Yangın ve Güvenlik Dergisi 223. Sayı (Mayıs-Haziran 2021)

Yangın ve Güvenlik / Mayıs-Haziran 2021 29 yanginguvenlik.com.tr EN 1149-5: Koruyucu giysi - Elektrostatik özellikler - Bölüm 5: Malzeme performansı ve tasarım gereksinimleri. En 61482-1-2: Elektrik Arkından Kaynaklanan Isıl Tehlike- lere Karşı Koruyucu Giyecekler. Doğal selülozik elyaflar (Pamuk, kapok, akund gibi) aşa- ğıdaki 2 tip kimyasal reaksiyonlar sayesinde alev almaz hale getirilmektedirler. A1-Tetra hidroxymethil fosfonium tuzu, üre, ammonia apre (Örmek: Proban®) 100 yıkama dayanımı A2-Phosfonoamide apre (Örnek: Pyrovatex®) 100 yıkama dayanımı. Apre işlemleri pamuğu alev almaz yapıya getirmekle birlikte özellikle kumaşın mukavemetinde azalmalara sebep vermektedirler. Bu yüzden bu tür kumaşlarda endüstriyel kullanım açısından göreceli olarak daha ağır gramajlı olanlar tercih edilmektedir. Fakat bütün bu dezavantajlara rağmen ter emici, kullanım rahatlığı veren, alev dayanıklı ve Loi değeri 29,5’e kadar çıkmış doğal alev almaz bir kumaş ortaya çıkmış olur. 29,5 Loi yaklaşık aramid elyafının değeridir ve pamukta bu değeri apre ile yakalamak sadece Pyrovatex(R) prosesi ile mümkündür. Pamuklu alev almaz kıyafetler endüstrinin birçok alanında rahatlıkla kullanılabilir. B- Yıkamadan etkilenmeyen kalıcı alev almaz özellikteki elyaflardan üretilmiş kumaşlar. Kalıcı alev almaz elyaflar yıkamadan etkilenmezler bu yüzden riskli veya tehlikeli çalışma alanlarında daha çok tercih edilirler. Yün: Doğal tek kalıcı alev almaz elyaftır. Yün karışımlı kıyafetler özellikle eriyik metal tesislerinde, haddehane- lerde, laboratuvarlarda potada metal eritme proseslerinde ve kuyumcularda kullanıma uygundur. Inorganik seramik elyaflar: cam, bazalt, alumina, silika, bor gibi çeşitli oksitlerin elyaf haline getirilmiş formlarıdır. Kıyafet yapımına çok uygun değildir. Genelde kıyafetlerde alev almaz dizlik ve omuzluk takviyesi olarak kullanılabilir. İnşaat tekstillerinde kullanımları daha geniştir. Viskon Alev Almaz: kalıcı alev almaz viskon genelde diğer elyaflarla karıştırılarak kullanılır. Tüm elyaflarlar ara- sında giyim konforu ve kalıcı alev almazlığı birlikte sunan tek elyaftır. Aramid Vis(R) [5] markası ile hem mukavemet hem konfor sağlayan kumaşlar piyasaya sunulmuştur. “N-methylol dimethyl phosphono propionamide”in pamuğa kimyasal bağlantısı Tablo1: Tekstil Elyaflarının Loi ve diğer yanma değerleri Elyaf Tg(‘C) Tm(‘C) Td(‘C) Tc(‘C) Loi(%vol) Pamuk - - 350 350 18 Apreli Pamuk - - 350 350 29 Yün - - 245 600 25 Viskon - - 350 420 18 Naylon 50 215 431 450 21 Poliester 80 255 420 480 21 Akrilik 100 220 290 250 18 Polipropilen 20 165 470 550 18 Mod-Akrilik 80 240 273 690 30 M-Aramid 275 375 410 500 30 P-Aramid 340 560 590 500 30 Polibenzimidazole - 550 - - 41 Novoloid - - - - 34 Pbo - 650 - - 68