Yangın ve Güvenlik Dergisi 223. Sayı (Mayıs-Haziran 2021)

28 Yangın ve Güvenlik / Mayıs-Haziran 2021 yanginguvenlik.com.tr MAKALE İBRAHIM SUSİN Ariteks A.Ş. / Kimya Mühendisi A lev almaz tekstil ürünleri tüm dünyada her geçen gün daha fazla talep edilmekte ve kullanım alanları genişlemektedir. Özellikle petrokimya endüstrisin- den, itfaiye elbiselerinde, eriyik metal fabrikalarında, kaynak yapılan ortamlarda alevlenme işlevi geciktirilmiş elyaflardan üretilmiş tekstil malzemeleri kullanılmaktadır. Genel olarak yanması geciktirilmiş tekstil ürünlerinde 3 ana kategoride kumaşlar kullanılmaktadır. A- Kimyasal işlemlerle doğal elyaflara kazandırılmış, yıkamaya belli sayıda dayanıklı kumaşlar. Pamuk dünyada en çok kullanılan doğal elyaftır. Sağla- dığı konfor ve ter emicilik açısından tüm elyaflardan daha üstündür. Hem ticari hem endüstriyel hem de askeri alanda kullanıcıya doğal bir his yarattığı için tercih edilmektedir. Fakat pamuk 18.4 Loi[1] değeri ile aleve maruz kaldığında alevi yürütmektedir [2]. Bu yüzden pamuk gibi doğal elyaflari alev dayanıklı hale dönüştürmek gerekmektedir. Loi, yanmanın devam edebilmesi için gereken en az oksijen oranıdır. Atmosferdeki oksijenden daha yüksek LOI değerine sahip maddeler (kumaş, iplik), alev almaz, alev yürütmez olarak adlandırılır. Atmosferde %21 oranında oksi- jen bulunmaktadır. Pamuk yaklaşık 300 °C’de bozulmaya başlar, tam bozulma ise oksijenli ortamda 360 °C üzerinde başlar.[3] Aleve dayanıklı doğal kumaşlar genelde pamuk veya yün karışımı içermektedirler ve amonyum fosfat tuzları ile kimyasal işlem yapılarak alev almaz yapıya gelirler. Yeni oluşan elyaf yapısı aleve dayanıklı olsa da, belirli endüstriyel veya evsel yıkamadan sonra işlevlerini kaybederler. Bu tür kumaşlarda bazı firmalar 50 yıkama bazı firmalar ise 100 yıkama dayanım garantisi vermektedirler[4] Pamuklu alev almaz kumaş- lar ile aşağıdaki endüstriyel standartlarda ürün yapmak mümkündür. EN 11612: Bu standart, giyen kişinin elleri hariç vücu- dunu ısıdan ve/veya alevden korumak için tasarımlanan ve esnek malzemeler- den yapılan elbiseler için performans kurallarını kapsar. Giyen kişinin kafa- sının ve ayaklarının korunması açısın- dan, bu standardın kapsamına giren koruyucu giyecek unsurları sadece tozluklar, başlıklar ve bot kılıflarıdır. YANGINLA MÜCADELE VE ALEVDEN KORUNMA KIYAFETLERİNDE KULLANILAN TEKSTİL ELYAFLARININ GENEL ÖZELLİKLERİ 100 yıkamaya dayanıklı, %99 pamuk %1 Karbon içerikli ArWoWear T11 Flame+ Arc Pro kumaşından imal edilmiş alev almaz pantolon ve %100 pamuklu 3 iplik alev almaz uzun kollu svitşört. (Halter A.Ş. tarafından üretilmiştir.)