Yangın ve Güvenlik Dergisi 220. Sayı (Ocak-Şubat 2021)

44 Yangın ve Güvenlik / Ocak-Şubat 2021 yanginguvenlik.com.tr TEKNİK EGEMEN ODAMAN / Makine Mühendisi ETNA Yangın Pompaları Ürün Müdürü Y angın, kontrolümüz dışında gelişen “yanma prosesi” sonucu ağır can ve mal kaybına uğrama ihtimalimiz olan afetlerin başında gelmektedir. Maddi ve manevi zarara uğrama riskinin bu kadar yüksek olduğu bir konuda önlem alınması da kaçınılmazdır. Bu prensipten hareketle yangına karşı mücadelede tüm ülke genelinde standardizas- yonu sağlamak amacıyla yönetmelik ve standart metinleri oluşturularak yürürlüğe alınmıştır. Ülkemizde yangınla mücadelenin yasal zeminini; • 19/12/2007 tarih ve 26735 sayılı Bakanlar Kurulu kararı ile 27/11/2007 tarihli Resmi Gazete'de yayınlanan “Binaların Yangından Korunması Hakkında Yönetmelik (BYKHY)” ve yönetmeliğe dayanak olarak da, • 03.02.2020 tarihinde yayınlanan, “Türkiye Yangın Stan- dardı” olarak kabul edilen, “TS EN 12845+A1 Sabit Yangın Söndürme Sistemleri - Otomatik Sprinkler Sistemleri - Tasarım, Kurulum ve Bakım Standardı” (Türkiye Yangın Standardı) oluşturmaktadır. Bu yazımızda, TS EN 12845 standardına göre tesis edile- cek ve negatif emiş koşullarında çalışacak yangın pompasının montajında dikkat edilmesi gereken hususlara değineceğiz. Özellikle otopark, antrepo, fabrika, akaryakıt istasyonu vb. orta ve üzeri yangın riskine sahip, yangınla mücadele kapsamında hidrant ve sprinkler tesisatı kurulması gereken işletmelerde, yüklü miktarda (100 m³’ü aşan) suyun stoklan- ması, hazır bekletilmesi gerekmektedir. Özellikle büyükşehir- lerde her m²’nin oldukça değerli olduğunu dikkate alırsak bu tarz durumlarda en kolay su stoğu yer altı su deposu kurula- rak karşılanmaktadır. TS EN 12845 standardı, yeraltından emiş (negatif emiş) koşulları söz konusu olması durumunda türbin tip pompa veya yerüstüne monte edilecek yatay milli santrifüj pompa kullanımını öngörmektedir. Her iki tip pompa kullanımını karşılaştırdığımızda türbin tip pompa kullanımı hem daha maliyetli hem de bakım ve onarım durumlarında dezavantaj yaratmaktadır. Yatay milli santrifüj pompalar, tesisat bağlan- tılarının çözülmesi gerektirmeden (geri çekmeli tip-back pull out) pompa çarkına erişimi mümkün kılmakta olup kolaylıkla servis-bakım imkanı sağlamaktadır. Bölünebilir gövdeli pom- palar ise aynı kolaylığı üst gövdelerinin, alt gövdeden ayrıl- ması ile sağlarlar. Yatay santrifüj pompaların yer altından emiş yapacak şe- kilde tesis edilmesi durumunda, pompanın yer üstü emiş ko- şullarında çalıştırılmasına göre fark olarak sisteme çalıştırma tankı ilavesi zorunlu hale gelmektedir. Binanın yangın riskine göre, minimum 100 ve 500 lt ha- cimli olması gereken çalıştırma tankları (Bkz. Şekil A, B, 3 numaralı parça); her bir pompa için ayrı ayrı olacak şekilde, pompa emiş hattı seviyesinin üzerinde bir kotta tesis edil- mektedir. Çalıştırma tankları; pompa basma hattı ve direkt şehir şebeke hattından beslenmekte olup, tank bünyesinde otomatik seviye takibi (Tank seviyesi 2/3 olduğu durumda alarm verir) ve su eksilmesi durumunda sesli ve ışıklı uya- rı verecek şekilde pano kontrolü bulunmaktadır. Çalıştırma tanklarının alt kısmından bir hat alınarak pompa emiş hattına direkt bağlantı yapılmaktadır. Bu bağlantının amacı, yangın pompası bekleme durumunda iken eğer emiş klapesinden su kaçağı olursa sistemin hava yapmaması ve yangın duru- TS EN 12845 STANDARDINA GÖRE YANGIN POMPALARININ NEGATİF EMİŞ KOŞULLARINDA ÇALIŞTIRMA KRİTERLERİ