ve diğer katlarda po- zitif basıncın sağlanması olarak değerlendirilmektedir (Şekil 4). Aynı ürün grubu olsa da duman kontrol damperleri, yan- gın damperleri ile yangın-duman damperlerinden farklı özel- likler içermektedir. - Duman kontrol damperleri yangın ile mücadele senaryo- sunun gerektirdiği açık ya da kapalı konuma gelerek o konumu korumalıdır (Dolayısıyla açma ve kapatma işle- mini de motor ile yapmaktadır). - Duman kontrol damperleri sıcağa duyarlı tetikleme ele- manı barındırmamalıdır. - Duman kontrol damperleri elektrik kesilmesi durumunda konumunu değiştirmeyecek, yani yay geri dönüşlü olma- yacaktır. Bu bağlamda duman kontrol damperlerinin açma ve ka- pama işlemlerinin motor ile sağlanması ve yangına en az 30 dk dayanıklı olması beklenmektedir. Görüldüğü üzere; yangın damperi, yangın-duman dam- peri ve duman kontrol damperi farklı işlevsel olarak farklı özellikler taşımaktadır. Teknik terimler ve ürün farklılıkları yangın algılama ve alarm sistemlerinin tasarımını ve çizimini yapan taraflarca doğru bilinemediğinde tasarımda, çizimde ve uygulamada eksiklikler ve yanlışlıklar ortaya çıkmaktadır. Basit ve anlaşılır olması adına Tablo 1’den yararlanılabilir. YANGIN ALARM SİSTEMİ TARAFINDAN YANGIN-DUMAN VE DUMAN DAMPERLERİNİN KONTROLÜ Binalarda konfor koşullarının sağlandığı normal durum- da; ortama, klima santrallerine bağlı temiz hava kanalları ile (mekanik tasarıma ait çizimlerde AHU olarak adlandırılır) temiz hava verilmektedir. Hava dönüş ya da egzoz kanalları ile de (mekanik tasarıma ait çizimlerde EF olarak adlandırılır) ortamdaki hava tahliye edilmektedir. Bu işlemleri sağlayan havalandırma kanallarının kompartıman geçişlerine “yan- gın-duman damperleri” tesis edilmektedir. Normal durumda yangın-duman damperlerinin tamamı açık durumdadır (Şe- kil 5). Yangın dumanının algılanması durumunda akıllı adresli yangın alarm sistemine bağlı olan damper kontrol modülü vasıtası ile o kompartımana taze hava sağlayan yangın-du- man damperi kapatılmaktadır. O kompartımanın hava dö- nüşü ya da egzoz kanalı üzerindeki yangın-duman dampe- ri açık konumda kalmaya devam etmektedir. Aynı kanal ile hava dönüşü sağlanan komşu kompartımanların, hava dönüş kanalları üzerindeki yangın-duman damperleri kapatılarak, Tablo 1. Damperler ve özellikleri Şekil 5. Normal durumda havalandırma sistemi kanalları üzerindeki damperlerin konumları