Yangın ve Güvenlik Dergisi 224. Sayı (Temmuz-Ağustos 2021)

48 Yangın ve Güvenlik /Temmuz-Ağustos 2021 yanginguvenlik.com.tr 2. Lİ-İON BATARYA PAKETİ YANGINI İLE MÜCADELE Elektrikli araçlar, şarj edilebilir bir lityum iyon pil ile çalışır. İlk lityum iyon pil 1990'larda icat edildi ve 2000'lerin başında bir arabaya güç sağlamak için kullanıldı. İster enerji depo- lama uygulamalarında kullanılan büyük pillerde, ister elektrikli araçlarda kullanılan pillerde olsun, büyük miktarlarda enerji depolamak, kapalı bir alanda depolanan enerji bazen şiddetli bir şekilde kaçmaya çalıştığı için doğası gereği tehlikeli olabilir. Sonuç olarak, Li-ion piller kendiliğinden tutuşmaya ve ardın- dan aşırı ısınmadan kaynaklanan patlamaya karşı hassastır. Aşırı ısınmaya, diğer birçok nedenin yanı sıra elektriksel kısa devre, hızlı deşarj, aşırı şarj, üretim hataları, zayıf tasarım veya mekanik hasar neden olabilir. Bu, termal sızıntıya ve yanıcı bir elektrolitin açığa çıkmasına neden olabilir. Termal bir kaçak, bitişik pil hücrelerinin tutuşmasına neden olacak kadar ısı üretir ve böylece her hücrede tekrar tekrar alevlenen bir yangın meydana gelir. Yanmakta olan NiMH pillerle ilgili malzeme güvenliği veri sayfalarına göre, nikel, kobalt, seryum vb. malzemelerden zehirli dumanlar üreteceklerdir (Bknz .NI-MH pillerin MSDS belgelerine). Ayrıca hidrojen gazı üretebilirler. Elektrikli araç yangınlarında yangını söndürürken temiz hava solunum setleri giyilmelidir. Elektrikli araç yangınları nadir de olsa meydana geldiklerinde son derece tehlikeli olabilirler. Elektrikli bir araç yangını sırasında, her ikisi de insanlar için ölümcül olan karbon monoksit ve hidrojen siyanür gibi bazı inanılmaz derecede toksik gazlar da dahil olmak üzere 100'den fazla organik kimyasal üretilir. Nikel, lityum iyon ve lityum iyon polimer hücreleri, hücre modülleri ve pil paketlerini kapsar. Pil paketleri ikincil (şarj edilebilir) tiptedir ve çeşitli elektrikli araç (EV), hibrit elektrikli araç (HEV) ve plug-in hibrit elektrikli araç (PHEV) uygulama- ları için uygundur. Lityum iyon, nikel metal hidrit, kurşun asit vb. gibi çeşitli pil kimyaları dahil edilmiştir. Bu piller potansi- yel elektrik çarpması, yangın ve patlama tehlikesi açısından tehlike arz ederler. Pil hücreleri, elektrikli bir arabada bir pil paketi içinde bir araya getirilen bireysel küçük pillerdir. Bir elektrikli otomobil, bir veya daha fazla pil paketinin içinde yüzlerce hatta binlerce pil hücresine sahip olabilir. Elektrikli bir aracın karış- tığı bir kazada, lityum iyon pilleri koruyan metal muha- faza hasar gördüğünde ve de özellikle tek tek hücreler hasar görmüşse ve enkazı etrafına dağılmışsa, “termal kaçak”süreci başlar ve hava- daki oksijene karışır. Bir araç kaza mahallinde olayın karma- şıklığından dolayı, bu araçların ne tür bir kazaya karıştıkları tanımlanması o an zor olabilir. Bu durumda kazalı araca yan- gını söndürme amaçlı yaklaşılması durumunda en iyi yaklaşım, aracın tamamında enerji varmış gibi davranılmalıdır. 3. LİTYUM BATARYALARININ DEPOLAMA YERİNDEKİ YANGIN ÖNLEMİ Lityum iyon piller, elektrikli arabalarda olduğu gibi tüketici elektroniğinde de (telefonlar, dizüstü bilgisayarlar) bulunabilir. Bu büyük ölçekli başarının temel nedeni, esasen lityum iyon teknolojisinin izin verdiği depolama yoğunluğunda yatmakta- dır. Bu yoğunluk kavramı, pilin sunduğu depolama kapasitesi ile hacmi veya ağırlığı arasındaki oranı ifade eder. Karşılaştırma yapmak gerekirse, bir lityum iyon pil, yaklaşık 300 ila 500Wh / kg, yani bir kurşun asit pilden yaklaşık on kat daha fazla bir yoğunluk sunar. Lityum-İyon pillerinin depolandığı yerde yangından koru- maları için bir su sisi yangın söndürme sisteminin düşünülmesi çok mantıklıdır. Küçük partikül boyutu ve daha yüksek yüzey alanı nedeniyle, bu, tipik bir sprinkler sisteminden daha iyi ısı emilimine izin verir ve bu nedenle daha az su gerektirir. Bu, suya erişimin sınırlı olduğu yerlerde yararlı olacaktır. Su sisi sistemleri ayrıca iletken olmama potansiyeline sahiptir, bu nedenle bitişik elektronik cihazlara zarar vermez ve çok az temizlik gerektirir. Etkinliği belirlemek veya lityum iyon pille- rinin depolandığı alanda yangına maruz kalmaları durumunda yangın ortamında daha etkili bir şekilde soğutmak için su sisi sisteminin kurulması en mantıklı uygulama olacaktır. Lityum-İyon bataryalarının olduğu depo alanında mey- dana gelen yangının kapsamlı bir yangına dönüşmeden önce erken söndürmek için gazlı bir söndürme sisteminin oluştu- KONUK YAZAR