Yangın ve Güvenlik Dergisi 221. Sayı (Mart 2021)

yanginguvenlik.com.tr 18 Yangın ve Güvenlik / Mart 2021 MAKALE cihazı için detaylı değerlendirme yapılmasını gerektirir. Buna göre hangi koruma tipindeki cihazın hangi bölgede kullanı- labileceğini aşağıdaki karşılaştırmalı tablo izah etmektedir. “i” Tipi Koruma, Kendinden Güvenlikli Kendinden güvenlikli devrelerin tesisinde temel olarak farklı bir tesisat yapılması düşüncesi geçerlidir. Bütün diğer tesisat tiplerine kıyasla, tehlikeli çevrenin tutuşturulamaya- cağı biçimde tasarımlanmış tesisat sistemine verilen elektrik enerjisinin sınırlanmasına dikkat edilen yerlerde, kendinden güvenlikli devrenin kısa devre olması veya topraklanması halleri oluşsa da, diğer elektrik kaynaklarından enerji ile beslenmeye karşı korunmuş olmalıdır. Bu prensibin sonucu olarak kendinden güvenlikli devrelerin tesis edilmesi kural- larının hedefi, diğer devrelerden ayrılmanın sürdürülmesidir. Kuşak 1 ve 2 bölgelerinde kendinden güvenlikli devrelerin tesisinde, kendinden güvenlikli cihazlar ve bağlı cihazların kendinden güvenlikli bölümleri, en az IEC 60079-11’deki “ib” kategorisine uygun olmalıdır. Kuşak 0’daki kendinden güvenlikli tesisatta, kendinden güvenlikli cihazlar ve bağlı cihazlar IEC 60079-11’deki “ia” kategorisine uygun olmalıdır. Kendinden güvenlikli olan ve kendinden güvenli olmayan devreler arasında galvanik ayırma bulunan birleşik cihazlar tercih edilir. Devre (bütün basit bileşenleri, basit elektrikli cihazları, kendinden güvenlikli cihazları, birleşik cihazları ve ara bağ- lantı kablolarının izin verilen en büyük elektriksel paramet- relerini ihtiva eden) “ia” kategorisinde olmalıdır. Kendinden güvenlikli bir devre üç elemandan oluşmak- tadır: 1. Güç kaynağı, kendinden güvenlikliliği sağlayan cihaz ve/ veya bariyer. 2. Kablo 3. Patlayıcı ortam içerisinde bulunan alet, ölçü hücresi gibi. Tablo 4. Avrupa ve Kuzey Amerika bölgelere göre cihaz koruma sınıfları karşılaştırma tablosu Avrupa IEC Amerika Alev Sızdırmaz Muhafaza; Patlayıcı atmosferi ateşleyebilen kısımlar, içindeki patlama basıncına dayanan ve patlamanın kendisini çevreleyen atmosfere yayılmasını engelleyen muhafazanın içine yerleştirilmişlerdir. Zone 1 , 2 “Eexd” IEC 60079-1 Zone 1 , 2 “Eexd” IEC 60079-1 Class 1 Division 1&2 - UL 1203 Artırılmış Emniyet; Elektrik malzemelerinin içinde ve dışındaki elemanlarda, aşırı sıcaklık ve kıvılcım oluşum olasılıklarına karşı, daha yüksek derecede emniyet tedbirleri alınır Zone 1 , 2 “Eex e” IEC 60079-7 Zone 1 , 2 “Eex e” IEC 60079-7 - - - Kendinden güvenlik; Elektrikli cihaz kendinden güvenlikli devreler içerir. Bu devreler sayesinde, tehlikeli sahaya giden enerji kısıtlanır, böylelikle patlatıcı atmosferin ateşlenmesi engellenir. Zone 0 , 1 , 2 “Eex i” IEC 60079-11 Zone 1 , 2 “Eex i” IEC 60079-11 Class 1 Division 1&2 - UL 913 Kapsülasyon; Ateşlemeyi yapabilecek parçalar, dış atmosfere karşı yeterince mukavim bir reçine içine kapatılır, patlayıcı atmosfer kıvılcımla ve ısıyla bu kapalı kısımdan ateşlenemez. Zone 1 , 2 “Eex m” IEC 60079-18 Zone 1 , 2 “Eex m” IEC 60079-18 - - - Basınçlandırılmış Cihazlar; Cihazın bulunduğu ortama, dışarıdaki ortamdan girişin olmamasını sağlamak, cihazı örten kısmın içinde, dışarıya göre daha basınçlı koruyucu bir gaz kullanılarak, dıştan içeriye olacak atmosferik sızmalar önlemek. Zone 1 , 2 “Eex p” IEC 60079-2 Zone 1 , 2 “Eex p” IEC 60079-2 Class 1 Division 1&2 - NFPA 496 Yağa Daldırma; Elektrikli cihazın tümü veya bir kısmı, koruyucu bir sıvının (yağ gibi) içine batırılır. Bu yolla, yağın dışında ya da kabın tamamen dışında kalan bir ortam, yağın içindeki cihaz tarafından oluşturulacak kıvılcımdan etkilenmez. Zone 1 , 2 “Eex o” EN 50 015 Zone 1 , 2 “Eex o” IEC 60079-6 Class 1 Division 2 - UL 698 Toz Doldurma; Elektrikli cihazı içinde tutan muhafaza, küçük parçacıklardan oluşan malzemeyle tamamen doldurulur, cihazın çalışması sırasında oluşacak kıvılcımlar, dışarıdaki atmosferi ateşleyemez. Zone 1 , 2 “Eex q” EN 50017 Zone 1 , 2 “Eex q” IEC 60079-5 - - - Kıvılcım Çıkmaz; Potansiyel patlayıcı atmosferi ateşleyebilecek yeterliğe sahip olmayan elektriksel cihazlar (normal ve tanımlanmış normal olmayan koşullar altında) Zone 2 “Eex n” IEC 60079-15 Zone 2 “Eex n” IEC 60079-15 - - -